Γιατί οι «γονείς» του East Med είναι… ξυπόλητοι στ’ αγκάθια

Τη δεύτερη ημέρα του νέου έτους, το θέμα που κυριάρχησε στην επικαιρότητα ήταν η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για τον αγωγό East Med, που σχεδιάζεται να μεταφέρει αέριο μέσω των τριών χωρών στην Ιταλία κι από εκεί στην υπόλοιπη ευρωπαϊκή αγορά.

Η κίνηση αυτή άργησε κατά περίπου μία δεκαετία. Επισήμως, οι τρεις χώρες δεν ήταν έτοιμες για να κάνουν αυτό το βήμα. Στην πραγματικότητα, όμως, το σχέδιο δεν είχε την απαραίτητη υποστήριξη (οικονομική, πολιτική, διπλωματική κ.λπ.) από κάποια από τις μεγάλες δυνάμεις.

Άλλωστε, είναι γνωστό ότι η φραστική υποστήριξη από τις ΗΠΑ δεν αρκεί για να υπάρξουν απτά αποτελέσματα σε ένα έργο ή σε μία σοβαρή εξέλιξη. Στην Ελλάδα και την Κύπρο το γνωρίζουμε πολύ καλά, τουλάχιστον πέντε δεκαετίες…

Πολύ περισσότερο, όταν η τριεθνής συμφωνία, που έχει επίσης τη στήριξη της Αιγύπτου και της Ιταλίας (άρα εν δυνάμει πενταεθνής…) έρχεται μετά από την κίνηση του Ερντογάν με τη Λιβύη, κάτι που αφήνει την αίσθηση της «αμυντικής απάντησης» της Αθήνας στις επιβουλές της Άγκυρας…

Κι όμως, το σχέδιο συζητείται εδώ και αρκετά χρόνια, θα μπορούσε να είχε μπει στις ράγες πολύ πριν την τουρκική απειλή και θα είχε ανοίξει τον δρόμο για τον καθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, σε περιόδους, μάλιστα, με πιο ευνοϊκές συνθήκες, όταν οι ανταγωνιστές (εν προκειμένω η Τουρκία) είχαν ανοίξει μέτωπα με άλλες δυνάμεις (Ισραήλ, Ρωσία), που τότε θα είχαν λόγους να υποστηρίξουν το έργο.

ΗΠΑ: Τα καλά και συμφέροντα

Σήμερα, η αμερικανική στήριξη πηγάζει κυρίως από την προσπάθεια να αποσπάσει το μεγαλύτερο μερίδιο της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά και την αντικατάστασή του με αμερικανικό σχιστολιθικό ή αμερικανικών συμφερόντων αέριο, προερχόμενο από άλλα σημεία του πλανήτη.

Ωστόσο, η στήριξη αυτή παραμένει μόνο σε επίπεδο διπλωματικών δηλώσεων, όπως άλλωστε στο ίδιο επίπεδο παραμένει η «καταδίκη» του τουρκικού επεκτατισμού στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε από την Ουάσιγκτον είτε από το ΝΑΤΟ και άλλους διεθνείς οργανισμούς.

Ρωσία: Φύλαξε τα νώτα της

Από την άλλη, στη δύση του 2019, η Μόσχα -μέσω της Gazprom- έκανε τη δική της κίνηση στην ενεργειακή σκακιέρα, κλείνοντας την «ουκρανική πληγή», με τη συμφωνία για καταβολή περίπου 2,9 δισ. δολαρίων στη Naftogaz και την επέκταση της μεταφοράς transit αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές, για άλλα 5 χρόνια.

Έτσι, οι Ρώσοι διασφαλίζουν ότι το δικό τους αέριο θα έχει άμεση πρόσβαση στην Ευρώπη, σε αντίθεση με οποιασδήποτε άλλης προέλευσης καύσιμο, το οποίο θα πρέπει να διαθέτει υποδομές και «διαδρόμους» έτοιμους να προβούν στις αντίστοιχες προμήθειες…

Ο ενεργειακός «πόλεμος» στην Ανατολική Μεσόγειο, κομμάτι του οποίου είναι και η Ελλάδα, δεν θα σταματήσει ούτε θα ελεγχθεί εύκολα, εκτός εάν υπάρξει κάποιου είδους «Ενεργειακή Γιάλτα», που θα χωρίζει τις περιοχές και τους τομείς ελέγχου από τους δύο ισχυρούς «παίκτες».

Έως τότε, τα σχέδια θα παραμένουν στα χαρτιά και ο κάθε υποψήφιος τοπικός ηγεμόνας, τύπου Σουλτάνου, θα μπορεί να ανατρέπει το διεθνές δίκαιο, χωρίς να υπολογίζει αντιδράσεις ή συνέπειες από τις κινήσεις του…