Κηφισός: Η εγκατάλειψη, οι σκουπιδότοποι και οι λίμνες

Εικόνες εγκατάλειψης στον Κηφισό. Στο μεγάλο ποτάμι της Αττικής και σημαντικό υδάτινο πόρο για την περιοχή, για χρόνια δεν γίνονταν οι απαραίτητες ενέργειες συντήρησης σύμφωνα με τις προδιαγραφές για τα υδραυλικά έργα. Το αποδεικνύει η πρόσφατη έρευνα που δημοσιοποίησε η επιστημονική ομάδα «Γεωμυθική», με την ανακάλυψη, τριών λιμνών κάτω από το ποτάμι. Το βίντεο αποκαλύπτει την απουσία έργων συντήρησης.

 «Είναι ανάγκη να εφαρμοστεί ένα συστηματικό πρόγραμμα συντήρησης των υδραυλικών έργων όπως στον Κηφισό, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζουν τον ετήσιο καθαρισμό και έλεγχο αυτών των έργων. Επιπλέον, απαιτείται η επιθεώρηση και καθαρισμός τους και μετά από έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως ισχυρές καταιγίδες και έντονες βροχοπτώσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή και ασφαλής λειτουργία τους» δηλώνει στην One Voice ο Πρόεδρος συλλόγου πολιτικών μηχανικών Ελλάδος Βασίλης Μπαρδάκης.

Ο ποταμός αφέθηκε στην τύχη του από τη στιγμή που σκεπάστηκε.  «Μία πρακτική που ξεκίνησε στον Μεσοπόλεμο, η κάλυψη των ποταμών και των ρεμάτων της Αττικής, αποτελεί σήμερα μία από τις κύριες αιτίες του υδρολογικού αδιεξόδου. Η τραγική κατάσταση αυτών των υπόγειων κατασκευών είναι πλέον φανερή. Ο κορμός του Κηφισού δεν μπορεί να αποκαλυφθεί λόγω του κυκλοφοριακού άξονα που έχει κατασκευαστεί από πάνω του. Ωστόσο, ο Ιλισός, από το Καλλιμάρμαρο μέχρι το Φιξ, μπορεί να αναδειχθεί ξανά» έχει αναφέρει σε άρθρο του στην One Voice ο Καθηγητής ΕΜΠ Διευθυντής Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος Νίκος Μπελαβίλας.

Αντιμέτωποι με εικόνες εγκατάλειψης του Κηφισού είχαμε έρθει και στις αρχές του φθινοπώρου όταν  η Περιφέρεια Αττικής ανακοίνωσε ότι 9.500 τόνοι μπαζών είχαν ανασυρθεί από το ποτάμι, καθώς τμήματα του είχαν να καθαριστούν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Η ομάδα «Γεωμυθική» έχει ανακαλύψει μέχρι σήμερα τρεις λίμνες κάτω από τον Κηφισό, με την τελευταία και μεγαλύτερη να εντοπίζεται στη συμβολή της κοίτης του Κηφισού με το ρέμα της Εσχατιάς, στο ύψος του ΚΤΕΟ Περιστερίου. Η πρώτη ανακαλύφθηκε τον Ιανουάριο του 2021, στο ύψος της πεζογέφυρας Περισσού και της οδού Βικέλα στα Πατήσια, ενώ η δεύτερη, τον Ιούλιο του 2023, εντοπίστηκε στο ύψος της Λεωφόρου Αθηνών. «Στο τέλος του καλοκαιριού, η Περιφέρεια έκανε μία καλή αρχή καθαρίζοντας τμήματα του Κηφισού, όμως αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι τέτοιες ενέργειες πρέπει να επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο σε όλα τα υδραυλικά έργα, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει να πραγματοποιούνται και μετά από έντονες βροχοπτώσεις. Αυτό αποτελεί το πρώτο και πιο βασικό κομμάτι των προδιαγραφών. Το δεύτερο κομμάτι αφορά στην επιθεώρηση και τον ενδεχόμενο εντοπισμό αστοχιών κατά τη διάρκεια της συντήρησης. Όπως παρατηρήσαμε στα πλάνα των σπηλαιολόγων, μπορεί να διαπιστωθούν βλάβες, όπως η αστοχία στον πυθμένα του σκυροδέματος. Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι έχει ανοίξει μια οπή που διευρύνεται με την πάροδο του χρόνου, και αυτό ακριβώς αναφέρεται ως ‘λίμνη’. Πρόκειται για μία τρύπα στον πυθμένα του έργου, η οποία απαιτεί άμεση επισκευή και ενδεχομένως ενίσχυση. Χωρίς τα ακριβή σχέδια, δεν μπορώ να πω κάτι με απόλυτη βεβαιότητα, όμως είναι γνωστό ότι τέτοια έργα έχουν πολύ βαθιά θεμελίωση με πασσάλους που εισχωρούν στο έδαφος πολύ πιο κάτω από την επιφάνεια που βλέπουμε. Αν είναι έτσι, η αστοχία του πυθμένα δεν συνεπάγεται άμεσο κίνδυνο για τη θεμελίωση, αλλά μελλοντικό κίνδυνο. Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να δράσουμε», μας εξηγεί ο  κ. Μπαρδάκης.

Για να αποφύγουμε τις πλημμύρες όλες οι υδραυλικές υποδομές θέλουν συντήρηση. Όχι μόνο στον Κηφισό άλλα και σε έργα διευθετήσεων σε χείμαρρους και ποταμούς. «Ο εγκιβωτισμός του Κηφισού είναι ένα υπόγειο υδραυλικό έργο και, δυστυχώς, διαπιστώνουμε όλοι ότι κανείς δεν ασχολήθηκε τα προηγούμενα χρόνια ίσως και γιαυτό… επειδή βρίσκεται υπόγεια και δεν είναι ορατό. Ωστόσο, όλα τα υδραυλικά έργα, συμπεριλαμβανομένων των διευθετήσεων σε χείμαρρους και ποταμούς, απαιτούν τακτική παρακολούθηση και συντήρηση. Πρέπει να στραφούμε σε αυτή την κατεύθυνση και να επιθεωρούμε και να φροντίζουμε όλα τα έργα που έχουν υλοποιηθεί. Εάν δεν τα καθαρίζουμε και δεν τα συντηρούμε σωστά, σε περίπτωση μεγάλου φαινομένου, είναι προφανές ότι οι πλημμύρες θα είναι αναπόφευκτες. Είναι τραγικό μόνο να φανταστούμε μια τέτοια κατάσταση για τον Κηφισό, καθώς οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές» σύμφωνα με τον κ. Μπαρδάκη .

Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ καθιστώντας τη συντήρηση των υδραυλικών έργων όπως φράγματα, αγωγοί, ποτάμια, ρέματα και υποδομές αποχέτευσης, απολύτως απαραίτητη για την αποφυγή σοβαρών προβλημάτων, όπως είναι οι πλημμύρες.