Η Αρκαδία ως παράδειγμα υποβάθμισης της ελληνικής περιφέρειας

Του Γιώργου Παπαηλιού*
Η Αρκαδία φθίνει, όντας μία από τις πιο φτωχές και υποβαθμισμένες περιοχές της πατρίδας μας. Η μείωση του πληθυσμού της ξεπερνά το 10% και βαίνει διαρκώς αυξανόμενη, ενώ η γήρανσή του και τα επίπεδα φτώχειας που έχουν καταγραφεί, πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο προβληματισμού και οδηγό δράσεων.

Επιπλέον υφίστανται και μεγάλες ανισότητες μεταξύ των διαφόρων περιοχών, εντός της Αρκαδίας. Η κατάργηση ή απομάκρυνση δημοσίων ή άλλων δομών, όπως π.χ. κοινωφελών υπηρεσιών, σχολείων και τραπεζικών καταστημάτων, ιδίως σε απομονωμένες, απομακρυσμένες, άγονες, ορεινές και λοιπές προβληματικές περιοχές, οδηγεί στη μη εξυπηρέτηση των καθημερινών συναλλαγών των κατοίκων και εν τέλει σε δημογραφική απίσχναση και  μαρασμό, ολόκληρες περιοχές.

Η ανάταξή τους, εκκινώντας από τους τομείς της εκπαίδευσης, της επαγγελματικής κατάρτισης και της υγείας, που κρατούν ζωντανές τις τοπικές κοινωνίες, μπορεί να λάβει «σάρκα και οστά» σε ζωντανές κοινωνίες, για να είναι βιώσιμη.

Η κατάσταση επιδεινώνεται, με τις αποφάσεις και την αδράνεια της κυβέρνησης της Ν.Δ. Ενδεικτικά:

• Η βίαιη διακοπή της λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, χωρίς μελέτη, προεργασία και σχέδιο, την αποστερεί από ένα σημαντικό πυλώνα ζωής, ανάπτυξης και θέσεων εργασίας (ασχέτως αν η ενεργειακή κρίση υποχρέωσε την κυβέρνηση να αναστείλει την εφαρμογή της βίαιης απολιγνιτοποίησης, που και αυτή η αναστολή δεν μπορεί να εφαρμοστεί, λόγω έλλειψης προεργασίας, απομάκρυνσης του προσωπικού κ.ά.).
• Η μη μέριμνα για την αποκατάσταση περιοχών της Γορτυνίας, που το καλοκαίρι 2021 υπέστησαν τεράστια καταστροφή από τις πυρκαγιές.
• Η έλλειψη σχεδιασμού για την πρόσφορη διαχείριση των υδατικών πόρων και την κατασκευή των απαραίτητων αρδευτικών έργων, για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης -της αύξησης της θερμοκρασίας, η οποία πλήττει έντονα τις καλλιέργειες στις περιοχές της Κυνουρίας και της Μαντινείας.

Η Αρκαδία έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα, που την χαρακτηρίζουν, τη διαφοροποιούν από άλλες περιοχές και μπορούν, αξιοποιούμενα, να την «απογειώσουν».

Το γεγονός ότι, βρίσκεται στο κέντρο της Πελοποννήσου, συνιστά γεωγραφικό πλεονέκτημα το οποίο θα μπορούσε να αναβαθμιστεί και να ολοκληρωθεί με νέους οδικούς άξονες, όπως ο οριζόντιος άξονας της Πελοποννήσου, που περιλαμβάνεται στα διευρωπαϊκά δίκτυα, η Ε.Ο. Αθήνας- Βυτίνας- Αρχαίας Ολυμπίας, στην οποία ανήκει και η «παράκαμψη των Λαγκαδίων», την κατασκευή της οποίας έχει «παγώσει» η κυβέρνηση.

Η Μεγαλόπολη, λόγω των ενεργειακών υποδομών και του   τεχνολογικά καταρτισμένου και έμπειρου ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει, πρέπει να παραμείνει ενεργειακός κόμβος και, επιπλέον, μέσω της κατάρτισης ενός τοπικού σχεδίου ανάπτυξης (με την ενεργό συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης και των φορέων  των πολιτών) να προσανατολιστεί σε δράσεις εντάσεως εργασίας.

Για τη Γορτυνία έχει προταθεί, να καταρτισθούν και να προωθηθούν Τοπικά Σχέδια Ανασυγκρότησης- Ανάκαμψης- Ανάπτυξης των πυρόπληκτων περιοχών (και όλης της Γορτυνίας) από την κυβέρνηση, με την ενεργό συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης και των φορέων των πολιτών. Δυστυχώς, η κυβέρνηση κωφεύει.

Στην Κυνουρία, αλλά και στη Μαντινεία, η κατασκευή αρδευτικών έργων είναι απαραίτητη, ώστε οι αγροτικές καλλιέργειες να είναι λειτουργικές και οι κάτοικοι να παραμείνουν στον τόπο τους.

Η Αρκαδία διαθέτει πολλά (τοπικά) αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, εξαιρετικής ποιότητας. Η αξιοποίησή τους απαιτεί  ειδικές ενισχύσεις-πόρους, αλλά και συλλογική-συνεταιριστική οργάνωση και δράση των ιδίων των αγροτών. Συγχρόνως, με τη μεταποίησή τους, αυτά μπορεί να αποκτήσουν σημαντική προστιθέμενη αξία.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να αξιοποιηθούν, τόσο η ΒΙ.ΠΕ. Τρίπολης, με τρόπο ώστε σ’ αυτήν να εγκατασταθούν σχετικές επενδύσεις, όσο και το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, που μπορεί να συμβάλει στην αναβάθμιση προϊόντων και υπηρεσιών, σε συνεργασία με την κεντρική κυβέρνηση, την τοπική αυτοδιοίκηση και τους φορείς της παραγωγής.

Το τουριστικό προϊόν της Αρκαδίας, «ήπιου» χαρακτήρα και ειδικών μορφών, στηρίζεται στα στοιχεία του φυσικού κάλλους, της παρθένας φύσης, της μυθολογίας, της ιστορίας, της λαϊκής παράδοσης, του λαϊκού πολιτισμού και, βέβαια, των ποιοτικών προϊόντων που, σε συνδυασμό με το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό, αποτελούν συγκριτικά αναπτυξιακά πλεονεκτήματα της περιοχής.

Η παραγωγή ποιοτικών αγροτικών και κτηνοτροφικών  προϊόντων, συνδυαστικά με τη μεταποίησή τους και την προσφορά αξιόπιστων τουριστικών υπηρεσιών, προς δημιουργία υπεραξίας και η οργάνωση της αποτελεσματικής διάθεσής τους, αποτελούν σημαντικό πυλώνα ανάπτυξης της Αρκαδίας.

Εν κατακλείδι, απαιτούνται σχέδιο και πόροι:

• Σχέδιο ανάταξης και ανάπτυξης, με τη συμμετοχή και τη συμβολή της τοπικής αυτοδιοίκησης, των τοπικών φορέων, των πρωτοβουλιών πολιτών και του αξιόλογου ανθρώπινου δυναμικού των απανταχού Αρκάδων, που είναι στενά «δεμένοι» με τον τόπο τους.
• Και βέβαια διάθεση πόρων, η κατανομή των οποίων πρέπει να γίνεται με τρόπο δημιουργικό, ώστε η αξιοποίησή τους να «πιάνει τόπο». Επιπλέον, δε, με τρόπο δίκαιο, ώστε να καλύπτεται ολόκληρη η Αρκαδία,  κυρίως εκείνες οι περιοχές που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, αλλά και δυνατότητες ανάπτυξης.

Σε αυτό το πλαίσιο, η αξιολόγηση κόστους-οφέλους δεν πρέπει να γίνει βάσει των κερδών των επιχειρηματικών ομίλων, αλλά βάσει του κοινού, του δημοσίου συμφέροντος.

* Βουλευτής Αρκαδίας, ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.