Η Κομισιόν ζητά εξηγήσεις από την Ισπανία για τον νόμο περί αμνηστίας των αυτονομιστών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έστειλε επιστολή με την οποία εκφράζει ανησυχίες για τις εξελίξεις στο κράτος δικαίου στην Ισπανία ζητώντας πληροφορίες για τον αμφιλεγόμενο καταλανικό νόμο περί αμνηστίας  και προκάλεσε την Πέμπτη την έντονη αντίδραση της ισπανικής κυβέρνησης.

Στην Ισπανία αυτές τις μέρες, οι εντάσεις κλιμακώθηκαν καθώς ορισμένοι ακροδεξιοί «φρανκιστές» (υποστηρικτές του Φράνκο) συμμετείχαν σε διαδηλώσεις έξω από την έδρα του σοσιαλιστικού κόμματος, την ώρα που το  PSOE διαπραγματεύεται έναν νόμο αμνηστίας για όσους συμμετείχαν στην απόπειρα απόσχισης της Καταλονίας τον Οκτώβριο του 2017.

Η υιοθέτηση ενός τέτοιου νόμου αποτελεί προϋπόθεση για τα καταλανικά αυτονομιστικά κόμματα να δώσουν στον εν ενεργεία πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ την απαραίτητη πλειοψηφία για να παραμείνει στην εξουσία και να σχηματίσει μια προοδευτική κυβέρνηση συνασπισμού.

Κατά γενική πρακτική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφεύγει να παρεμβαίνει στις συζητήσεις των κρατών μελών της ΕΕ σχετικά με σχέδια νόμων που συζητούνται σε εθνικό επίπεδο.Όμως στην περίπτωση της Ισπανίας, η Επιτροπή επέδειξε γρήγορα αντανακλαστικά.

Στην επιστολή επισημάνθηκαν «σοβαρές ανησυχίες» σχετικά με τον νόμο περί αμνηστίας, ενώ  εκφράστηκε σχετικό αίτημα για πληροφορίες ως προς το προσωπικό, υλικό και χρονικό πεδίο εφαρμογής του.

Διέρρευσε πρώτα στα μέσα ενημέρωσης

Ο Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς ήταν εκείνος που έστειλε την εν λόγω επιστολή απευθυνόμενος στον Ισπανό υπουργό Προεδρίας Φέλιξ Μπολάνιος και την υπουργό Δικαιοσύνης Πιλάρ Λόπ.

Ο Μπολάνιος απάντησε το βράδυ της Πέμπτης, λέγοντας ότι ο νόμος για την αμνηστία δεν υπάρχει ακόμη, καθώς βρίσκεται υπό συζήτηση, ενώ πρόσθεσε ότι η ισπανική κυβέρνηση – που έμαθε για την επιστολή από τα μέσα ενημέρωσης – δεν είναι υπεύθυνη γι’ αυτήν, διότι [αυτό το ζήτημα] αφορά σε όλες τις πολιτικές ομάδες που θα το εξετάσουν στο κοινοβούλιο.

«Ωστόσο, όπως πάντα, είμαστε στην ευχάριστη θέση να συνεργαστούμε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να σας ενημερώσουμε για όλα τα θέματα που επιθυμείτε να γνωρίζετε και, φυσικά, να σας παρέχουμε όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε. Έτσι εργαζόμασταν πάντα και έτσι θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε», ανέφερε ο Μπολάνιος στην επιστολή.

«Σε περίπτωση που κατατεθεί νομοσχέδιο αμνηστίας, να είστε βέβαιοι ότι θα εξηγήσουμε σε εσάς και στην αντιπρόεδρο Βέρα Γιούροβα όλες τις λεπτομέρειες του νόμου», πρόσθεσε.

Η επιστολή του Ρέιντερς έρχεται μετά από καταγγελίες «μεγάλου αριθμού πολιτών» και επισημαίνει ότι ο νόμος περί αμνηστίας «έχει καταστεί θέμα ύψιστης σημασίας στη δημόσια συζήτηση».

Από την άλλη, το κεντροδεξιό κόμμα της αντιπολίτευσης Partido Popular (PP, ΕΛΚ) είχε καλέσει τη Δευτέρα την Επιτροπή να παρέμβει για να προστατεύσει το κράτος δικαίου στην Ισπανία, μετά τις εκτεταμένες διαδηλώσεις στη χώρα και την κριτική από πολλά άλλα κόμματα, μεταξύ των οποίων το ακροδεξιό VOX και το φιλελεύθερο κόμμα Ciudadanos.

Ο Ρέιντερς εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για την έλλειψη προόδου όσον αφορά το αίτημα της Επιτροπής από το 2020 για την ανανέωση της ανώτατης δικαστικής αρχής της Ισπανίας – του CGPJ.

Το Γενικό Όργανο της Δικαιοσύνης (CGPJ), το ανώτατο δικαστήριο της Ισπανίας που διασφαλίζει την ανεξαρτησία του, έχει γίνει αντικείμενο κριτικής από το 2018 λόγω της αποτυχίας των σοσιαλιστών και της κεντροδεξιάς να ανανεώσουν τα μέλη του οργάνου, των οποίων οι θητείες έληξαν πριν από πέντε χρόνια.

Στην απάντησή του, ο Μπολάνιος είπε στον Ρέιντερς ότι το PP ευθύνεται για την μη ανανέωσης της θητείας των μελών του ανώτατου δικαστηρίου, καθώς το κόμμα βρίσκει συνεχώς «δικαιολογίες» για να μην καταλήξει σε συμβιβασμό με τους σοσιαλιστές.

«Όπως θα θυμάστε, στη συνάντηση που είχαμε στη Μαδρίτη τον Ιούλιο του 2022, σας έδωσα ένα έγγραφο με όλες τις δικαιολογίες που είχε δώσει μέχρι τότε το Λαϊκό Κόμμα για να μη συμμορφωθεί με αυτή την υποχρέωση […] Θα σας ήμουν ευγνώμων αν προσεγγίζατε το Λαϊκό Κόμμα για να προσπαθήσετε να το κάνετε να συμμορφωθεί επιτέλους με το ισπανικό Σύνταγμα», είπε.

Στην επιστολή του, ο Μπολάνιος κατέληξε ότι ο νόμος περί αμνηστίας είναι ένα «στοίχημα» για την οριστική υπέρβαση της σύγκρουσης και της διαίρεσης στην Καταλονία, ζητήματα που, όπως είπε, «γνωρίζω ότι είστε σταθερά προσηλωμένος σε αυτά».

Σε σύγκρουση οι σοσιαλιστές και συντηρητικοί ηγέτες

Παράλληλα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα PSOE και το Λαϊκό Κόμμα (PP) αντάλλαξαν πυρά την Τετάρτη για να επιρρίψουν ευθύνες ο ένας στον άλλον για τις βίαιες διαδηλώσεις που οργανώθηκαν από ριζοσπαστικές και ακροδεξιές ομάδες και έλαβαν χώρα το βράδυ της Τρίτης έξω από τα κεντρικά γραφεία του Σοσιαλιστικού Κόμματος στη Μαδρίτη.

Το βράδυ της Τρίτης, περίπου 7.000 άνθρωποι διαδήλωσαν έξω από τα κεντρικά γραφεία του PSOE στο κέντρο της Μαδρίτης για να διαμαρτυρηθούν κατά του νόμου περί αμνηστίας που ετοιμάζει το κόμμα προς όφελος όσων συμμετείχαν στην απόπειρα απόσχισης του 2017 στην Καταλονία, όπως μετέδωσε η El País.

Την Τετάρτη, ο ηγέτης του PP Φεϊχόο καταδίκασε τα σοβαρά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στη Μαδρίτη, κατηγορώντας το PSOE (S&D).

«Ενώ οι εξτρεμιστές επικρίνονται, και συμμεριζόμαστε αυτή την κριτική, οι ίδιοι άνθρωποι που τους επικρίνουν [το PSOE] προσφέρουν ατιμωρησία [με το νόμο περί αμνηστίας] στις βίαιες αυτές ενέργειες επειδή το μόνο που τους ενδιαφέρει [το PSOE] είναι να επιστρέψουν [στην κυβέρνηση]», τόνισε ο ηγέτης του PP, ανέφερε το ισπανικό πρακτορείο ειδήσεων.

Ο Σάντσεθ, από την πλευρά του, συναντήθηκε την Τετάρτη με τους κομματικούς του συνεργάτες και τους εξέφρασε την οργή του «για τη βία που χρησιμοποιείται ώστε να εκφοβιστεί» ο προοδευτικός πολιτικός σχηματισμός, σύμφωνα με τα όσα μετέδωσε η ισπανική δημόσια τηλεόραση RTVE.

Ο Σάντσεθ διαβεβαίωσε ότι οι επιθέσεις «δεν θα καταφέρουν να εκφοβίσουν τους σοσιαλιστές» και τόνισε ότι τα σοβαρά γεγονότα καταδεικνύουν πως το σχέδιο του PSOE για την ψήφιση του νόμου περί αμνηστίας είναι σήμερα πιο αναγκαίο από ποτέ.

«Πατριωτικές» διαδηλώσεις

Νεοναζιστικές και ακροδεξιές ομάδες κατάφεραν να πλησιάσουν σε απόσταση λίγων μέτρων την έδρα του PSOE, κρατώντας προδημοκρατικές ισπανικές σημαίες (με έναν αετό και βέλη) και φώναζαν συνθήματα κατά του σοσιαλιστικού κόμματος και του ηγέτη του.

Ορισμένοι από αυτούς τραγούδησαν ακόμη και το «Cara al Sol», τον ύμνο της ισπανικής Falange των JONS, γραμμένο το 1935, ο οποίος αντιπροσωπεύει τον πιο σύνθετο πυρήνα του πρώην «φρανκισμού» και εξακολουθεί να συγκεντρώνει τους λίγους εναπομείναντες νοσταλγούς της κυριαρχίας του Φράνκο.

Φωνάζοντας συνθήματα όπως «Σάντσεθ προδότης» και «Το Σύνταγμα (του 1978) καταστρέφει το έθνος», η πιο ριζοσπαστική ομάδα των διαδηλωτών πλησίασε τα κεντρικά γραφεία του PSOE σε απόσταση αναπνοής  με την αστυνομία να εμποδίζει την είσοδό τους στο κτίριο του κόμματος χρησιμοποιώντας δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ.

Οι κύριοι υποκινητές των διαδηλώσεων της Τρίτης ήταν ακροδεξιές και ριζοσπαστικές οργανώσεις. Μεταξύ αυτών ήταν η εταιρεία Desocupa, που ειδικεύεται στη βίαιη έξωση ενοικιαστών που έχουν καταλάβει σπίτια, και μέλη της Bastión Frontal, της νεοναζιστικής ομάδας που έχει μεν σχεδόν διαλυθεί, αλλά τα μέλη της εξακολουθούν να αυτοπροσδιορίζονται ως «κοινωνικοί πατριώτες».

Ο Νιούνιεθ Φεϊχόο  και ο πρόεδρος του VOX Σαντιάγο Αμπασκάλ ανακοίνωσαν προ ημερών ότι αν η κυβέρνηση προχωρήσει στην εφαρμογή του έκτακτου μέτρου χάριτος, θα καλέσουν σε πολυάριθμες διαδηλώσεις και θα προσφύγουν στο Συνταγματικό Δικαστήριο για να προσπαθήσουν να σταματήσουν τον κανόνα.

Από κοινοβουλευτικής πλευράς, το PP θα χρησιμοποιήσει ακόμη και την πλειοψηφία του στη Γερουσία για να καθυστερήσει την έγκριση του νόμου, ανέφερε η El País.

Σύμφωνα με τον ηγέτη του ακροδεξιού VOX, το PP και το VOX, που κυβερνούν από κοινού αρκετές περιφέρειες και δημοτικά συμβούλια, διεκδικούν τον ηγετικό ρόλο στην υπεράσπιση των πατριωτικών αξιών και προσπαθούν να σταματήσουν το «πραξικόπημα» του Σάντσεθ κατά της ισπανικής δημοκρατίας, όπως χαρακτηριστικά το αποκαλούν.

Πολύπλοκες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες

Εν τω μεταξύ, οι κύριοι διαπραγματευτές του PSOE και του καταλανικού αυτονομιστικού κόμματος JxCat του πρώην προέδρου της Καταλονίας Κάρλες Πουτζντεμόν εξακολουθούν να εργάζονται σκληρά για τις τελικές λεπτομέρειες του αμφιλεγόμενου νόμου περί αμνηστίας.

Πηγές που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις δήλωσαν στο ισπανικό πρακτορείο ειδήσεων από τις Βρυξέλλες ότι και τα δύο κόμματα επιλέγουν τώρα τη σύνεση και παρά την αρχική αισιοδοξία για μια γρήγορη επαναφορά του Σάντσεθ στην εξουσία εντός αυτής της εβδομάδας, το PSOE και το JxCat πιστεύουν πως η κοινοβουλευτική συζήτηση θα επιτευχθεί πιθανώς την επόμενη εβδομάδα.

Η προθεσμία που ορίζει το ισπανικό σύνταγμα για την ορκωμοσία του νέου πρωθυπουργού είναι η 27η Νοεμβρίου, διαφορετικά θα προκηρυχθούν νέες εκλογές στις 14 Ιανουαρίου 2024.