Ευρώπη, καληνύχτα!
Πέρασα αρκετή ώρα διαβάζοντας τις δηλώσεις και τα tweets ευρωβουλευτών και δη, ευρωπαίων ηγετών προκειμένου να διαμορφώσω εικόνα για την συνολική αντίδραση της Ευρώπης στο σχέδιο ευρωπαϊκού προϋπολογισμού που κατέθεσε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, για το διάστημα 2021-2027.
Είναι άλλωστε, ο πρώτος κοινοτικός προϋπολογισμός που διαμορφώνεται μετά την βαθιά οικονομική κρίση και ο πρώτος που θα εφαρμοστεί μετά την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε., δύο πολύ σημαντικά, ιστορικά, γεγονότα που τάραξαν συθέμελα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και ενίσχυσαν τις φωνές που αμφισβητούν τους λόγους ύπαρξης της.
Πραγματικά, μετά από δύο χρόνια προετοιμασίας ο Γιούνκερ παρουσίασε ένα κείμενο με αρκετές δομικές διαφορές, που όπως και ο ίδιος ισχυρίστηκε συνιστά έναν φιλόδοξο αλλά συνάμα ρεαλιστικό προϋπολογισμό, που αναγνωρίζει τα όσα βίωσε η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια και άρα τις προκλήσεις που την περιμένουν τα επόμενα. Το πρώτο βασικό σημείο είναι ότι είναι συνολικά αυξημένος, παρά και την απώλεια της πλούσιας Βρετανίας από το ταμπλό (και άρα των χρημάτων που προσέφερε στα ταμεία), εκτιμώντας ότι η επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και η ενίσχυση της κοινωνίας χρειάζεται, πολύ απλά, ζεστό χρήμα. Άλλωστε, παρά την συνολική εκτίμηση ότι τα χειρότερα βρίσκονται πίσω μας, τόσο οι οικονομικοί δείκτες (μόλις προχθές καταγράφηκε δραστική πτώση των ρυθμών ανάπτυξης στην Ευρωζώνη για το πρώτο τρίμηνο) όσο κυρίως η πραγματικότητα στην καθημερινότητα των ευρωπαίων πολιτών επιβεβαιώνουν ότι τα σημάδια της κρίσης παραμένουν ορατά.
Το δεύτερο βασικό σημείο του σχεδίου είναι ότι αλλάζει κάπως τις προτεραιότητες. Οι αυξήσεις σε κάποιους τομείς αντισταθμίζονται ως ένα βαθμό με περικοπές αλλού, καθώς νέα ζητήματα μπαίνουν στο τραπέζι. Νέες πράσινες πρωτοβουλίες, έμφαση στη τεχνολογία και την πρωτοπορία, περισσότερα χρήματα για την άμυνα και την ασφάλεια και κυρίως μια τεράστια αύξηση στα κονδύλια για τη μετανάστευση και τη φρούρηση των συνόρων, σε μια σαφή ρεαλιστική αναγνώριση ότι το Προσφυγικό ήρθε για να μείνει και πως δεν είναι ένα παροδικό πρόβλημα που θα… περάσει, αν η Ευρώπη συνεχίσει να βάζει το κεφάλι της κάτω από το έδαφος.
Ποια ήταν, λοιπόν, η αντίδραση των κυβερνώντων της Ευρώπης; Δυστυχώς, ήταν κυρίως αρνητική και έντονα επικριτική, παραπέμποντας σε σκληρή μάχη στις διαπραγματεύσεις των επόμενων μηνών. Και είναι θλιβερό, είναι πραγματικά απογοητευτικό, διότι ουσιαστικά δείχνει ότι ούτε το σοκ της κρίσης που κόντεψε να διαλύσει την ενωμένη Ευρώπη ούτε το πάθημα του Brexit, αλλά και οι πολιτικοί κλυδωνισμοί που βίωσε η περιοχή, με κυβερνήσεις που έπεσαν, κόμματα που αποδομήθηκαν και την άνοδο της ακροδεξιάς, έγιναν μάθημα στους κυβερνώντες.
Γιατί; Διότι θέλουν οικονομική ανάκαμψη και ανάπτυξη, αλλά δεν θέλουν να πληρώσουν. Θέλουν (ή δήθεν θέλουν) μεταρρυθμίσεις και αλλαγές, αλλά ορθώνουν ανάστημα όταν αυτές θίγουν τα δικά τους συμφέροντα και τους δικούς τους παραγωγικούς κλάδους. Θέλουν την επιβίωση της Ένωσης, αλλά «στραβώνουν» σε ακούσματα περί αλληλεγγύης. Δέχονται, διότι δεν μπορούν να διαψεύσουν, τα δεδομένα που επιβεβαιώνουν το άνοιγμα της ψαλίδας του πλούτου μεταξύ βορρά και νότου, αλλά αρνούνται, για παράδειγμα, την προσαρμογή της πληρωμής των εθνικών εισφορών και της διανομής των πόρων στα δεδομένα αυτά (το προτεινόμενο, νέο σύστημα θα λαμβάνει υπόψη, πέρα από το εθνικό ΑΕΠ και δημογραφικά στοιχεία, τα επίπεδα ανεργίας κ.λπ, κάτι που θα ευνοήσει τις φτωχότερες χώρες). Θέλουν την επιβίωση των κομμάτων τους και του παλαιού συστήματος που εκπροσωπούν, ενώ συνάμα φοβούνται την άνοδο των αντισυστημικών κομμάτων και της ακροδεξιάς, αλλά συνεχίζουν να αγνοούν την απογοήτευση του απλού κόσμου και δη, το γιατί τους γυρίζει την πλάτη. Θέλουν να πετάξουν έξω τους πρόσφυγες και να κλείσουν ερμητικά τα δικά τους σύνορα, αλλά δυσφορούν στην προοπτική να πληρώσουν οι ίδιοι παραπάνω για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε., διότι προφανώς… βολεύονται οι πρόσφυγες να συνεχίσουν να «στοιβάζονται» σε Ελλάδα και Ιταλία.
Αν συνεχίσει έτσι το πράγμα δεν θα χρειάζεται να ανησυχούμε για τη δράση των ευρωσκεπτικιστών και την ενίσχυση της επιρροής τους. Μια χαρά τα καταφέρνουν από μόνοι τους οι δήθεν ευρωπαϊστές ηγέτες στο να ξευτιλίζουν τις ευρωπαϊκές αρχές, να διευρύνουν το χάσμα με τους πολίτες και τις ανάγκες τους και τελικά να αποδομούν εκ των έσω το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
