H Καινοτομία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

Του Δρ. Αντώνιου Καρβούνη*
Με κεντρικό θέμα «Η Καινοτομία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση: Αλλαγή Παραδείγματος στην Φροντίδα των Τοπικών Υποθέσεων», το Διοικητικό Επιμελητήριο-Όμιλος Διοικητικών Επιστημόνων Ελλάδας (ΔΕΕ) και το Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου διοργανώνουν το 4ο Επιστημονικό Συνέδριο του ΔΕΕ, το οποίο πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις εγκαταστάσεις του πανεπιστημιακού ιδρύματος στην Τρίπολη στις 8-9 Νοεμβρίου 2024.

Η έννοια της καινοτομίας εξετάζεται συστηματικά στη Διοικητική Επιστήμη. Αφορά το απόθεμα γνώσης και κεφαλαίου, που είναι διαθέσιμο για αλλαγή στο χώρο και το χρόνο από τους λήπτες αποφάσεων και τους φορείς οργάνωσης και άσκησης της εξουσίας. Παρά ταύτα, οι καινοτόμες θεωρήσεις και πρακτικές στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην καλύτερη περίπτωση υποβαθμίζονται και στη χειρότερη δεν εξετάζονται καθόλου. Ο σκοπός του συνεδρίου είναι διττός. Αφενός, να αναδείξει τα περιθώρια διαφοροποίησης των νέων προσεγγίσεων στην τοπική αυτοδιοίκηση από τις ανεπίκαιρες και λιγότερο αποτελεσματικές θεωρήσεις. Αφετέρου, να αναδείξει τους μηχανισμούς, που υποβαθμίζουν την αλλαγή παραδείγματος στην επίλυση των τοπικών προβλημάτων και να προτείνει νέους τρόπους διακυβέρνησης.

Οι Goldsmith & Kleiman υποστηρίζουν ότι υπάρχει ένας νέος τρόπος διακυβέρνησης, που είναι πολύ πιο κατάλληλος για την ενίσχυση της καινοτομίας σε μία σύγχρονη πόλη. Το νέο μοντέλο διακυβέρνησης, με την ονομασία Διανεμημένη Διακυβέρνηση, χαρακτηρίζεται από ανοιχτότητα που υποστηρίζει βαθιά και πραγματική επικοινωνία και συντονισμό σε όλο το εύρος της δημοτικής αρχής και σε μια ευρεία κλίμακα εξωτερικών φορέων (stakeholders). Με την εξωστρέφεια, οι πόλεις μπορούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των κατοίκων, να ενισχύσουν τα δεδομένα τους με καλύτερη και περισσότερη πληροφορία, να λαμβάνουν έξυπνες αποφάσεις, να βρίσκουν νέους συνεργάτες για την παροχή υπηρεσιών με πιο αποδοτικό τρόπο, και να ενημερώνονται και να συνεργάζονται σε ενδιαφέρουσες νέες προσεγγίσεις για την διευθέτηση αστικών προκλήσεων.

Για παράδειγμα, η πανδημία του COVID-19 έφερε στο προσκήνιο το σημαντικό ρόλο των πόλεων για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων. Μέσω των άτυπων και θεσμοποιημένων διεθνών δικτύων τους, οι ηγέτες των πόλεων συνδέθηκαν διασυνοριακά και διαπεριφερειακά και διαμόρφωσαν την παγκόσμια πολιτική για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Οι αρχές των πόλεων και των δήμων κινητοποιήθηκαν πολύ πριν από τις εθνικές κυβερνήσεις για να μοιραστούν πληροφορίες, να συνεργαστούν και να εντοπίσουν λύσεις, ακόμη και όταν η συνεργασία σε εθνικό επίπεδο συχνά καθυστερούσε ή ήταν υπό αμφισβήτηση. Όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε παγκόσμια πανδημία στις 11 Μαρτίου 2020, ελλείψει ενός ισχυρού ενωσιακού συστήματος για την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης και την ενεργοποίηση του απαιτούμενου συντονισμού, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πάσχιζαν να ακολουθήσουν τις εξελίξεις, καθώς αποδείχθηκε δύσκολο να υπάρξει συνεπής και αποτελεσματική έγκαιρη αντίδραση. Αντίθετα, δύο εβδομάδες αργότερα, στις 27 Μαρτίου 2020, ο δήμαρχος του Λος Άτζελες, Eric Garcetti, συγκέντρωσε 45 δημάρχους από όλο τον κόσμο για να μοιραστούν τις εμπειρίες τους σχετικά με την ανταπόκριση στον COVID-19. Αυτοί οι δήμαρχοι ήταν μέλη του διεθνούς δικτύου πόλεων C40 Cities, ενός δικτύου που συγκεντρώνει στις τάξεις του 96 από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, οι οποίες επικεντρώνονται στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Σύντομα δημιουργήθηκαν μια βάση δεδομένων και συστήθηκε μια ομάδα εργασίας υπό την προεδρία του δήμαρχου του Μιλάνου, κ. Beppe Sala και υπογράφηκε μια συμφωνία μεταξύ παγκόσμιων πόλεων προκειμένου να καταστούν τα θέματα της ισότητας και της δράσης για το κλίμα κεντρικά για την αντιμετώπιση και την ανάκαμψη από τον COVID-19. Εκτός από την εξωστρέφεια, ο οργανισμός NESTA (Ηνωμένο Βασίλειο) υποστηρίζει σε μελέτες του ότι για την καινοτομία είναι απαραίτητη η καλλιέργεια σχετικής κουλτούρας. Η κουλτούρα διαδραματίζει εξίσου σημαντικό ρόλο με χρηματοδοτήσεις, εργαλεία και μεθόδους για την επιτυχία της καινοτομίας.

Το Συνέδριο απευθύνεται στα μέλη της επιστημονικής κοινότητας, στα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε εκπροσώπους φορέων και οργανισμών και στα μέλη της κοινωνίας των πολιτών, τα οποία μπορούν να υποβάλουν περίληψη ανακοίνωσης στη διεύθυνση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Συνεδρίου (conference2024@dee.gr).

* Προϊστάμενος του Αυτοτελούς Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σχέσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Αντιπρόεδρος ΔΕΕ