Φουντώνει (και πάλι) ο «πόλεμος» των αγωγών

Στον TAP κόβουν κορδέλες. Ο Πούτιν φέρνει νέα πρόταση με φιλόδοξα σχέδια. Και οι Αμερικανοί ετοιμάζουν το δικό τους «διάδρομο» που θα «κόβει» κάθετα τα Βαλκάνια.

 

Γράφει ο Κώστας Ψωμιάδης

 

Μετά από μερικά χρόνια… ηρεμίας, ξεκινά και πάλι νέα θύελλα στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με επίκεντρο τις νέες υποδομές μεταφοράς φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές.

 

Όσο πλησιάζει ο χρόνος για τη διακοπή της ροής του «γαλάζιου καυσίμου» από τη Ρωσία, μέσω Ουκρανίας (η Μόσχα ανακοίνωσε ότι σταματά την τροφοδοσία των συγκεκριμένων αγωγών από το 2019), τόσο η ανάγκη για νέους «διαδρόμους» γίνεται επιτακτική.

 

 

Ταυτόχρονα, αναζωπυρώνεται ο παρατεταμένος «πόλεμος» για τον έλεγχο των νέων υποδομών, που σχεδιάζονται να κατασκευαστούν στην περιοχή.

 

Στο παρελθόν, «θύματα» αυτών των αντιπαραθέσεων έπεσαν ο άλλοτε πολυδιαφημισμένος αγωγός πετρελαίου Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη, ο αντίστοιχος φυσικού αερίου South Stream, καθώς και οι, αμερικανικής εμπνεύσεως, «διάδρομοι», γνωστοί ως Nabucco (σε Βουλγαρία, ΠΓΔΜ και Αλβανία) και ITGI (Τουρκία-Ελλάδα-Ιταλία) που θα μετέφεραν αέριο από την Κασπία και κυρίως από το Αζερμπαϊτζάν.

 

Οι συνεχείς αλλαγές στους συσχετισμούς οδήγησαν σε τροποποιήσεις των σχεδιασμών όλων των πλευρών και των συμφερόντων που εξυπηρετούν και δημιουργούν έναν νέο χάρτη αγωγών στην περιοχή, ο οποίος δεν βγήκε ποτέ από το μικροσκόπιο των βασικών πρωταγωνιστών.

 

 

Σε αυτή τη φάση, ο αγωγός TAP φαίνεται πως είναι το πιο ώριμο έργο, καθώς την ερχόμενη Τρίτη, παρουσία του πρωθυπουργού και υψηλόβαθμων κυβερνητικών αντιπροσωπειών από πολλές χώρες, πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη, η τελετή εγκαινίων για την κατασκευή του.

 

Στο μετοχικό κεφάλαιο της κοινοπραξίας που θα κατασκευάσει τον αγωγό συμμετέχουν με 20% η BP, η Socar και η Snam, με 19% η Fluxys και με μικρότερα ποσοστά η Enagás και η Axpo.

 

Μετά από πολλές ακυρώσεις, αναβολές, αλλά και ανακατατάξεις, λόγω γεωπολιτικών ανατροπών, το νέο ρωσικό σχέδιο περιλαμβάνει το υποθαλάσσιο τμήμα (Αδριατική) του παλαιού ITGI, από το οποίο, πριν από μία 10ετία, η Ρωσία είχε αποκλειστεί. Τώρα, με πρωτοβουλία της ιταλικής πλευράς, αναβίωσε το σχέδιο σύνδεσης με την Ελλάδα και με τη συμμετοχή του ρωσικού κολοσσού Gazprom.

 

Στο τέλος του μήνα, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν θα μεταφέρει στην ελληνική ηγεσία το νέο σχέδιο για το Νότιο Αγωγό, που θα αντικαταστήσει τον South Stream και θα παρακάμπτει τόσο την Ουκρανία, όσο και την Τουρκία.

 

 

Όπως αποκάλυψε η «F&M Voice» από τα μέσα Μαρτίου (φύλλο 103, σελ. 23), η Βουλγαρία εξετάζει και πάλι τις πιθανότητες συνεργασίας με τη Ρωσία, για το τμήμα του αγωγού που θα φτάνει στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας και στη συνέχεια θα οδεύει προς Ελλάδα και Ιταλία. Αυτές τις πληροφορίες επιβεβαίωσε, με τον καλύτερο τρόπο, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Novosti, λέγοντας ότι ο «Νότιος Διάδρομος» δεν έχει διαγραφεί από τα σχέδια της Μόσχας.

 

Παράλληλα, επεσήμανε ότι εκτός της Ιταλίας και της Ελλάδας χρειάζεται και μία χώρα που βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα, για να ολοκληρώσει τον σχεδιασμό, τονίζοντας ότι η Gazprom «είναι έτοιμη να δουλέψει γι’ αυτό το ζήτημα».

 

 

Ο αμερικανικός παράγοντας έχει επιδείξει θετική στάση έναντι του TAP, υποστηρίζοντας ότι αυτός ο αγωγός συμβάλει στη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου. Παράλληλα, υποστηρίζει το σχέδιο κατασκευής του πλωτού σταθμού υγροποιημένου αερίου (LNG) στην Καβάλα, μαζί με τον διασυνδετήριο αγωγό IGB (Ελλάδα-Βουλγαρία). Τα δύο συστήματα θα τροφοδοτούνται με πρώτη ύλη από διάφορες αγορές, μεταξύ των οποίων οι αραβικές χώρες του Περσικού Κόλπου και η διαθέσιμες ποσότητες στην περιοχή που κλείνονται μέσω της spot αγοράς.

 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έδειξε τη σαφή προτίμησή της στον TAP, καθώς η Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο τον αναγνώρισαν επίσημα ως «Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος» (PCI) στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές.

 

Άλλωστε, ο ευρωπαϊκός όμιλος BP έχει ισχυρή παρουσία στο έργο. Παράλληλα, βλέπει με καλό μάτι τον IGB, αν και ο γερμανικός παράγοντας φαίνεται να μην επιθυμεί την κατασκευή του Νότιου Διαδρόμου (υπό οποιαδήποτε μορφή), καθώς θα «κόψει πελατεία» από τους δύο Βόρειους αγωγούς (Nord Steam και Nord Stream 2).

 

 

Ο κάθε αγωγός κρύβει πίσω του διαφορετικά συμφέροντα, που σε αρκετές περιπτώσεις δημιουργούν συγκρουσιακές καταστάσεις.

 

Στην παρούσα συγκυρία, η Ελλάδα ευνοείται για ευρύτερες συμμαχίες, που, με τους κατάλληλους χειρισμούς, θα μπορούσαν να προσφέρουν τη δυνατότητα για μείωση του κόστους προμήθειας των εισαγόμενων ενεργειακών πρώτων υλών.

 

Από την εξέλιξη των πραγμάτων θα φανεί εάν αυτοί οι χειρισμοί απέδωσαν (και τι) στην οικονομία και την γεωστρατηγική θέση της χώρας.