«Φρέσκο» χρήμα 20 δισ. ευρώ στις τράπεζες
Η προοπτική για μηδενισμό του δανεισμού από τον ELA εντός του τρέχοντος εξαμήνου και η αποκατάσταση των γραμμών δανεισμού των ελληνικών τραπεζών από τις αγορές φαίνεται άμεσα εφικτή μετά τον περιορισμό της εξάρτησης των ελληνικών συστημικών τραπεζών στα 19,8 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Αν αυτό συμβεί θα πρόκειται περί σημαντικής εξέλιξης για την ελληνική οικονομία, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια οι τράπεζες «επέστρεψαν» στον ELA, κεφάλαια 60 δισ. ευρώ σε σχέση με την κορύφωση της κρίσης ρευστότητας που αντιμετώπισαν το καλοκαίρι του 2015. Προφανώς και τα 60 δισ. ευρώ δεν συγκεφαλαιώνονται σε οικονομικά στοιχεία, ούτε αφορά την εικόνα του ελληνική τραπεζικού συστήματος, όμως αποκτά ουσιαστική σημασία λόγω του γεγονότος ότι οι τράπεζες έχουν απαλλαγεί σε μεγάλος μέρος από τον ακριβό δανεισμό του ευρωπαϊκού έκτακτού μηχανισμού στήριξης.
Έτσι μπορεί η διαφορά κάποιων δεκάτων της ποσοστιαίας μονάδας μεταξύ ELA και ΕΚΤ να μην φαίνεται σημαντική, όμως εκτιμάται ότι οι τράπεζες πληρώνουν στο έκτακτο μηχανισμό στήριξης περί τα 400 εκατ. ετησίως, σε επιπλέον τόκους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ολοκλήρωση της απαγκίστρωσής τους από αυτόν θα μειώσει αρκετά το κόστος του χρήματος. Θα παράσχει δηλαδή στις τράπεζες την ευχέρεια να μειώσουν τα επιτόκια χορηγήσεων αλλά και να κάνουν ένα περαιτέρω –μικρό – άνοιγμα στην χρηματοδότηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Αυτός είναι εξάλλου και ο λόγος που οι τέσσερις μεγάλες συστημικές τράπεζες «καίγονται» για την άμεση απαλλαγή τους από τον ELA. Και μόνο το γεγονός ότι μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα διακόψει την εξάρτησή του από τον έκτακτο μηχανισμό στήριξης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποδεικνύει το μέγεθος των προσπαθειών που καταβλήθηκαν από το καλοκαίρι του 2015. Σημειώνεται ότι κατά την κορύφωση της κρίσης ο δανεισμός των τραπεζών από τον ELA υπερέβη τα 80 δισ. ευρώ ενώ σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος στις 8 Φεβρουαρίου έπεσε κάτω του «φράγματος» των 20 δισ. ευρώ και διαμορφώθηκε στα 19,8 δισ. ευρώ.
Η θετική εξέλιξη οφείλεται σε δύο παράγοντες: Στη βελτίωση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα και το άνοιγμα των χρηματοπιστωτικών αγορών προς τις ελληνικές τράπεζες, με την παροχή φθηνότερου χρήματος. Πρόκειται για δύο καθοριστικούς δείκτες τους οποίους τα επιτελεία των τραπεζών παρακολουθούν στενά ποντάροντας στην εκτίμηση ότι οι πρόσφατες αναταράξεις στα χρηματιστήρια δεν θα έχουν συνέχεια, ούτε θα «μεταδοθούν» στο σύνολο του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Προς το παρόν οι ενδείξεις κρίνονται θετικές: Το γεγονός ότι στις τράπεζες επανήλθαν κατά τους λίγους τελευταίους μήνες κεφάλαια που δεν υπόκεινται στους όρους των capital controls τα οποία εκτιμάται ότι υπερβαίνουν τα 20 δισ. ευρώ, αποτελεί σαφές δείγμα της αλλαγής του κλίματος στην τραπεζική αγορά. Προφανώς και η συζήτηση για άρση των capital controls θεωρείται ακόμα πρόωρη λόγω και της πρόσφατης αναταραχής στις αγορές αλλά τραπεζικοί παράγοντες μπορούν να υποστηρίξουν ότι διακρίνεται πλέον φως έστω και αν αυτό ακόμα βρίσκεται «στην άκρη του τούνελ».
