Κομισιόν: Να είστε έτοιμοι για «σοκ» εφοδιασμού με ρωσικό φυσικό αέριο
Σε ένα έγγραφο πολιτικής που πρόκειται να εγκριθεί την Τετάρτη (18 Μαΐου), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να εντείνουν τις προετοιμασίες για μια «πλήρη διακοπή των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου», εξετάζοντας μέτρα έκτακτης ανάγκης, όπως ένα προσωρινό ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου.
Αφού η Ρωσία διέκοψε τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία τον Απρίλιο, η Επιτροπή ζητά από τα κράτη μέλη της ΕΕ να προετοιμαστούν για ένα «σοκ εφοδιασμού» πλήρους κλίμακας.
Το φυσικό αέριο διαπραγματεύεται σε τιμές περίπου 100 €/MWh από τα μέσα Μαρτίου, δηλαδή επταπλάσιες σε σύγκριση με τις μακροχρόνιες μέσες τιμές, με περιστασιακές κορυφές στα 200 €/MWh, που οφείλονται κυρίως στην έλλειψη προμηθειών από τη Ρωσία. Αυτό οδήγησε σε αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την εφεδρική παραγωγή ενέργειας από μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση φυσικού αερίου.
Και ενώ τα προηγούμενα μέτρα που υιοθετήθηκαν το φθινόπωρο ήταν διαβαθμισμένα για να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση διαρκώς υψηλών τιμών φυσικού αερίου, «ένα διαφορετικό σύνολο μέτρων μπορεί να αξίζει να εξεταστεί σε περίπτωση ξαφνικής, μεγάλης κλίμακας ή ακόμη και πλήρους, διακοπής των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου που θα οδηγήσει σε αφόρητα υψηλές τιμές φυσικού αερίου και ανεπαρκή προμήθεια φυσικού αερίου», αναφέρει το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ στο σχέδιο εγγράφου πολιτικής.
Πρώτο μεταξύ των νέων μέτρων που σχεδιάζουν οι Βρυξέλλες είναι η άμεση παρέμβαση στην αγορά με «μια μέγιστη ρυθμιζόμενη τιμή για το φυσικό αέριο που παραδίδεται στους Ευρωπαίους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις (ανώτατο όριο τιμών της ΕΕ)», αναφέρει το σχέδιο που περιήλθε στην κατοχή της EURACTIV.
Παρόλο που η θέσπιση ανώτατης τιμής φυσικού αερίου θα ανακούφιζε άμεσα τους καταναλωτές και θα ματαίωνε τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία, είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη, ακόμη και στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Ένα σημαντικό αρνητικό αποτέλεσμα είναι ότι χάνουμε την τιμή ως σημαντική πληροφορία για τη ζήτηση φυσικού αερίου σε περιόδους κρίσης», έγραψε άγνωστος αξιωματούχος της ΕΕ στο κείμενο της πρότασης, το οποίο υποβλήθηκε εσωτερικά για αναθεώρηση μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής. «Μια άλλη πολύ σημαντική αρνητική επίπτωση είναι ότι η ανακοίνωση ενός ανώτατου ορίου τιμών φυσικού αερίου σε περιόδους έκτακτης ανάγκης οδηγεί σε χαμηλότερη έγχυση αποθήκευσης σήμερα, κάτι που πρέπει να αποφευχθεί με κάθε τρόπο», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Οι ανησυχίες αυτές είναι ευρέως κοινές μεταξύ των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
«Το ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου δεν αποτελεί λύση», δήλωσε ο Michael Bloss, Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων. Αντί να ρίχνουμε δισεκατομμύρια χρήματα των φορολογουμένων στη Ρωσία και άλλους προμηθευτές φυσικού αερίου, «πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα χρήματα για τη μετάβαση στην ενέργεια και τη θερμότητα», όπως η ηλιακή ενέργεια στις στέγες και οι αντλίες θερμότητας, δήλωσε στη EURACTIV. «Αυτό θα μειώσει μαζικά τις τιμές».
«Χρειαζόμαστε ένα καρτέλ αγοραστών. Η τιμή του φυσικού αερίου θα πέσει αν η G7 αγοράζει φυσικό αέριο μόνο σε χαμηλή τιμή. Για αυτό χρειαζόμαστε θάρρος και δημιουργικότητα και δεν πρέπει απλώς να παραδοθούμε στις παράλογα υψηλές τιμές του φυσικού αερίου», πρόσθεσε ο Bloss.
Οι ακαδημαϊκοί έχουν επίσης προειδοποιήσει κατά του περιορισμού των τιμών, λέγοντας ότι αυτό θα εξαντλήσει τις αποθήκες και θα αποθαρρύνει τις επιχειρήσεις από το να ανεφοδιάζονται.
«Στις αγορές φυσικού αερίου, οι βραχυπρόθεσμες τιμές spot συνδέονται με τις μακροπρόθεσμες μελλοντικές τιμές μέσω των αποθηκών φυσικού αερίου», δήλωσε ο Lion Hirth, επίκουρος καθηγητής ενεργειακής πολιτικής στη Σχολή Hertie στο Βερολίνο. «Εάν οι κυβερνήσεις ανακοινώσουν ένα μελλοντικό ανώτατο όριο τιμών, οι επιχειρήσεις δεν έχουν κανένα κίνητρο να γεμίσουν τις αποθήκες φυσικού αερίου, αλλά ακριβώς το αντίθετο: θα ήταν ξαφνικά οικονομικά ελκυστικό να αναβάλουν τις ενέσεις αποθήκευσης ή ακόμη και να εξαντλήσουν τις αποθήκες σήμερα και να πωλούν φυσικό αέριο όσο οι τιμές είναι υψηλές», δήλωσε στη EURACTIV σε γραπτό σχόλιο.
«Τα χαμηλότερα επίπεδα αποθήκευσης δεν είναι προς το ευρωπαϊκό συμφέρον», συνέχισε ο Χιρθ, υπογραμμίζοντας ότι η επείγουσα προτεραιότητα είναι να γεμίσουν οι αποθήκες πριν από τον επόμενο χειμώνα.
Αυτό μπορεί επίσης να έρχεται σε αντίθεση με τους κανονισμούς που εξετάζει επί του παρόντος η ΕΕ για την απαίτηση ελάχιστων επιπέδων αποθήκευσης φυσικού αερίου κάθε χρόνο πριν από τη χειμερινή περίοδο θέρμανσης.
«Στο βαθμό που οι απαιτήσεις αυτές αναγκάζουν τους διαχειριστές των αποθηκών να τις γεμίζουν, ανεξάρτητα από τα οικονομικά κίνητρα, οι τρέχουσες τιμές spot δεν θα καταφέρουν να μειωθούν παρά τις χαμηλές προσδοκίες για τις μελλοντικές τιμές», προειδοποίησε ο Hirth, ο οποίος συνέγραψε τα σχόλια μαζί με τον Ingmar Schlecht, επιστημονικό συνεργάτη στο Κέντρο Ενέργειας και Περιβάλλοντος ZHAW.
