Η ανελευθερία της τέχνης και το ασφαλές κυβερνητικό της λιμάνι

Η άμεση συμμόρφωση του Υπουργού Εξωτερικών και καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου σε ακροδεξιά κελεύσματα, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να δοθεί εντολή για απόσυρση καλλιτεχνικού έργου της δημιουργού Γεωργίας Λαλέ (Georgia Lale) από έκθεση στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη με θέμα την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες, συνιστά ωμή λογοκρισία και σοβαρή παραβίαση της συνταγματικά κατοχυρωμένης ελευθερίας της τέχνης. Το επίμαχο καλλιτεχνικό έργο, συρραφή από σεντόνια πάνω στα οποία γυναίκες είχαν κακοποιηθεί ή δολοφονηθεί, ενεργοποίησε την alt-right υστερία, η οποία αρέσκεται να «θυματοποιεί» τα σύμβολα προκειμένου να ενισχύσει τη ρητορική της. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του επικεφαλής του κόμματος «Νίκη», το αίμα των γυναικών φαίνεται πως δεν είναι αρκετά τιμημένο και μετατρέπει τα σεντόνια που πότισε σε ροζ «κουρέλια» που προσβάλλουν το εθνικό μας σύμβολο.

Είναι άξιο απορίας γιατί η κυβέρνηση εγκατέλειψε τόσο αβασάνιστα το ένδυμα του φιλελευθερισμού, με αντανακλαστικά που δεν έχει μέχρι σήμερα επιδείξει στην αντιμετώπιση της ίδιας της έμφυλης βίας. Η απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου, πως «υπάρχουν πράγματα που είναι ιερά και πάνω από την τέχνη», παραβλέπει τη συνταγματική κατοχύρωση της καλλιτεχνικής έκφρασης ως ανεπιφύλακτου δικαιώματος, καθώς η τέχνη, για να είναι διεισδυτική και επιδραστική, δεν περιχαρακώνεται στα συνήθη κοινωνικά όρια και δεν γνωρίζει «ιερά». Το φερόμενο ως επιχείρημα «κύκλων» του Υπουργείου, ότι το έργο «θα μπορούσε να υπάρχει σε ιδιωτική έκθεση, όμως όχι σε κτίριο του σκληρού πυρήνα του κράτους», παραβλέπει το δεδομένο πως ακόμη και οι δημόσιες αρχές δεν επιτρέπεται να αναιρούν προηγούμενες επιλογές έκθεσης ή υποστήριξης καλλιτεχνικών δημιουργιών µε κριτήρια άλλα πλην των αµιγώς καλλιτεχνικών[1].

Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έχει επανειλημμένως εκφράσει την ανησυχία της για την παρουσία της ακροδεξιάς στο κοινοβούλιο. Είναι, όμως, ακόμη πιο επικίνδυνη για τη δημοκρατία η διάχυση της ακροδεξιάς δυσανεξίας απέναντι σε θεμελιώδη δικαιώματα. Ανελεύθερες πρακτικές δεν είναι ποτέ δυνατό να στηριχθούν στην επίκληση εθνικών συμβόλων, ένα εκ των οποίων άλλωστε δεν έχει παύσει να είναι ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν».