Ηλιέλαιο: Ο διατροφικός «κίτρινος χρυσός» απειλεί την τσέπη μας
Κάθε μέρα που περνάει, εκτός από τις εικόνες της φρίκης που αποτυπώνονται στις τηλεοράσεις μας, τις μητέρες με τα μικρά παιδιά στην αγκαλιά να τρέχουν αναζητώντας απεγνωσμένα καταφύγιο σε πιο ασφαλείς προορισμούς και τις κραυγές απόγνωσης και αγωνίας ανυπεράσπιστων κυριολεκτικά ανθρώπων, έρχονται και οι τεράστιες οικονομικές αναταράξεις, αλλά και οι επισιτιστικές ελλείψεις να προκαλέσουν ανησυχία στους καταναλωτές.
Πιθανές ελλείψεις στα ράφια των μεγάλων αλυσίδων τροφίμων και κλυδωνισμοί στις εταιρίες παραγωγής βασικών αγαθών της διατροφικής μας αλυσίδας είναι πλέον ένα σενάριο απολύτως ρεαλιστικό. Η Ουκρανία δεν αποτελεί ένα συμπλήρωμα στον ευρωπαϊκό χάρτη, ούτε μια χώρα με μικρή παραγωγική δράση σε γεωργικά προϊόντα και μεταλλεύματα, αλλά έναν σημαντικό παίκτη για τη διεθνή αγορά που τούτη την ώρα ούτε να καλλιεργήσει μπορεί, ούτε να εξορύξει.
Τα αποτελέσματα αυτών των δυσμενών διεθνών εξελίξεων, αρχίζουν μέρα με τη μέρα να έρχονται ολοένα και περισσότερο στην επιφάνεια και να γίνονται ορατά στις διεθνείς αγορές των τροφίμων και στην αύξηση των τιμών των αγαθών πρώτης ανάγκης. Απτό παράδειγμα η αγορά του ηλιελαίου, ενός προϊόντος ευρείας κατανάλωσης για τους ευρωπαίους πολίτες αλλά και τη βιομηχανία, που το χρησιμοποιεί για την παραγωγή σε σειρά προϊόντων, όπως είναι τα μπισκότα, τα κουλουράκια, πολλά είδη κονσέρβας αλλά και διάφορες σάλτσες.
Συνεχείς αυξήσεις στην τιμή
Η τιμή του ηλιελαίου μετά την έναρξη του πολέμου έχει καταγράψει ανοδικές τάσεις, τάσεις που ήρθαν να προστεθούν στην αύξηση της τιμής που είδαμε τους προηγούμενους μήνες, λόγω Covid, διαταραχών στα logistics και αυξημένου ενεργειακού κόστους.
Περισσότερο από το 80%, είναι το ποσοστό που καλύπτει το Ουκρανικό ηλιέλαιο σε σχέση με τις ανάγκες της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και των ευρωπαίων καταναλωτών, ενώ κατ’ έτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατέφθαναν περισσότεροι από 2.400.000 τόνοι ουκρανικού ηλιελαίου.
Η αδυναμία να καλλιεργηθούν οι τεράστιες ουκρανικές εκτάσεις, έχει οδηγήσει μεγάλες αλυσίδες τροφοδοσίας σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, να βάλουν πλαφόν στην πώληση του προϊόντος από τα ράφια στους καταναλωτές, μια πρακτική που μπορεί να την δούμε να εφαρμόζεται σταδιακά και σε άλλες χώρες αν μειωθούν σημαντικά τα υπάρχοντα αποθέματα, τα οποία σε ευρωπαϊκό επίπεδο φαίνεται να μην είναι μεγαλύτερα των δύο μηνών.
Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται και κανείς τούτη την ώρα δεν ξέρει ποσό θα διαρκέσει, είναι πολύ πιθανόν όπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, να δούμε σταδιακά ελλείψεις στα ράφια. Την ίδια στιγμή τα «βλέμματα» της βιομηχανίας και των σούπερ μάρκετ στρέφονται και προς άλλες καλλιεργητικές κατευθύνσεις, λόγου χάρη τη Λατινική Αμερική, όμως κανείς με βεβαιότητα δεν μπορεί να ξέρει πόσο μπορούν αυτές οι περιοχές να καλύψουν τις ανάγκες για ζήτηση του προϊόντος σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το ηλιέλαιο είναι ένα προϊόν που εκτός από την ευρεία χρήση του από τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της παρασκευής φαγητών, τόσο από τον ξενοδοχειακό τομέα, όσο και από τον κλάδο των επιχειρήσεων παραγωγής γευμάτων, αλλά και τα εστιατόρια, τις ταβέρνες και τα ψητοπωλεία. Ένα προϊόν που μπορεί να χαρακτηριστεί ως διατροφικός «κίτρινος χρυσός» του οποίου η διαρκής αύξηση της τιμής θα επιφέρει αλυσιδωτές αυξήσεις και σε άλλα βιομηχανικά προϊόντα, αλλά και στο χώρο της εστίασης.
Εκτιμήσεις ανθρώπων από την αγορά, βλέπουν ως εναλλακτική σε σχέση με το ηλιέλαιο την περεταίρω χρήση του πυρηνέλαιου και του λαδιού ελιάς από τους καταναλωτές για την κάλυψη των μαγειρικών τους συνηθειών, όμως η διαφορά της τιμής μεταξύ των προϊόντων δεν κάνει εύκολη μια τέτοια μεταστροφή γιατί θα προκαλέσει μια νέα αιμορραγία στις τσέπες των πιο ευάλωτων καταναλωτικών στρωμάτων.
