Ευημερεί το πλεόνασμα κλέβοντας τους Έλληνες

Πλασματικά υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως των 8,74 δισ. ευρώ παρουσιάζει ο Κρατικός Προϋπολογισμός στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024. Στην πραγματικότητα, το πλεόνασμα αυτό διαμορφώνεται περίπου στα 5,5 δισ. ευρώ και είναι μόλις κατά 216 εκατ. ευρώ υψηλότερο του στόχου που είχε τεθεί. Οφείλεται δε κατά κύριο λόγω στην αύξηση των φορολογικών εσόδων την οποία έχουν προκαλέσει οι ανατιμήσεις βασικών προϊόντων και υπηρεσιών, η αισχροκέρδεια και τα υπερκέρδη των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.

Αναλυτικά, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, που ανακοίνωσε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους,  την περίοδο του Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024, καταγράφηκε πλεόνασμα ύψους 1,575 δισ. ευρώ στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού, έναντι στόχου για έλλειμμα 1,443 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Το πρωτογενές αποτέλεσμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 8,743 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 5,297 δισ. ευρώ.

Σημειώνεται, ωστόσο, ότι μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023, ενώ ποσό που αφορά ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ ύψους 1.683 εκατ. ευρώ και των δαπανών για εξοπλιστικά προγράμματα ύψους 899 εκατ. ευρώ (ήτοι συνολικά 2.582 εκατ. ευρώ), δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους.

Εξαιρουμένων των ανωτέρω ποσών, η υπέρβαση του στόχου στο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου ανέρχεται σε 216 εκατ. ευρώ, δηλαδή το πρωτογενές πλεόνασμα περιορίζεται στα 5,513 δισ. ευρώ.

Επομένως το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επισημαίνεται, εξάλλου, ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.

Όσον αφορά στα επιμέρους μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού, την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024:

1) Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 50,906 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 1,228 δισ. ευρώ ή 2,36% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, καθότι στη στοχοθεσία της εισηγητικής έκθεσης για το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024 είχαν συμπεριληφθεί:
α) η είσπραξη τον μήνα Μάρτιο ποσού ύψους 1,797 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του, ήτοι ποσό 1,687 δισ. ευρώ, είχε εισπραχθεί τον Δεκέμβριο του 2023 και επιπλέον ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024. Επιπλέον η 4η δόση επιχορηγήσεων από το ΤΑΑ που έχει εγκριθεί και αναμένεται να εκταμιευθεί το αμέσως επόμενο διάστημα, είχε προβλεφθεί στις εισπράξεις μηνός Σεπτεμβρίου,
β) η είσπραξη τον μήνα Ιούνιο τιμήματος ύψους 1,35 δισ. ευρώ από τη σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου της Εγνατίας Οδού και των τριών (3) κάθετων οδικών αξόνων, η οποία υπογράφηκε στις 29.03.2024. Τα επόμενα βήματα της διαδικασίας έως την καταβολή του τιμήματος αναμένονται να ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες.

Εξαιρουμένων των ανωτέρω ποσών, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 3,61 δισ. ευρώ ή 7,7% έναντι του στόχου.

Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως: α) στα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά 2,046 δισ. ευρώ μετά την αφαίρεση των επιστροφών και β) στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ κατά 697 εκατ. ευρώ.

2) Τα έσοδα από φόρους – πριν την αφαίρεση των επιστροφών φόρου – ανήλθαν σε 48,972 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,599 δισ. ευρώ ή 5,6% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

Σύμφωνα με το Γ.Λ.Κ., η υπερεκτέλεση αυτή προέρχεται τόσο από την αύξηση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2024 (σημειώνεται ότι εκτιμώμενο ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023), όσο και από την αύξηση των εισπράξεων των φόρων του τρέχοντος έτους, οπότε η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων που προσμετράται δημοσιονομικά στο έτος 2024 ανέρχεται σε 1,952 δισ. ευρώ. Αυτό που αποφεύγει να παραδεχθεί το Γ.Λ.Κ. είναι ότι τα επιπλέον φορολογικά έσοδα του 2024 οφείλονται κατά κύριο λόγο:

α) στους υψηλούς συντελεστές ΦΠΑ  που διατηρούνται στα επίπεδα του 24% και του 13% – τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τα προ Μνημονίων επίπεδα – και επιβάλλονται πάνω στις υπερφουσκωμένες τιμές εκατοντάδων προϊόντων και υπηρεσιών πρώτης ανάγκης, προκαλώντας υπερεισπράξεις εμμέσων φόρων και
β) στα υπερκέρδη των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων που τροφοδοτούνται από τις ανατιμήσεις και την αισχροκέρδεια.

Σημειώνεται ότι τα ανωτέρω στοιχεία αφορούν τη σύγκριση σε σχέση με τους στόχους του Προϋπολογισμού, ενώ κατά την κατάρτιση του Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού 2025 επικαιροποιήθηκαν οι σχετικές εκτιμήσεις, λαμβάνοντας υπόψη την εκτέλεση των εσόδων.

3) Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 5,471 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 553 εκατ. ευρώ από τον στόχο (4,919 δισ. ευρώ).

4) Τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3,597 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 697 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2,9 δισ. ευρώ).

5) Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού ανήλθαν στα 49,33 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 4,246 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (53,577 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 3,575 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης κατά 1.683 δισ. ευρώ, όπως επίσης και των δαπανών που αφορούν τα εξοπλιστικά προγράμματα κατά 899 εκατ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους. Αντίρροπα, δηλαδή αυξητικά σε σχέση με τον στόχο, κινήθηκαν οι πληρωμές τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους κατά 461 εκατ. ευρώ.

Ως αξιοσημείωτες μεταβιβαστικές πληρωμές μπορούν να αναφερθούν: η καταβολή 130 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον ΕΛΓΑ για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL-ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023 καθώς και για σχετικά εγγειοβελτιωτικά έργα, η επιχορήγηση 247 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ), η επιχορήγηση 276 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υγείας στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου και η επιχορήγηση 128 εκατ. ευρώ στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών τους.

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 7,238 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας υστέρηση ύψους 672 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο.