Ιταλικές τράπεζες, ο επόμενος αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης ή το επόμενο θύμα των Γερμανών;

Με την ιταλογερμανική διένεξη να μαίνεται αναφορικά με τον τρόπο στήριξης του προβληματικού τραπεζικού συστήματος της γείτονος, οι μετοχές των ιταλικών τραπεζών συνέχισαν και σήμερα την ελεύθερη πτώση τους που τις έχουν φέρει στο χειρότερο επίπεδο μεταξύ των μετοχών του ευρωπαϊκού δείκτη EuroStoxx 600. Και δυστυχώς, λύση ακόμη δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα…

Το πρόβλημα είναι γνωστό. Με μη εξυπηρετούμενα δάνεια που φτάνουν τα 360 δισ. ευρώ, ήτοι περίπου το ένα τρίτο του συνόλου των Κόκκινων Δανείων της Ευρωζώνης, πολλές ιταλικές τράπεζες ισορροπούν εδώ και καιρό σε τεντωμένο σχοινί. Γνωρίζοντας τη βόμβα που έχει στα χέρια του, ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι αναζήτησε λύση, και σχεδίασε ένα σχέδιο στήριξης του τραπεζικού συστήματος, ύψους περίπου 40 δισ. ευρώ, με παροχή κρατικών κεφαλαίων και εγγυήσεων. Όμως, «σκόνταψε» στους νέους κανόνες που ισχύουν στην ΕΕ περί bail in των τραπεζών που διασώζονται και δη, στην απροθυμία των Γερμανών να δείξουν κατανόηση και ευελιξία.

Με λίγα λόγια, ο Ρέντσι ήθελε λύση χωρίς bail in, και προσπάθησε να την «περάσει» το διάστημα αυτό θεωρώντας ότι οι πολιτικές συνθήκες είναι κατάλληλες δεδομένης και της αδυναμίας του ευρωπαϊκού συστήματος λόγω brexit. Όμως, εισέπραξε ένα μεγαλοπρεπές «όχι» από τους Γερμανούς, με τον ανοιχτό καυγά του, τη περασμένη εβδομάδα στη σύνοδο κορυφής, με την Άνγκελα Μέρκελ να αποτελεί μια από τις πιο… πιπεράτες ειδήσεις του συμβουλίου.

Το θέμα είναι αντικείμενο εκτεταμένων διαπραγματεύσεων με τη Κομισιόν, όμως πρακτικά λύση δεν μπορεί να βρεθεί αν κάποια από τις πλευρές δεν κάνει πίσω, κάτι που για την ώρα δεν φαίνεται εφικτό. Σε δηλώσεις του σήμερα, ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών υποστήριξε ότι το Βερολίνο εμμένει στην επίσημη θέση που εξέφρασε η Καγκελάριος (ότι δηλαδή οι κανόνες ισχύουν, και ισχύουν για όλους), ενώ την ίδια ώρα η Ρώμη μέσω διαρροών στον Τύπο διεμήνυε ότι είναι έτοιμη ακόμη και να αψηφήσει την ΕΕ προκειμένου να δρομολογήσει μονομερώς την εφαρμογή του σχεδίου της, ήτοι να «ρίξει» χρήματα στο τραπεζικό σύστημα, και να προστατέψει την υγεία των τραπεζών της και συνολικά την ιταλική οικονομία.

Κάπως έτσι το εκρηκτικό sell off των μετοχών των ιταλικών τραπεζών σήμερα κάθε άλλο παρά τυχαίο δεν ήταν, ούτε βέβαια θα σταματήσει, δυστυχώς, εδώ.

Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, «κερασάκι» στη τούρτα η είδηση ότι η ΕΚΤ ζήτησε από την προβληματική Banca Monte dei Paschi di Siena (μία από τις τράπεζες που είναι στη κορυφή της λίστας προς διάσωση) να μειώσει τα Κόκκινα Δάνεια κατά 40% μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, εξέλιξη που φανέρωσε τόσο την ανησυχία της κεντρικής τράπεζας όσο και την κλιμάκωση της πίεσης για να βρεθεί λύση.

Το πρόβλημα, πάντως, για την ιταλική κυβέρνηση δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά και βαθιά πολιτικό. Ένα ενδεχόμενο τραπεζικό κραχ, που θα βυθίσει εκ νέου την ευάλωτη ιταλική οικονομία στην ύφεση, θα είναι καταστροφική εξέλιξη για την πολιτική καριέρα του Ιταλού πρωθυπουργού. Όμως, το ίδιο ισχύει με μια λύση, που θα περιλαμβάνει bail in, ήτοι καταρχήν επιβάρυνση και κούρεμα των ομολογιούχων, μετόχων και καταθετών της εκάστοτε υπό διάσωσης τράπεζας, πριν είναι δυνατή η διάθεση κρατικών κεφαλαίων.

Σε ένα διάστημα που η δημοτικότητα της κυβέρνησης και του Δημοκρατικού Κόμματος βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, μια τέτοια εξέλιξη θα σηματοδοτούσε πολιτική αυτοκτονία για τον Ρέντσι, που μόλις πρόσφατα βίωσε μέσα από τη κάλπη των δημοτικών εκλογών την αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια. Και έπεται, βέβαια, και συνέχεια με το κρισιμότατο δημοψήφισμα για τις συνταγματικές αλλαγές τον Οκτώβριο, το οποίο αν ο Ρέντσι χάσει, έχει δηλώσει ότι θα παραιτηθεί. Δήλωση που θα λάβουν σοβαρά υπόψη οι δυσαρεστημένοι Ιταλοί πολίτες, όταν έρθει η ώρα να ρίξουν τη ψήφο τους!