Και η ναυτιλία γίνεται… πράσινη
Από τους κλάδους που στρέφονται με γοργούς ρυθμούς στην «πράσινη» οικονομία, δεν θα μπορούσε να λείπει φυσικά και η ναυτιλία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επενδύσεις σε σύγχρονα πλοία που έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα, αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.
Αυτό είναι το συμπέρασμα, που εξάγεται από τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιοποίησε ο βρετανικός ναυλομεσιτικός οίκος Clarksons, με βάση τα οποία το 61% των πλοίων που παραγγέλθηκαν το α’ τρίμηνο του 2022 έχουν τις υποδομές να κινηθούν με εναλλακτικά καύσιμα, κυρίως μεθανόλη, αιθάνιο και υδρογόνο.
Αν εξαιρέσουμε τα πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου, του γνωστού LNG, που χρησιμοποιούν ως καύσιμο μέρος του φορτίου το οποίο μεταφέρουν, το ποσοστό μειώνεται στο 48%, ωστόσο και πάλι σηματοδοτεί ρεκόρ νέων παραγγελιών σε πλοία με εναλλακτικά καύσιμα.
Το έδαφος που κερδίζουν τα εναλλακτικά καύσιμα -ορισμένα από τα οποία δεν είναι ακόμη σε πλήρη εμπορική εκμετάλλευση- αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι, ήδη, το 4,5% του παγκόσμιου στόλου και το 38% της μεταφορικής ικανότητας του συνολικού βιβλίου παραγγελιών αποτελούνται από πλοία, που μπορούν να τροφοδοτηθούν με LNG, αμμωνία, υδρογόνο και κάθε άλλου είδους εναλλακτικό καύσιμο, μειωμένων ή μηδενικών ρύπων. Ο Clarksons εκτιμά ότι, έως τις αρχές του 2023, το 5% της παγκόσμιας χωρητικότητας του στόλου θα τροφοδοτείται με εναλλακτικά καύσιμα.
Εξίσου ενδεικτικό της στροφής που αρχίζει να παρατηρείται είναι πως από το υφιστάμενο βιβλίο παραγγελιών, το 33,3% της μεταφορικής ικανότητας θα χρησιμοποιεί LNG (647 πλοία), 2,3% υγραέριο (88 πλοία) και 3,2% άλλα εναλλακτικά καύσιμα (πρόκειται για περίπου 200 πλοία, εκ των οποίων 24 θα χρησιμοποιούν μεθανόλη, 11 αιθάνιο, 6 υδρογόνο και περίπου 150 μπαταρίες/υβριδική πρόωση).
Την ίδια στιγμή, ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο του παγκόσμιου στόλου καταλαμβάνουν τα επονομαζόμενα οικολογικά («eco») πλοία, τα οποία καταλαμβάνουν το 27,7%, όταν πριν από 12 μήνες αποτελούσαν το 25,1% της παγκόσμιας χωρητικότητας και πριν από 5 χρόνια μόλις το 11,5%. Πρόκειται για πλοία, που έχουν υποστεί αναβάθμιση ώστε να καταναλώνουν λιγότερο καύσιμο και είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον. Στις αρχές του 2023 τα «οικολογικά» βαπόρια εκτιμάται πως θα αγγίξουν το 30% της παγκόσμιας χωρητικότητας.
Ήδη, ένας σημαντικός αριθμός πλοίων διεθνώς (4.460, 23,1% της συνολικής χωρητικότητας) φέρει συστήματα καθαρισμού των καυσαερίων (scrubbers), ενώ τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας (EST) έχουν τοποθετηθεί σε περισσότερα από 4.900 πλοία, που αντιπροσωπεύουν το 22,4% της χωρητικότητας του παγκόσμιου στόλου. Οι τεχνολογίες είναι πρωτότυπες και καινοτόμες και αφορούν, μεταξύ άλλων, συστήματα «λίπανσης» με αέρα της γάστρας του πλοίου, συστήματα που αξιοποιούν την αιολική ενέργεια (ειδικά πτερύγια που λειτουργούν με τον άνεμο) κ.λπ.
Από την άλλη πλευρά, η μέση ηλικία του παγκόσμιου στόλου συνεχίζει να αυξάνεται (διαμορφώνεται στα 11,3 έτη, έναντι 8,7 ετών πριν από πέντε χρόνια) καθώς το βιβλίο παραγγελιών νεότευκτων πλοίων αποτελεί μικρό ποσοστό του εν ενεργεία στόλου (μόλις το 10%). Σήμερα, πάνω από ένα στα τέσσερα πλοία (27%) είναι ηλικίας άνω των 15 ετών, ενώ σχεδόν ένα στα τρία πλοία (29%) δεν «περνά τις εξετάσεις» των νέων κανονισμών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (εκπομπές ρύπων με βάση τις απαιτήσεις του κανονισμού CII), που τίθενται σε ισχύ από το 2023. Το ποσοστό των «μετεξεταστέων» πλοίων πλησιάζει το 40% εάν παραμείνουν σε λειτουργία το 2026 και δεν έχουν τροποποιήσει ως τότε την ταχύτητα ή τις προδιαγραφές λειτουργίας τους.
Όλα αυτά έρχονται ενόσω εξελίσσεται η «πράσινη» αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών, με 144 λιμάνια παγκοσμίως να διαθέτουν μονάδες ανεφοδιασμού υγροποιημένου φυσικού αερίου και άλλα 94 λιμάνια να ετοιμάζονται να αποκτήσουν ανάλογες εγκαταστάσεις. Παράλληλα, πάνω από 1.364 πλοία είναι εξοπλισμένα ή προετοιμάζονται να εφοδιαστούν με συστήματα ώστε να τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια από τη στεριά.
