Κόλπος Ομάν: Παγκόσμια ανησυχία στις αγορές – Σε τεντωμένο σχοινί οι σχέσεις Ιράν-ΗΠΑ

Παγκόσμια ανησυχία έχουν προκαλέσει οι επιθέσεις στα δύο τάνκερ στον Κόλπο του Ομάν, με τις σχέσεις ΗΠΑ και Ιράν να βρίσκονται σε τεντωμένο σχοινί. Η Ουάσινγκτον κατηγορεί την Τεχεράνη για τις επιθέσεις, η οποία αρνείται τις κατηγορίες. Στα ύψη οι τιμές του πετρελαίου.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο κατηγόρησε ευθέως το Ιράν για τις επιθέσεις στα τάνκερ που έχουν ως στόχο να διαταράξουν την παγκόσμια μεταφορά πετρελαίου. «Καμία άλλη ομάδα που δραστηριοποιείται στην περιοχή δεν έχει τους πόρους και την ικανότητα να ενεργεί με τόσο υψηλό βαθμό πείρας», είπε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών.

Η μόνιμη αντιπροσωπεία της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών απέρριψε τον «αστήρικτο» ισχυρισμό των ΗΠΑ ότι η Τεχεράνη ευθύνεται για τις επιθέσεις εναντίον δύο δεξαμενόπλοιων στον Κόλπο του Ομάν την Πέμπτη, αντιδρώντας στην κατηγορία του αμερικανού ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο χθες Πέμπτη.

«Το Ιράν απορρίπτει κατηγορηματικά τον αστήρικτο ισχυρισμό των ΗΠΑ όσον αφορά τα συμβάντα της 13ης Ιουνίου στα δεξαμενόπλοια» και «τον καταδικάζει με τον πιο σθεναρό τρόπο», αναφέρει ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε από την ιρανική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ.

Οι επιθέσεις την Πέμπτη εναντίον δύο δεξαμενόπλοιων στον Κόλπο του Ομάν προκάλεσαν άλμα στις τιμές του πετρελαίου κι εγείρουν νέες ανησυχίες για την ασφάλεια των πλοίων που διαπλέουν το Στενό του Χορμούζ, έναν μήνα αφότου άλλα τέσσερα δεξαμενόπλοια χτυπήθηκαν από νάρκες στην ίδια περιοχή.

Οι ΗΠΑ αναπτύσσουν ακόμη ένα αντιτορπιλικό στον Κόλπο του Ομάν

Οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν να εμπλακούν σε νέα ένοπλη σύρραξη στη Μέση Ανατολή, αλλά θα υπερασπίσουν τα συμφέροντά τους, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας, διεμήνυσαν οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα γνωστοποίησαν ότι διατάχθηκε αντιτορπιλικό να πλεύσει προς το σημείο όπου φέρεται να διαπράχθηκε επίθεση εναντίον δύο δεξαμενόπλοιων στον Κόλπο του Ομάν.

Το μεικτό διοικητήριο που είναι αρμόδιο για την περιοχή της Μέσης Ανατολής (USCENTCOM) ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι το αντιτορπιλικό USS Mason ήδη πλέει προς το σημείο όπου φέρονται να διαπράχθηκαν οι επιθέσεις στον Κόλπο του Ομάν. Ήδη, το αντιτορπιλικό USS Bainbridge βρίσκεται σε στενή επαφή με το δεξαμενόπλοιο M/V Kokuka Courageous, που έχει υποστεί ζημιά, και δεν πρόκειται να ανεχθεί καμία απόπειρα επέμβασης, προστίθεται στην ανακοίνωση.

Ζωτικής σημασίας για τη ναυτιλία το Το Στενό του Χορμούζ

Το Στενό του Χορμούζ, δίαυλος ζωτικής σημασίας για τη ναυτιλία που συνδέει τους πετρελαιοπαραγωγούς της Μέσης Ανατολής με τις αγορές στην Ασία, την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική κι όχι μόνο, βρίσκεται στο επίκεντρο των εντάσεων της περιοχής για δεκαετίες.

Οι επιθέσεις στα δεξαμενόπλοια “Kokuka Corageous” της ναυτιλιακής εταιρείας του Αμβούργου Schulte Group και στο “Front Altair” του νορβηγικού φορέα Frontline δεν στοίχισαν καμία ανθρώπινη ζωή, αλλά προκάλεσαν αναταραχή που θα μπορούσε να πλήξει το διεθνές εμπόριο πετρελαίου.

«Πριν από λίγο καιρό, η τιμή του πετρελαίου εκτοξεύτηκε μόνο και μόνο επειδή περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα δεν προσφερόταν στην αγορά εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη. Μέσω του Στενού του Χορμούζ μεταφέρονται καθημερινά πάνω από 15 φορές μεγαλύτερες ποσότητες» εξήγησε ο Εουτζέν Βάινμπεργκ, επικεφαλής αναλυτής της Commerzbank.

Τα τελευταία χρόνια, εκπρόσωποι του Ιράν έχουν απειλήσει επανειλημμένα να σφραγίσουν τη θαλάσσια διαδρομή.

Η Lloyd’s του Λονδίνου χαρακτήρισε τον Περσικό Κόλπο και τμήματα του Κόλπου του Ομάν περιοχές υψηλού κινδύνου μετά τις επιθέσεις στα μέσα Μαΐου.

Ο Βάινμπεργκ αναμένει ότι ο αριθμός των μεταφορών μέσω των Στενών θα μειωθεί. Αυτό θα σήμαινε λιγότερη προσφορά, υψηλότερες τιμές.

Ποιο είναι το στενό του Χορμούζ

Ο θαλάσσιος δίαυλος χωρίζει το Ιράν και το Ομάν, συνδέοντας τον Κόλπο με τον Κόλπο του Ομάν και την Αραβική Θάλασσα.

Το στενότερο σημείο στο Στενό έχει πλάτος 33 χιλιομέτρων, αλλά η δίοδος ναυσιπλοΐας έχει πλάτος μόλις τρία χιλιόμετρα προς κάθε κατεύθυνση.ΓΙΑΤΙ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ;

Η αμερικανική Υπηρεσία Ενεργειακής Πληροφόρησης εκτιμά ότι 18,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα του πετρελαίου που μεταφέρεται διά θαλάσσης πέρασαν από τη δίοδο αυτή το 2016. Αυτό είναι περίπου το 30% του αργού και άλλων προϊόντων πετρελαίου σε υγρή μορφή που μεταφέρθηκαν διά θαλάσσης το 2016.

Περίπου 17,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα, αργό και συμπυκνώματα εκτιμάται ότι μεταφέρθηκαν μέσω του Στενού το 2017 και περίπου 17,4 εκατ. βαρέλια την ημέρα το πρώτο εξάμηνο του 2018, σύμφωνα με την εταιρία αναλύσεων του πετρελαϊκού κλάδου Vortexa.

Με την παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου να είναι περίπου 100 εκατ. βαρέλια την ημέρα, αυτό σημαίνει ότι περίπου το ένα πέμπτο περνά μέσω των Στενών.

Η μεγαλύτερη ποσότητα αργού που εξάγεται από τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν, τα ΗΑΕ, το Κουβέιτ και το Ιράκ – όλα κράτη-μέλη του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών – μεταφέρεται μέσω του θαλάσσιου αυτού διαύλου.

Είναι χρησιμοποιείται για σχεδόν όλο το υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) που παράγεται από τον μεγαλύτερο εξαγωγέα ΥΦΑ του κόσμου, το Κατάρ.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράν το 1980-1988, οι δύο πλευρές προσπάθησαν να διακόψουν η μία τις εξαγωγές πετρελαίου της άλλης, σε μια διαμάχη που έμεινε γνωστή ως «ο πόλεμος των δεξαμενόπλοιων».

Ο αμερικανικός 5ος Στόλος, που εδρεύει στο Μπαχρέιν, είναι επιφορτισμένος με την προστασία των εμπορικών πλοίων στην περιοχή.

«Ενώ η παρουσία του αμερικανικού 5ου Στόλου αναμένεται να διασφαλίσει ότι το κρίσιμης σημασίας θαλάσσιο πέρασμα παραμένει ανοικτό, είναι πιθανοί προκλητικοί ελιγμοί των ιρανικών στρατιωτικών δυνάμεων όπως και μια επανέναρξη των πυρηνικών δραστηριοτήτων», έγραψαν σε έκθεσή τους στις 22 Απριλίου αναλυτές της τράπεζας RBC.

Το Ιράν συμφώνησε να περιορίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα με αντάλλαγμα τη χαλάρωση των κυρώσεων στο πλαίσιο συμφωνίας του 2015 με τις ΗΠΑ και πέντε άλλες μεγάλες δυνάμεις. Η Ουάσινγκτον αποσύρθηκε από τη συμφωνία το 2018. Οι δυτικές δυνάμεις φοβούνται ότι το Ιράν θέλει να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα, κάτι που αρνείται η Τεχεράνη.

«Όλες αυτές οι γεωπολιτικές ιστορίες θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν ένα σκληρό θερινό σενάριο για τον πρόεδρο (Ντόναλντ) Τραμπ καθώς προσπαθεί να διατηρήσει υπό έλεγχο τις τιμές του πετρελαίου», έγραψαν αναλυτές της RBC.

Υπάρχουν εναλλακτικοί δίαυλοι;

Τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία έχουν προσπαθήσει να βρουν άλλες διόδους για να παρακάμψουν τα Στενά, συμπεριλαμβανομένης και της κατασκευής περισσότερων αγωγών πετρελαίου.