Κάλυψη τεκμηρίων ακόμη και με εκπρόθεσμες δηλώσεις δωρεών χρημάτων

Την απαλλαγή χιλιάδων φορολογουμένων από την υπερφορολόγηση με βάση μεγάλα ποσά τεκμηρίων απόκτησης περιουσιακών στοιχείων αναμένεται να προκαλέσει εγκύκλιος του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Γιώργου Πιτσιλή με την οποία διευκρινίζεται ότι για την κάλυψη των τεκμηρίων θα αναγνωρίζονται και τα ποσά δωρεών-γονικών παροχών για τα οποία οι δηλώσεις υποβλήθηκαν μετά τη λήξη του εκάστοτε προηγούμενου έτους, κατά παρέκκλιση των όσων ρητά ορίζει ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος. Η εγκύκλιος προβλέπει ότι οι δωρεές και οι γονικές παροχές θα λαμβάνονται υπόψη, ακόμη κι αν οι σχετικές δηλώσεις είναι εκπρόθεσμες.

Ουσιαστικά, με την εγκύκλιο που εξέδωσε στις 14 Φεβρουραίου ο Διοικητής της Α.Α.Δ.Ε. ορίζεται ότι η κάλυψη τεκμηρίων με χρηματικά ποσά προερχόμενα από δωρεά ή γονική παροχή μπορεί να γίνει ακόμη κι αν η σχετική δήλωση φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής υποβληθεί μετά τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η συγκεκριμένη πράξη και ανεξαρτήτως του εάν η δήλωση είναι εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη.

Οι προϋποθέσεις για να γίνει δεκτός αυτός ο τρόπος κάλυψης τεκμηρίων είναι η δωρεά ή η γονική παροχή να έχει φορολογηθεί ή απαλλαγεί νομίμως από τη φορολογία και να μπορεί να αποδειχθεί ότι όντως αυτός που την επικαλείται την έλαβε από αυτόν που έχει δηλώσει ως δωρεοδότη πριν πραγματοποιήσει την δαπάνη που θεωρείται τεκμήριο.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα όσα διευκρινίζονται με την υπ’ αριθμόν πρωτοκόλλου Ε 2009/14-02-2025 εγκύκλιο που υπέγραψε και εξέδωσε ο Διοικητής της Α.Α.Δ.Ε.:

1.    Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία το εισόδημα το οποίο προκύπτει από τα τεκμήρια της Εφορίας, δηλαδή από τις δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογούμενου, είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν συνολικό εισόδημά του, τότε ως φορολογητέο εισόδημα (ως εισόδημα που υπόκειται σε φόρο εισοδήματος) λαμβάνεται υπόψη το δηλωθέν προσαυξημένο με την διαφορά μεταξύ αυτού και του τεκμαρτού.

2.    Η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος, η οποία προστίθεται στο δηλωθέν εισόδημα για να εξευρεθεί το τελικό ύψος του φορολογητέου εισοδήματος, μπορεί να μειωθεί ή να μηδενιστεί πλήρως από τη Φορολογική Διοίκηση αφού ληφθούν υπόψη τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά εισοδημάτων και εσόδων, τα οποία έχει επικαλεστεί ο φορολογούμενος για να μειώσει ή να καλύψει πλήρως αυτή τη διαφορά. Τα ποσά που επικαλείται ο φορολογούμενος λαμβάνονται υπόψη από τη Φορολογική Δήλωση, μόνο εφόσον η είσπραξή τους αποδεικνύεται από νόμιμα παραστατικά στοιχεία. Ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης ιδίως για τα ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή, για την οποία η οικεία φορολογική δήλωση έχει υποβληθεί μέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη.

3.    Για τη μείωση ή την πλήρη κάλυψη της πρόσθετης διαφοράς φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτει λόγω του ότι τα τεκμήρια της Εφορίας – δηλαδή οι δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων – υπερβαίνουν αθροιστικά το συνολικό δηλωθέν εισόδημα λαμβάνεται υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση και οποιοδήποτε άλλο έσοδο που δεν αναφέρεται ρητά στον νόμο (π.χ. κέρδη από λαχεία), εφόσον αποδεικνύεται η είσπραξή του, η φορολόγησή του ή η απαλλαγή του από τη φορολογία.

4.    Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία φορολογούμενος επικαλείται χρηματικά ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή για την μείωση ή την πλήρη κάλυψη πρόσθετης διαφοράς φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτει λόγω υπέρβασης του δηλωθέντος εισοδήματος από τα τεκμήρια δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, τότε εφόσον η δήλωση δωρεάς ή γονικής παροχής έχει υποβληθεί μέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκαν οι δαπάνες απόκτησης των περιουσιακών στοιχείων,  τα ποσά της δωρεάς ή γονικής παροχής λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση, σύμφωνα με τη ρητή πρόβλεψη της περίπτωσης στ) της παραγράφου 2 του άρθρου 34 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Δηλαδή, σε κάθε τέτοια περίπτωση, αναγνωρίζεται αυτόματα χωρίς περαιτέρω έλεγχο η κάλυψη της διαφοράς μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος με ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή.

5.    Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία φορολογούμενος επικαλείται χρηματικά ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή προηγηθείσα της δαπάνης απόκτησης περιουσιακού στοιχείου, αλλά η δήλωση δωρεάς ή γονικής παροχής υποβλήθηκε – είτε εμπρόθεσμα είτε εκπρόθεσμα – μετά τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η δαπάνη, τα ποσά αυτά λαμβάνονται υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση ως έσοδα που μειώνουν ή καλύπτουν πλήρως τη διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και του δηλωθέντος συνολικού εισοδήματος, εφόσον αποδεικνύεται η είσπραξή τους, καθώς και η φορολόγησή τους ή η απαλλαγή τους από τη φορολογία κεφαλαίου. Επομένως, πέραν της υποβολής της οικείας δήλωσης δωρεάς ή γονικής παροχής, στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται να διαπιστώνεται και η παράδοση των χρηματικών ποσών στο δωρεοδόχο ή στο τέκνο πριν την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.

Ενδεικτικά παραδείγματα δωρεών ή γονικών παροχών

Στην εγκύκλιο παρατίθενται ενδεικτικά τα παρακάτω παραδείγματα δωρεών ή γονικών παροχών χρηματικών ποσών όπου η αρμόδια φορολογική αρχή θα ελέγχει εάν όντως δόθηκαν τα χρήματα και εάν η παράδοσή τους έγινε πριν την πραγματοποίηση της δαπάνης για την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου:

α) Μεταφορά του χρηματικού ποσού από ατομικό τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα ή κοινό τραπεζικό λογαριασμό αυτού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο σε ατομικό λογαριασμό του δωρεοδόχου/τέκνου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο.

β) Έκδοση τραπεζικής επιταγής από τον δωρητή/γονέα είτε με κατάθεση μετρητών είτε με χρέωση ατομικού τραπεζικού λογαριασμού αυτού ή κοινού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο και η κατάθεση της επιταγής αυτής σε ατομικό λογαριασμό του δωρεοδόχου/ τέκνου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο.

γ) Ανάληψη του χρηματικού ποσού από ατομικό τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα ή κοινό τραπεζικό λογαριασμό αυτού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο και κατάθεση του ίδιου ποσού σε λογαριασμό του δωρεοδόχου/τέκνου ή σε κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο.

δ) Ανάληψη του χρηματικού ποσού από κοινό τραπεζικό λογαριασμό από συνδικαιούχο αυτού, ο οποίος δεν έχει συνεισφέρει στον λογαριασμό και χρησιμοποιεί το χρηματικό ποσό για λογαριασμό του, το οποίο θεωρείται δωρεά με βάση τη φορολογία κεφαλαίου (σχετ. ΠΟΛ.124/1987 και Γνμ. ΝΣΚ 17/1987).

ε) Μεταφορά του χρηματικού ποσού από τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα σε λογαριασμό του εργολάβου/κατασκευαστή/πωλητή, η οποία δύναται να γίνει και με έκδοση τραπεζικής επιταγής, για την καταβολή του τιμήματος αγοράς ακινήτου από τον δωρεοδόχο/τέκνο.

στ) Μεταφορά χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό του πωλητή για την αγορά οχήματος από τον δωρεοδόχο/τέκνο, εφόσον προσκομίζεται η σχετική άδεια στο όνομα του τελευταίου.

ζ) Μεταφορά χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό εταιρείας  για την αύξηση  κεφαλαίου αυτής, εφόσον προσκομίζονται στοιχεία ότι αυτή πραγματοποιήθηκε και ολόκληρο το μεταφερόμενο ποσό διατέθηκε για την προσαύξηση του ποσοστού συμμετοχής του δωρεοδόχου/τέκνου στην εταιρεία.