Η ισραηλινή απάντηση στο Ιράν μπορεί να «τινάξει στον αέρα» τη Μέση Ανατολή

Του Λυκούργου Λιακάκου*
Η πρόσφατη απευθείας επιθετική πράξη της Τεχεράνης με την εκτόξευση 181 βαλλιστικών πυραύλων προς το έδαφος του Ισραήλ, ως αντίκτυπος της αεροπορικής επιδρομής του τελευταίου στη Βυρηττό, που οδήγησε στη δολοφονία του επικεφαλής της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, επιτείνει την ένταση και την αβεβαιότητα στην περιοχή.

Τις τελευταίες εβδομάδες, η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί ιδιαίτερα αποσβολωμένη τα σενάρια για τον στόχο και το μέγεθος των ανταποδοτικών χτυπημάτων στην ιρανική επικράτεια, κάποια από τα οποία δύναται να μετατρέψουν την περιοχή σε μια ατέρμονη πυριτιδαποθήκη.

Ένα από τα σενάρια που ευνοεί ο ισραηλινός πρωθυπουργός, το οποίο έχει εισηγηθεί και στο παρελθόν, αφορά τον βομβαρδισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Ωστόσο, η υλοποίηση αυτής της επιλογής είναι δύσκολη στην πράξη, δεδομένου ότι οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις είναι υπόσκαφες και διασκορπισμένες σε όλη την χώρα και σε σημαντικά βάθη στο υπέδαφος, ενώ πολλές από αυτές καλύπτονται από βουνά.

Η εκτέλεση μιας τέτοιας επιχείρησης θα απαιτούσε τεράστια υλικοτεχνική εναέρια υποστήριξη, καθώς και τη συμμετοχή των ειδικών αμερικανικών βομβαρδιστικών. Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο συνέβαινε, είναι πιθανό να προκαλούσε μια ευρύτερα αχαρτογράφητη και αποσταθεροποιητική περιφερειακή σύγκρουση, που ίσως καθυστερούσε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, χωρίς να το εξαλείψει, εντείνοντας την επίσπευση της ολοκλήρωσης του.

Εναλλακτικά, ο βομβαρδισμός των κύριων λιμένων του Ιράν όπου βρίσκονται και οι τερματικοί σταθμοί πετρελαίου του, διαφαίνεται πιο εφικτός και στρατηγικός στόχος. Ωστόσο μια τέτοια κίνηση, θα προξενούσε σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, επηρεάζοντας και τις πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ υπέρ του πρώην προέδρου Τραμπ στις επικείμενες προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.

Σε αυτό το πλαίσιο η τοποθέτηση του αμερικανικού αντι-βαλλιστικού συστήματος THAAD στο Ισραήλ παρουσία αμερικανικών δυνάμεων υποδηλώνει την συναλλακτική χροιά της κυβέρνησης Μπάιντεν, ώστε μέχρι την διεξαγωγή των αμερικανικών εκλογών να αποκλειστεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο ως επιλογή.

Επιπλέον, άλλο ένα ενδεχόμενο που ακούστηκε αφορούσε την εξόντωση του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη του Ιράν καθώς το Ισραήλ επιδιώκει την αλλαγή του θεοκρατικού καθεστώτος όπως φανερώθηκε και από το πρόσφατο διάγγελμα του Νετανιάχου προς τον ιρανικό λαό. Καθώς όμως προστατεύεται ισχυρά πραγματοποιώντας σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις, το προχωρημένο της ηλικίας του σε συνδυασμό με κύκλους αμφισβήτησης εντός του καθεστώτος υποδεικνύει ότι έχουν επιλεγεί ήδη οι υποψήφιοι διάδοχοι, καθιστώντας μια τέτοια απόπειρα μη αποτελεσματική.

Οι πρόσφατες εξελίξεις όμως, κυρίως με την εξόντωση του Γιαχία Σινουάρ, επικεφαλής της Χαμάς, εγκέφαλο και ενορχηστρωτή της εγκληματικής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου και εναν εκ των υπευθύνων για όσα δεινά ακολούθησαν στην Μέση Ανατολή, υποδεικνύουν ότι το πιθανοτερο σενάριο συνιστά μια ανταποδοτική πυραυλική επιχείρηση σε ιρανικές βάσεις. Αυτή η στρατηγική θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια περιορισμένη αντίδραση της Τεχεράνης και ενδεχομένως να δημιουργήσει τις ευκταίες προϋποθέσεις για μια συνολική κατάπαυση του πυρός και την επιστροφή των ομήρων από τη Γάζα.

Το μέλλον ολόκληρης της περιοχής με κίνδυνο ασύμμετρης επέκτασης παγκοσμίως βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί. Η αυτοσυγκράτηση και η λογική πρέπει να πρυτανεύσει ώστε μια δυνητική αποκλιμάκωση να αποτελέσει το έναυσμα για ένα πιο αισιόδοξο μέλλον.

* Διδάκτορας Διεθνούς Δικαίου