Η ουτοπία των φορολογικών παραδείσων

Γράφει ο Γιώργος Κορομηλάς*
Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ), το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα θεωρείται ότι υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς σε κράτος εκτός της Ελλάδας, όταν η φορολογική κατοικία του βρίσκεται σε οποιοδήποτε κράτος, ακόμη και σε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εάν σε αυτό το κράτος δεν υπόκειται σε φορολογία ή, εάν υπόκειται, δεν φορολογείται εν τοις πράγμασι ή υπόκειται σε φόρο επί των κερδών ή των εισοδημάτων ή του κεφαλαίου, του οποίου ο συντελεστής είναι ίσος ή κατώτερος από το 60% του συντελεστή φορολογίας νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, ο οποίος θα οφειλόταν σύμφωνα με τις διατάξεις της ελληνικής φορολογικής νομοθεσίας, εάν ήταν φορολογικός κάτοικος ή διατηρούσε μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα.

Τα κράτη που έχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς καθορίζονται με απόφαση του υπουργού Οικονομικών και περιλαμβάνονται σε κατάλογο που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Για το έτος 2020 η απόφαση αυτή δημοσιεύθηκε στις 18.08.2021 και περιλαμβάνει 42 κράτη, μεταξύ των οποίων η Βουλγαρία και η Κύπρος στη γειτονιά μας.

Σύμφωνα με μη αμφισβητούμενα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός εταιριών ελληνικών συμφερόντων οι οποίες έχουν έδρα σε ένα από τα ανωτέρω κράτη, αλλά δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Κατά κύριο λόγο, πρόκειται για  μικρούς και μικρομεσαίους επιχειρηματίες από όλους τους κλάδους, οι οποίοι πρόθυμα υπέκυψαν στα κελεύσματα των «σειρήνων» εκείνων που, με το αζημίωτο φυσικά, τους έταξαν λαγούς με πετραχήλια.

Τους έταξαν φορολογικό παράδεισο, οδηγώντας τους στην κόλαση του ελέγχου, μιας και η φορολογική διοίκηση έχει ξεκινήσει ευρείας κλίμακας ελέγχους σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που, ενώ συνεχίζουν να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα, έχουν μεταφέρει την έδρα τους σε ένα από αυτά τα κράτη, κατά κύριο λόγο στη Βουλγαρία και στην Κύπρο.

Ουτοπία: Η ελληνική λέξη ουτοπία (σύνθετη από το αρνητικό μόριο «ου» {ουκ} και το ουσιαστικό «τόπος» – τόπος ανύπαρκτος) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1516 και ήταν ο τίτλος ενός βιβλίου γραμμένου από τον Άγγλο ουμανιστή φιλόσοφο Τόμας Μορ (Thomas More). Με τον όρο ουτοπία ο Μορ περιέγραφε έναν ιδανικό τόπο και τρόπο πολιτικής συμβίωσης, ένα απομονωμένο νησί με τέλειο κοινωνικό, πολιτικό και νομικό σύστημα. Έκτοτε, η λέξη χρησιμοποιήθηκε τόσο στην πολιτική φιλοσοφία για να περιγράψει τις προσπάθειες για τη δημιουργία μιας ιδανικής ανθρώπινης συμβίωσης, όσο και στη λογοτεχνία για να περιγράψει φανταστικούς τέλειους κόσμους (ευ-τοπίες).
Πηγή: Βικιπαίδεια.

Η προσέλκυση επιχειρηματιών με στόχο τη δημιουργία μιας επιχείρησης σε χώρες που παρέχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς, ιδιαίτερα στη Βουλγαρία, έχει εξελιχθεί σε μια  μεγάλη «μπίζνα» για εκείνους που με συνεχείς διαφημίσεις στο διαδίκτυο, όπως «Είμαστε η εταιρία Χ, λογιστικό, φορολογικό, συμβουλευτικό και επενδυτικό γραφείο με Έλληνες και Βούλγαρους οικονομολόγους, λογιστές, δικηγόρους και συμβούλους ακινήτων, άριστους γνώστες της βουλγαρικής και ελληνικής νομοθεσίας, με γραφεία…», προσφέρουν πακέτο μεταφοράς έδρας από 550 ευρώ ή, κρατώντας τη σύνταξη και την ορθογραφία του συντάκτη: «Αναλαμβανούμε να μεταφέρουμε την ήδη υπάρχουσα έδρα σας στη βουλγαρία εάν δεν είστε ικαναποιημένοι σε δικό μας γραφείο λογιστικό, λύνοντας και διορθώνοντας τυχόν παραλείψεις και λάθη που σας έχουν δημιουργήση», που προσφέρει τα ίδια πακέτα, με κάποια διαφοροποίηση στις τιμές.

Εκτός, όμως, από αυτούς που μετέφεραν την έδρα τους με στόχο να συνεχίσουν την επιχειρηματική δραστηριότητά τους στην Ελλάδα, νομίζοντας ότι θα φορολογούνται χαμηλά στη γείτονα χώρα, ειρωνευόμενοι παράλληλα τα «κορόιδα» που επιμένουν -παρά τις αντιξοότητες- να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα με έδρα στη χώρα μας, στην τσιμπίδα του ελέγχου αναμένεται να πιαστούν και τα υπόλοιπα φυσικά και νομικά πρόσωπα που είχαν ανοίξει ΑΦΜ και τραπεζικούς λογαριασμούς στη γείτονα χώρα με στόχο την παράκαμψη των capital controls, το 2015, εμφανίζοντας μηδενική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Σε σχετικό παλιό άρθρο μου, από το 2017, με τίτλο «η γοητεία» της ίδρυσης μιας εταιρίας στη Βουλγαρία, είχα επισημάνει τους κινδύνους που εγκυμονεί το εγχείρημα της μεταφοράς της έδρας μια επιχείρησης στη γείτονα χώρα, μόνο και μόνο λόγω του προνομιακού, ευνοϊκού φορολογικού και ασφαλιστικού καθεστώτος, ενώ όμως η επιχειρηματική δραστηριότητα ασκείται στη χώρα μας.

Η φορολογική διοίκηση, στην προσπάθειά της να ανακόψει το κύμα επιχειρήσεων που μεταφέρουν την έδρα τους στις χώρες εκείνες που προσφέρουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς και να διασφαλίσει τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου, θα χρησιμοποιήσει τα όπλα που δίνει η ισχύουσα νομοθεσία και οι σχετικές διακρατικές συμφωνίες για ανταλλαγή πληροφοριών.

Ας θυμηθούμε τις διατάξεις εκείνες για την άσκηση της καθημερινής διοίκησης, τον τόπο λήψης των επιχειρηματικών αποφάσεων και τις τεχνητές διευθετήσεις που οδηγούν σε φορολογικό πλεονέκτημα, τις οποίες ξεχνάνε οι «σειρήνες» να αναφέρουν στα θύματα που ψαρεύουν, η εφαρμογή των οποίων θα έχει σαν συνέπεια την αμφισβήτηση της φερόμενης ως φορολογικής κατοικίας των υπόψη επιχειρήσεων, τη φορολόγηση του εισοδήματος στην Ελλάδα και την επιβολή όλων των εξοντωτικών κυρώσεων που προβλέπονται στον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, με αποτέλεσμα όλοι αυτοί που πήγαν για μαλλί, να βγουν κουρεμένοι.

* Φοροτεχνικός, διευθυντής Φορολογικού Τμήματος Tax Advisors IKE, πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών