Γιατί τορπιλίζουν τον ΟΜΕΔ οι κοινωνικοί εταίροι
Η λειτουργία του είναι κομβική, για την ομαλότητα στην αγορά εργασίας. Κι όμως, με ευθύνη των κοινωνικών εταίρων κινδυνεύει να απενεργοποιηθεί. Αν μάλιστα γίνει πράξη και η απαίτηση των θεσμών, τότε ο Οργανισμός Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ) θα βρεθεί κυριολεκτικά στο περιθώριο.
Το δεδομένο πάντως είναι ότι, από τα τέλη Απριλίου και μετά, το διοικητικό συμβούλιο του ΟΜΕΔ στην πράξη δεν υφίσταται. Αιτία, το γεγονός ότι έληξε η θητεία του -η δεύτερη κατά σειρά- και πρέπει τα μέλη του, που είναι όλοι εκπρόσωποι των κοινωνικών εταίρων (ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΤΕ, ΓΣΕΕ), να αντικατασταθούν.
Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έχει ακόμα συμβεί, από τη ΓΣΕΕ, τη ΓΣΕΒΕΕ και τον ΣΕΒ, με συνέπεια ο ΟΜΕΔ να μην μπορεί να λειτουργήσει. Έτσι, υπάρχουν μια σειρά από κλαδικές συμβάσεις (καταλύματα, ταχυφαγεία), αλλά και επιχειρησιακές, που είχαν μπει στη διαδικασία της διαιτησίας και τώρα δεν μπορούν να ολοκληρωθούν. Με τον τρόπο αυτό, όμως, οι κλάδοι και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να ορίσουν τον βασικό μισθό και τους λοιπούς όρους εργασίας (π.χ. υπερωρίες, επιδόματα) κι έτσι υπάρχει πρόβλημα μισθοδοσίας.
Η άρνηση για νέα μέλη
Το μπάχαλο προέκυψε, ύστερα από την άρνηση των εταίρων να ορίσουν νέα μέλη. Η δικαιολογία που έθεσαν είναι ότι το υπάρχουν διοικητικό συμβούλιο του ΟΜΕΔ έχει καταφέρει να εκδίδει ομόφωνες αποφάσεις. Άρα, τα μέλη του δεν πρέπει να αλλάξουν.
Μόνο που, για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να τροποποιηθεί διάταξη του συνδικαλιστικού νόμου (ν.1264/1982), γεγονός που το υπουργείο Εργασίας ήθελε να αποφύγει να ζητήσει, εν μέσω διαπραγμάτευσης με τους Θεσμούς. Υπενθυμίζεται ότι οι δανειστές έχουν κατ’ επανάληψη απαιτήσει αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο και ειδικά στο σκέλος που διέπει τις απεργίες. Άλλωστε και στα τελευταία προαπαιτούμενα υπάρχει ειδική απαίτηση, για να τροποποιηθεί η συγκεκριμένη διάταξη έως τον Οκτώβριο, ώστε εφεξής οι απεργίες να προκηρύσσονται μόνο από γενικές συνελεύσεις με τη συμμετοχή του 50% +1 των μελών.
Είναι προφανές ότι εάν το υπουργείο Εργασίας ζητούσε τροποποίηση του συνδικαλιστικού νόμου, θα άνοιγε ο «ασκός του Αιόλου». Όμως οι κοινωνικοί εταίροι επέμειναν στην αρχική τους θέση και παρά τις επιστολές που έλαβαν από το υπουργείο Εργασίας δεν όρισαν νέα μέλη στη διοίκηση του ΟΜΕΔ, με αποτέλεσμα την ουσιαστική απενεργοποίησή του.
Μια απενεργοποίηση που θα λάβει οριστικά χαρακτηριστικά, αν γίνει πράξη η απαίτηση των δανειστών, που επιμένουν να ζητούν εφεξής να μην επιτρέπεται η μονομερής προσφυγή στον ΟΜΕΔ.
Απαιτούν, μάλιστα, από το υπουργείο Εργασίας να πραγματοποιήσει διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, έως τον επόμενο Φεβρουάριο για το θέμα και νομοθέτηση της συγκεκριμένης απαίτησης αμέσως μετά. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είναι σαφές ότι ο Οργανισμός θα επιστρέψει στην ανυποληψία, που βρέθηκε μετά το 2012.
Τότε, στο δεύτερο μνημόνιο, είχε περάσει αντίστοιχη διάταξη, που επέτρεπε προσφυγή σε μεσολάβηση και διαιτησία, μόνο με τη σύμφωνη γνώμη εργοδοτών και εργαζομένων. Αποτέλεσμα ήταν ο ΟΜΕΔ να μετατραπεί από ενεργός φορέας ελέγχου και ισορροπίας στην αγορά εργασίας, σε «διακοσμητικό όργανο».
Η κατάρρευση των συμβάσεων
Είναι προφανές ότι εν μέσω βαθιάς κρίσης ήταν πολύ δύσκολο, έως αδύνατο, να συμφωνήσουν συνδικάτα και εργοδότες για να ζητήσουν τη συνδρομή του ΟΜΕΔ, ώστε να προκύψει μια νέα σύμβαση εργασίας. Αποτέλεσμα ήταν η κατάρρευση των κλαδικών συμβάσεων και η αύξηση των επιχειρησιακών αλλά και των ατομικών συμβάσεων εργασίας.
Ένα χρόνο μετά, όμως, ήρθε απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκρινε ότι είναι αντισυνταγματική η παραπάνω διάταξη, για να ανατρέψει τα δεδομένα που είχαν διαμορφωθεί έως τότε. Έτσι, ο ΟΜΕΔ επανάκτησε το ρόλο του και όσο κι αν επιχειρήθηκε να περιοριστεί μέσα από τριμελείς και πενταμελείς επιτροπές, κάτι τέτοιο δεν επετεύχθη.
Ο ΟΜΕΔ την τελευταία διετία λειτούργησε σχετικά ομαλά, κατάφερε να εκδώσει αποφάσεις που οριοθέτησαν κάπως συγκεκριμένους κλάδους παραγωγής (π.χ. επισιτισμός) και να συνδράμει στη στήριξη των μισθών των εργαζομένων.
Τώρα οι Θεσμοί θέλουν διά νόμου, να επανέλθει το καθεστώς που θεσμοθετήθηκε το 2012 και να απενεργοποιηθεί και πάλι ο Οργανισμός. Εάν σε αυτό προστεθεί και η εσωτερική τριβή, που υφίσταται ο ΟΜΕΔ, μέσω των συνδικάτων, είναι σαφές ότι η λειτουργία του βρίσκεται «στον αέρα».
