Φοροελαφρύνσεις: Οι μόνιμες έγιναν προσωρινές

 Τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού του 2020 κατά τους πρώτους επτά μήνες του τρέχοντος έτους αποτυπώνουν μια κατάσταση πλήρους δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Το πρωτογενές έλλειμμα έχει εκτιναχθεί στα 7,46 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουλίου, ενώ σύμφωνα με την πρόβλεψη που είχε αποτυπωθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού θα έπρεπε, στο τέλος Ιουλίου, να είχε καταγραφεί πρωτογενές πλεόνασμα 1,16 δισ. ευρώ. Η υπέρβαση του στόχου φθάνει τα 8,62 δισ. ευρώ και οφείλεται σε υστέρηση εσόδων κατά 4,23 δισ. ευρώ και σε υπέρβαση δαπανών κατά 4,39 δισ. ευρώ.

 

Όλες αυτές οι τεράστιες αποκλίσεις από τις αρχικές προβλέψεις του προϋπολογισμού καταδεικνύουν τις άμεσες και έμμεσες δημοσιονομικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε εκ νέου στη χώρα μας εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού. Δεἰχνουν ειδικότερα ότι:

 

α) Η δραματική συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών που έπαψαν να λειτουργούν ή υπολειτουργούν λόγω της επιβολής πλήθους μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού έχει προκαλέσει σημαντική πτώση στις εισπράξεις φόρων που επιβάλλονται στα εισοδήματα, στην παραγωγή, την κατανάλωση και τις συναλλαγές.

 

β) Οι συνεχείς αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων και οι έκτακτες μειώσεις και εκπτώσεις φόρων που αποφασίστηκαν αναγκαστικά για την οικονομική ανακούφιση των πληγέντων από την κρίση επιχειρηματιών, ελευθέρων επαγγελματιών, μισθωτών εργαζομένων και ιδιοκτητών ακινήτων έχουν επίσης συμβάλει στην κατάρρευση των εισπράξεων φορολογικών εσόδων.

 

γ) Τα μέτρα άμεσων οικονομικών ενισχύσεων που ελήφθησαν για να αναπληρώσουν έστω και μερικώς τα χαμένα εισοδήματα εκατομμυρίων επιχειρήσεων και εργαζομένων που επλήγησαν οικονομικά από την πανδημία επηρέασαν ανοδικά τις δημόσιες δαπάνες.

 

Η δημοσιονομική κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί τους επόμενους μήνες, δεδομένου ότι ήδη έχει αρχίσει να ξεσπά το δεύτερο, ακόμη πιο ισχυρό κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού και έπονται φθινόπωρο και χειμώνας, δύο εποχές που ευνοούν ακόμη πιο πολύ την μετάδοση του ιού. Η οικονομική δραστηριότητα της συντριπτικής πλειονότητας των φυσικών προσώπων και των επιχειρήσεων αναμένεται να συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο και σε τέτοιο βαθμό που ήδη εκφράζονται φόβοι ότι η ύφεση θα υπερβεί φέτος το 8% και μπορεί να φθάσει ακόμη και σε διψήφιο νούμερο. Στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δεν αποκλείουν το πρωτογενές έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού να εκτιναχθεί φέτος στο 6% του ΑΕΠ ή στα 10-11 δισ. ευρώ. Σε μια προσπάθεια να συμμαζέψουν τα … ασυμμάζευτα, ετοιμάζουν για το 2021 κρατικό προϋπολογισμό με πρόβλεψη για μηδενικό πρωτογενές έλλειμμα, που συνεπάγεται αύξηση εσόδων και περικοπές δαπανών 10-11 δισ. ευρώ με μια οικονομία που θα εξακολουθεί να κινείται για πολλούς μήνες μέσα στο επόμενο έτος σε τροχιά ύφεσης και χωρίς να είναι ακόμη προβλέψιμη η πορεία της πανδημίας.

 

Όλη αυτή η κατάσταση δείχνει σαφώς ότι η κυβέρνηση αδυνατεί να επανέλθει σε τροχιά κανονικότητας ως προς την εφαρμογή του οικονομικού της προγράμματος και ειδικότερα ως προς την υλοποίηση των εξαγγελιών της για μόνιμα μέτρα μειώσεων φόρων και ασφαλιστικών εισφορών. Αντιθέτως, είναι υποχρεωμένη να συνεχίσει, εφαρμόζοντας μόνο προσωρινά μέτρα φορολογικών ελαφρύνσεων-διευκολύνσεων και άμεσων οικονομικών ενισχύσεων (περιορισμένης χρονικής διάρκειας μειώσεις φόρων, αναστολές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, εφάπαξ καταβολές αποζημιώσεων κ.λπ.), για να αντιμετωπίζει τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊου.

 

Ακόμη όμως και τα προσωρινά αυτά μέτρα φορολογικών ελαφρύνσεων, φορολογικών διευκολύνσεων και άμεσων οικονομικών ενισχύσεων δεν θα είναι δυνατό να υποστηρίζονται δημοσιονομικά  για πολλούς μήνες ακόμη.

 

Ορισμένα εξ’ αυτών, όπως π.χ. οι μειώσεις στους συντελεστές ΦΠΑ για τον καφέ, τα λοιπά ροφήματα, τις μεταφορές και τον τουρισμό, που λήγουν στο τέλος Οκτωβρίου 2020 ενδέχεται να παραμείνουν σε ισχύ το πολύ μέχρι το τέλος του 2020 ή μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2021.

Από το 2022, εξάλλου, επανέρχονται σε ισχύ οι δεσμεύσεις για αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία με υπερφιλόδοξους στόχους για πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ. Ως εκ τούτου, γίνεται αντιληπτό ότι η κυβέρνηση από το 2022 και μετά θα αναγκαστεί από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να επιστρέψει σε ένα πρόγραμμα επαχθών μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής, το οποίο θα έχει τη μορφή ενός νέου Μνημονίου και θα υποχρεωθεί να εγκαταλείψει κάθε σκέψη για μόνιμα μέτρα μειώσεων επαχθών μνημονιακών φορολογικών επιβαρύνσεων.