ΙΟΒΕ: Επιδεινώθηκε το οικονομικό κλίμα στη χώρα τον Οκτώβρη

Επιδεινώθηκε το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα τον μήνα Οκτώβρη, σύμφωνα με το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, και τα αποτελέσματα έρευνας που ανακοίνωσε νωρίτερα σήμερα για την οικονομική συγκυρία.

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, ο δείκτης οικονομικού κλίματος επιδεινώθηκε ισχυρά τον Οκτώβριο, καθώς διαμορφώθηκε στις 98,3 μονάδες, σε σύγκριση με 104,9 τον Σεπτέμβριο και στη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 20 μηνών.

Η πτώση αυτή συγκλίνει με τις αντίστοιχες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς ανάλογες πτωτικές τάσεις επικρατούν στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες. Η επίδοση αυτή είναι αποτέλεσμα της επιδείνωσης των προσδοκιών κυρίως στις Υπηρεσίες και δευτερευόντως στη Βιομηχανία, αλλά και την υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Το Λιανικό Εμπόριο, αντίθετα, φαίνεται να ανακάμπτει, όπως και τα Δημόσια έργα που στηρίζουν ακόμα τις Κατασκευές. Καθώς ολοκληρώνεται η τουριστική περίοδος οι σχετικές εποχικές θέσεις εργασίας τερματίζονται, με αποτέλεσμα να αναζητούνται νέες πηγές απασχόλησης. Το ενεργειακό ζήτημα φαίνεται να προκαλεί επίσης απαισιοδοξία ενόψει της χειμερινής περιόδου, καθώς αθροίζεται στο συνεχιζόμενο, όπως αποδεικνύεται, πρόβλημα του υψηλού πληθωρισμού που πλήττει πλέον σχεδόν όλες τις κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών.

Σε ό,τι αφορά τους κλάδους της οικονομίας, η “αγορά” εξακολουθεί να τροφοδοτείται από έργα του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του ΕΣΠΑ, στηρίζοντας αρκετές επιχειρηματικές δραστηριότητες, αλλά και δημόσια έργα. Ταυτόχρονα, το ευρωπαϊκό περιβάλλον – βασικός εμπορικός εταίρος της βιομηχανίας – παραμένει ασταθές και δεν επιτρέπει ακόμη και στις εξωστρεφείς επιχειρήσεις να προγραμματίσουν με περισσότερους βαθμούς ελευθερίας την παραγωγή τους. Σε αυτό το αβέβαιο περιβάλλον θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η αύξηση του κόστους δανεισμού, λόγω της ανόδου των επιτοκίων, που αρχίζει να καταγράφεται ως προβληματισμός, έστω και σε αρχικό ακόμη στάδιο. Αναλυτικότερα:

-στη Βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση διατηρήθηκε αμετάβλητο, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα κλιμακώθηκαν και οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες ενισχύθηκαν οριακά.

-στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για την παραγωγή ενισχύθηκαν, ενώ αντίθετα οι προβλέψεις για την απασχόληση βελτιώθηκαν αισθητά.

-στο Λιανικό Εμπόριο, οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις βελτιώθηκαν σημαντικά, με το ύψος των αποθεμάτων να αποκλιμακώνεται έντονα, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων ενισχύονται αισθητά.

-στις Υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων κινήθηκαν έντονα πτωτικά, όπως και εκείνες για τη ζήτηση, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης υποχώρησαν αισθητά.

-στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας κλιμακώθηκαν περαιτέρω, όπως και οι αντίστοιχες για τη δική τους οικονομική κατάσταση οι οποίες υποχώρησαν αισθητά. Παράλληλα επιδεινώθηκαν έντονα οι προβλέψεις για μείζονες αγορές και υποχώρησε οριακά η πρόθεση για αποταμίευση.

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε εκ νέου τον Οκτώβριο, στις 95,9 μονάδες, από 98,2 μονάδες τον Σεπτέμβριο, στη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 21 μηνών. Από τις μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση διατηρήθηκε αμετάβλητο, το ύψος των αποθεμάτων διογκώθηκε έντονα, ενώ το θετικό ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες βελτιώθηκε.

Αναλυτικά:

α) Στο επίπεδο παραγγελιών και τρέχουσας ζήτησης, ο σχετικός δείκτης διατηρήθηκε στα επίπεδα του προηγούμενου μήνα (-10 μονάδες από -9 μονάδες τον Σεπτέμβριο), με το 22% των επιχειρήσεων να δηλώνουν χαμηλές για την εποχή παραγγελίες και το 12% να αναφέρει το αντίθετο.

β) Στις προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής τους προσεχείς 3-4 μήνες, το σχετικό ισοζύγιο κινήθηκε ήπια ανοδικά και από ισοσκελισμένο διαμορφώθηκε στις +2 μονάδες, με το 23% (από 20%) των επιχειρήσεων να προβλέπει αύξηση της παραγωγής του το επόμενο τρίμηνο και ένα 21% μείωσή της.

γ) Στα αποθέματα έτοιμων προϊόντων, το σχετικό ισοζύγιο δείχνει έντονη κλιμάκωση και διαμορφώθηκε στις +13 (από +5) μονάδες, με το 22% των επιχειρήσεων να αναφέρει υψηλά για την εποχή αποθέματα και το 8% (από 19%) να δηλώνει το αντίθετο.

δ) Στους δείκτες εξαγωγικής δραστηριότητας καταγράφηκαν τον Οκτώβριο μικτές τάσεις: οι θετικές εκτιμήσεις για τις εξαγωγές κατά το τελευταίο τρίμηνο διατηρήθηκαν στις +18 (από +19) μονάδες, οι θετικές εκτιμήσεις όμως για τις παραγγελίες και τη ζήτηση εξωτερικού στράφηκαν σε αρνητικές (-8 από +7 μονάδες), ενώ αντίθετα, οι αρνητικές προβλέψεις για εξαγωγές τους προσεχείς μήνες έγιναν θετικές και διαμορφώθηκαν στις +6 μονάδες (από -4).

ε) Οι θετικές προβλέψεις για τις πωλήσεις τους προσεχείς μήνες υποχώρησαν αισθητά, με το ισοζύγιο να διαμορφώνεται στις +10 μονάδες από +19 με το 28% (από 31%) των επιχειρήσεων να αναμένει άνοδο πωλήσεων το προσεχές χρονικό διάστημα, ενώ το 17% (από 13%) μείωσή τους. Από την άλλη πλευρά αντίστοιχα, ο θετικός δείκτης εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις εξασθένησε και διαμορφώθηκε στις +21 (από +27) μονάδες, με το 17% (από 11%) των ερωτηθέντων να προβλέπει μείωσή τους.

στ) Οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής ενισχύθηκαν στους 4,6 μήνες, με το ποσοστό
χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού να βελτιώνεται σημαντικά, στο 75,8%, από 70,7%
τον Σεπτέμβριο.

ζ) Ο δείκτης προβλέψεων για την απασχόληση διατηρήθηκε αρνητικός στις -10 μονάδες, με το ποσοστό των επιχειρήσεων που προβλέπει άνοδο απασχόλησης το προσεχές τρίμηνο να υποχωρεί στο 8% (από 13%), αλλά πλέον ένα 18% αυτών (από 22%) να αναμένει μείωσή της.

η) Το ισοζύγιο στις προβλέψεις για τις μεταβολές των τιμών υποχώρησε αισθητά και διαμορφώθηκε στις +33 μονάδες (από +42), με μόλις το 45% των επιχειρήσεων να μην αναμένουν μεταβολή τους το προσεχές τρίμηνο και το 11% (από 2%) να αναμένει μείωσή τους.

θ) Ως προς τους λόγους που παρεμποδίζουν την παραγωγική δραστηριότητα, το 36% των επιχειρήσεων θεωρεί ότι η επιχειρηματική λειτουργία του είναι απρόσκοπτη, ενώ από τις υπόλοιπες, το 22% δηλώνει ως σημαντικότερο εμπόδιο την ανεπάρκεια ζήτησης, το 9% την ανεπάρκεια εργατικού δυναμικού και το 13% άλλους συγκυριακούς λόγους.

ι) Στο τριμηνιαίο ερώτημα σχετικά με την ανταγωνιστική θέση των επιχειρήσεων στις αγορές στις οποίες δραστηριοποιούνται, οι εκτιμήσεις των ερωτηθέντων εξασθένισαν έναντι του προηγούμενου τριμήνου ως προς την εγχώρια αγορά (+1 από +14 μον. ο δείκτης), την αγορά της ΕΕ (+1 από +7 μον. το ισοζύγιο), αλλά και τις λοιπές αγορές (+5 μον. ο δείκτης από +7 μον.).

κ) Τέλος, στο τριμηνιαίο ερώτημα σχετικά με τις προβλέψεις των επιχειρήσεων για τον προορισμό των εξαγωγών τους τους προσεχείς μήνες, καταγράφηκε αισθητή ενίσχυση στους σχετικούς δείκτες σε σχέση με τη μέτρηση Ιουλίου προς τις λοιπές χώρες (+21 από +7 μονάδες), ηπιότερη ως προς την ΕΕ (+11 από +7 μον.) και οριακή ως προς τις βαλκανικές χώρες (ισοσκελίστηκε από τις -1 μον.).

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αβεβαιότητα για το οικονομικό περιβάλλον έχει υποχωρήσει σχετικά, καθώς στην ερώτηση που αφορά στην ευκολία πρόβλεψης της μελλοντικής ανάπτυξης της επιχείρησης, τον Οκτώβριο το 59% των επιχειρήσεων θεώρησαν ότι αυτή μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, ποσοστό χαμηλότερο έναντι του Σεπτεμβρίου (70%).

Σε επίπεδο βασικών τομέων, ο δείκτης προσδοκιών στα Καταναλωτικά αγαθά υποχώρησε έντονα και διαμορφώθηκε στις 97,7 μονάδες (από 103,1 μον.). Σημειώθηκε έντονη επιδείνωση στις προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς 3-4 μήνες, ενώ οι ήπια θετικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκαν οριακά και τα αποθέματα κλιμακώθηκαν αισθητά. Στα Κεφαλαιουχικά αγαθά ο δείκτης ενισχύθηκε έντονα στις 126,0 (από 94,5) μονάδες.

Η ενίσχυση προήλθε κυρίως από την κατακόρυφη βελτίωση στις προβλέψεις στην παραγωγή τους 3-4 προσεχείς μήνες αλλά και στις παραγγελίες και τη ζήτηση, με τα αποθέματα να αποκλιμακώνονται ήπια και να ισοσκελίζονται. Μικρή υποχώρηση παρουσίασε ο δείκτης στα Ενδιάμεσα αγαθά, στις 90,6 (από 94,8) μονάδες, με τις αρνητικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση να ενισχύονται περαιτέρω, την παραγωγή τους προσεχείς μήνες να βελτιώνεται ήπια και τα αποθέματα να κλιμακώνονται σημαντικά.