“Μαμά, γιατί δεν χαμογελάς όπως η θεία;” Το Κίνημα του Ναυτικού και ο εθνικός ήρωας Σπύρος Μουστακλής

Το σχέδιό, που προδόθηκε, προέβλεπε τον αποκλεισμό του Πειραιά και άλλων μεγάλων λιμανιών και την κατάληψη της Σύρου, όπου θα ήταν το ορμητήριο. Στο νησί υπήρχε η Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του Στρατού, την οποία αφού καταλάμβαναν, θα τοποθετούσαν τον ήρωά μας διοικητή και θα σχημάτιζαν εκεί την εθνική δημοκρατική κυβέρνηση που θα έριχνε τον δικτάτορα Παπαδόπουλο. Ο ήρωας μας είχε κάτι υπέροχα γαλάζια μάτια, ολοκάθαρα. Μιλούσε μόνο με τα μάτια. Ήταν ένας γενναίος άνδρας, 47 χρονών. Αξιωματικός του ελληνικού στρατού. Μόλις στα 17 του μπήκε στην αντίσταση, ανέβηκε αντάρτης στο βουνό για να πολεμήσει, με τον ΕΔΕΣ του Ζέρβα, τους ναζί Γερμανούς κατακτητές, τραυματίστηκε και διέφυγε στο Μπάρι. Γύρισε το 1948 για να σπουδάσει στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Έφτασε στον βαθμό του Ταγματάρχη. Κι όμως αυτός, ο σπουδαίος πατριώτης, βασανίστηκε απ τα τσουτσέκια πιο άγρια απ όλους, γιατί πρωτοστάτησε στο δημοκρατικό “Κίνημα του Ναυτικού,” το οποίο δυστυχώς προδόθηκε πριν από την εκδήλωσή του. Μαζί με άλλους αξιωματικούς συνελήφθη στις 22 Μαΐου 1973 και ο δικός μας, ο αληθινός ήρωας. Αυτό είναι το Κίνημα που πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία.

Εθελοντής στην Κύπρο από τον Απρίλιο 1965, διοικητής του 206ου Τάγματος Πεζικού, κοντά στην Αμμόχωστο. Μετατέθηκε στη Σύρο, και τον έβγαλαν σε διαθεσιμότητα μέχρι την απόταξη του απ την δικτατορία. Συμμετέχει σε πολλές, μυστικές αντιστασιακές οργανώσεις, αδιαφορώντας για την κομματική τοποθέτηση των μελών τους, γίνεται βομβιστής και πρωταγωνιστεί στο σχεδιαζόμενο “Κίνημα του Ναυτικού.” Ο έντιμος αξιωματικός πέρασε τρια χρόνια από τις φυλακές της Βαρυμπόμπη, της Σαμοθράκης και του Αγίου Νικολάου Κυνουρίας, απελευθερώνεται για λίγο στην λεγόμενη αμνηστία, αλλά σύντομα ξανά συλλαμβάνεται, με προορισμό ένα ιατρείο – κελί βασανισμού.

Ήξερε πολλά. Τα καρακόλια τον χτυπούσαν με λύσσα στα γεννητικά όργανα, του σύνθλιψαν τους όρχεις, τα νεφρά, αλλά δεν κατάφεραν να του πάρουν λέξη. Δεν πρόδωσε τους συναγωνιστές του, υπέμενε τα πιο απάνθρωπα μαρτύρια στο κολαστήριο του ΕΑΤ – ΕΣΑ. Για σαράντα επτά ημέρες οι δήμιοι του έκρυβαν έναν ζωντανό νεκρό, δεν επέτρεψαν στην ιατρό σύζυγο του να τον επισκεφθεί. Στο 401 εισήλθε με το ψευδώνυμο “Μιχαηλίδης” και αιτιολογία εισαγωγής “τρακάρισμα στον Ιππόδρομο.” Το χρώμα του ήταν σαν “ένα κομμάτι συκώτι,” όπως τον χαρακτήρισε η κυρία Πολίτη που τον παρέλαβε. Κανείς τους δεν τίμησε τον όρκο του στον Ιπποκράτη. Κατά τη διάρκεια των φρικτών βασανιστηρίων, ένα βίαιο χτύπημα στην καρωτίδα του προκάλεσε εγκεφαλικό επεισόδιο και στην συνέχεια ολική παράλυση των άνω και κάτω δεξιών άκρων. Δεν κατάφερε ποτέ να μιλήσει στην κόρη του, την Ναταλί, που ήταν τότε μόλις δεκαέξι μηνών. Η γυναικά του, η γιατρός Χριστίνα Δημητρακάκη, στάθηκε στο προσκεφάλι του αυτά τα δεκατρία χρόνια μέχρι να κλείσει τα μάτια του. Η κόρη της έλεγε: “Μαμά, γιατί δεν χαμογελάς όπως η θεία;” Δεν άκουσε ποτέ τον μπαμπά της να μιλάει. Συγκλονιστικές είναι οι φωτογραφίες με τον Αλέκο Παναγούλη πάνω απ το κρεβάτι του και τους φοιτητές να τον σηκώνουν στους ώμους, το πλήθος να τον αποθεώνει, τον Νοέμβριο του 1974, στην πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου. Δεν είχε φωνή, μιλούσε με τα μάτια. Κατέληξε στις 28 Απριλίου 1986. Κηδεύτηκε στην γενέτηρά του, την Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου, όπως του άξιζε, με τιμές εθνικού ήρωα. Του δόθηκε τιμητικά ο βαθμός του Αντιστράτηγου, το κέντρο νεοσύλλεκτων του Μεσολογγίου πήρε το όνομά του. Εκεί υπάρχει και η προτομή του.

” (…) Είδα το ημιπληγικό προσωπείο του άνδρα μου με τη χαρακτηριστική έκφραση και το παράλυτο σώμα. Τον φίλησα και τον αγκάλιασα. Ξαφνικά με αναγνώρισε. Μου έδειξε το τελείως παράλυτο χέρι και πόδι του λέγοντας “δ ε(ν), δε(ν)… (Οι πρώτες λέξεις που άκουσα από το Σπύρο, μου έδωσαν να καταλάβω ότι δεν μαρτύρησε τίποτα). Επίσης μου έδωσε να καταλάβω -ή τουλάχιστον έτσι νόμισα- ότι δεν τον νοιάζει που είναι ανάπηρος, είναι ικανοποιημένος για το ότι δεν μίλησε.… Κόκκινες γραμμές στους μηρούς έκαναν το δέρμα ριγέ. Στον δεξιό και αριστερό γλουτό ήταν μαυρισμένο το δέρμα. Αργότερα έμαθα, ότι όταν μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, ήταν σαν ένα κομμάτι συκώτι το σώμα του από το ξύλο…” Ακόμη -και εδώ ριγώ- μου τράβηξε τρεις φορές το δαχτυλίδι από το δάχτυλο, δείχνοντάς μου ότι ήμουν ελεύθερη, αφού αυτός θα ήταν ανάπηρος”… Είπε η σύζυγός του Χριστίνα Δημητρακάκη – Μουστακλή σε συνέντευξή της στην Οριάνα Φαλάτσι.

«Του ζήτησαν να μαρτυρήσει / Δε μίλησε / Του τσάκισαν τα δόντια / Του τσάκισαν τα δάχτυλα / Του τσάκισαν τα πλευρά / Σιωπούσε / Του “καψαν το στήθος / Του” καψαν τα πόδια / Του “καψαν την κοιλιά / Δε μαρτυρούσε / Του θραύσαν τις μασέλες / Του μάτωσαν τα νεφρά / Του συνθλίψαν τους όρχεις / Αυτός σιωπούσε / Κοίταζε μόνο / Αιώνες μακριά / Με τα μάτια / Του Ιησού». Οι στίχοι γραμμένοι από κάποιον άγνωστο, δημοσιεύτηκαν στην “Ελευθεροτυπία”.