«Μάχαιραν έδωκες, μάχαιραν θα λάβεις» κατά του Τραμπ

Η είσοδος του Μαΐου βρίσκει, συνήθως, λίγο-πολύ ξεκαθαρισμένο το προεκλογικό τοπίο στην αμερικανική πολιτική σκηνή. Όμως, η τρέχουσα χρονιά δεν είναι σε τίποτε συνηθισμένη ή συμβατική.

Γράφει η Μαριλίζ Φασουλοπούλου

Τα φαβορί στα δύο κόμματα έχουν, πράγματι, ξεχωρίσει, αλλά ούτε η Χίλαρι Κλίντον ούτε, κυρίως, ο Ντόναλντ Τραμπ έχουν περιθώρια να εφησυχάσουν.

Ο Μπέρνι Σάντερς εξακολουθεί να κάνει δύσκολη τη ζωή της τέως πρώτης κυρίας καθυστερώντας την από τη διασφάλιση του αριθμού των εκλεκτόρων που θα «κλειδώσουν» το χρίσμα και θα της επιτρέψουν να ρίξει όλη την προσοχή της στον Ρεπουμπλικάνο αντίπαλο της για το Λευκό Οίκο.

Αντιστοίχως ο Ντόναλντ Τραμπ πληρώνει ακριβά την απείθειά του προς τον κομματικό μηχανισμό, ο οποίος δεν εννοεί να αποδεχτεί ότι μπορεί ένας «ξένος» μη πολιτικός να «κλέψει» το ρεπουμπλικανικό χρίσμα και μηχανορραφεί αναφανδόν για να τον σταματήσει με κάθε τρόπο.

Του κόβουν τον δρόμο

Αυτό που συμβαίνει στο Ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο είναι, πράγματι, εντυπωσιακό και δημοσιογραφικά -αν μη τι άλλο- εξόχως ενδιαφέρον δεδομένου ότι έχει να συμβεί εδώ και δεκαετίες. Και αναφερόμαστε, ουσιαστικά, στην πιθανότητα ενός νομότυπου μεν, αλλά αμφιλεγόμενου εσωκομματικού πραξικοπήματος, με το οποίο ο μηχανισμός του κόμματος θα προσπαθήσει να εμποδίσει τον Ντόναλντ Τραμπ να κερδίσει το εισιτήριο για την προεδρική μάχη στο κρίσιμο κομματικό συνέδριο, τον ερχόμενο Ιούλιο, στο Κλίβελαντ.

Μία επιχείρηση που, πλέον, φαίνεται να είναι κοινό μυστικό σε όλες τις πλευρές, μονοπωλώντας το ενδιαφέρον των media, διχάζοντας βαθιά την κοινή γνώμη και δημιουργώντας τις συνθήκες για έναν ανοιχτό πόλεμο στους κόλπους της συντηρητικής παράταξης που πιθανότατα θα επηρεάσει και τις επιδόσεις της στην κρίσιμη κάλπη του Νοεμβρίου.

«Αυτός» και «εμείς»

Πολύ απλά η εικόνα που έχει διαμορφωθεί στους κόλπους των Ρεπουμπλικάνων παραπέμπει στο «αυτός» και «εμείς» σε μία κόντρα που πλέον δεν κρατά καλά-καλά ούτε τα προσχήματα. Το δε, «εμείς» αγκαλιάζει από προεδρικούς δελφίνους, γερουσιαστές, βουλευτές και ανά τη χώρα κομματάρχες, έως τον απλό ψηφοφόρο, αν λάβουμε υπόψη και τα αυξανόμενα επεισόδια συμπλοκών που έχουν λάβει χώρα σε διάφορες συγκεντρώσεις του Τραμπ.

Εχθροί και οπαδοί του Τραμπ διαπληκτίζονται καθημερινά στα social media και τα επίπεδα φανατισμού έχουν «χτυπήσει» κόκκινο, δημιουργώντας ένα κοινωνικό ρήγμα που μπορεί να κάνει τους Δημοκρατικούς να… τρίβουν τα χέρια τους, αλλά δημιουργεί μία πληγή που δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη τη χώρα συνολικά. Η διαμάχη δε, θα ξεφύγει από κάθε όριο, αν πράγματι ο Τραμπ παρεμποδιστεί στο συνέδριο από το να διασφαλίσει το χρίσμα.

Η μέχρι τώρα προσπάθεια του κομματικού μηχανισμού να σταματήσει την επέλαση του μεγιστάνα στις προκριματικές κάλπες, δεν έχει αποδώσει καρπούς, αν και έχει περιορίσει τον αριθμό των εκλεκτόρων που έχει διασφαλίσει. Μετά και την πολύ σημαντική, για αριθμητικούς λόγους, νίκη του Τραμπ στη Νέα Υόρκη, την περασμένη εβδομάδα, ακόμη και ο Τεντ Κρουζ, ο ισχυρότερος των αντιπάλων του, δεν έχει μαθηματικά τη δυνατότητα να συγκεντρώσει τους εκλέκτορες για το χρίσμα.

Όμως, ο μέγας στόχος επικεντρώνεται, πλέον, στην προσπάθεια να τον εμποδίσουν να φτάσει στο μαγικό αριθμό των 1,237 εκλεκτόρων που χρειάζεται για να «κλειδώσει» το χρίσμα και η διαδικασία στο συνέδριο να γίνει ανοιχτή (και θα εξηγήσουμε τι εννοούμε).

Το καταστατικό

Πραγματικά, παρά τις συνεχόμενες νίκες του ο Τραμπ, μετά και την κάλπη της Νέας Υόρκης αριθμούσε μόνο 845 εκλέκτορες, άρα χρειαζόταν άλλους 733. Ένας αριθμός που, αν και δεν είναι αδύνατον, είναι δύσκολο να καλυφθεί από τις εναπομείνασες προκριματικές κάλπες, άρα είναι πιθανό να μην πετύχει πλειοψηφία μέχρι το συνέδριο.

Σύμφωνα με το καταστατικό, το οποίο έχει τύχει -διόλου τυχαία- της έντονης κριτικής του Ντόναλντ Τραμπ, οι 2.472 εκλέκτορες που θα μετάσχουν στο συνέδριο δεσμεύονται να ψηφίσουν τον υποψήφιο στον οποίο έχουν «χρεωθεί», βάσει των αποτελεσμάτων των προκριματικών εκλογών της πολιτείας τους, μόνο κατά την πρώτη ψηφοφορία.

Αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι μόνο εάν ένας υποψήφιος φτάσει στο συνέδριο με την απαιτούμενη πλειοψηφία των 1.237 εκλεκτόρων μπορεί να είναι βέβαιος ότι θα κερδίσει το χρίσμα.

Από τη δεύτερη κάλπη, οι εκλέκτορες «απελευθερώνονται» με στατιστικά αυξανόμενο ρυθμό να ψηφίσουν όποιον επιθυμούν, ήτοι στη δεύτερη κάλπη το 61% αυτών, στην τρίτη κάλπη το 82% κ.λπ., εξού και το συνέδριο μετατρέπεται σε ανοιχτό.

Μάλιστα, δεν υπάρχει όριο στο πόσες ψηφοφορίες μπορούν να διεξαχθούν, μέχρι να επιτευχθεί πλειοψηφία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το συνέδριο του 1924, όταν απαιτήθηκαν 103 (!) γύροι.

Συνδυασμός κανόνων

Για το λόγο αυτό, είναι ιδιαίτερα σημαντικό το ποιοι είναι οι εκλέκτορες και πόσο… επιρρεπείς μπορεί να είναι σε… εξωτερικές πιέσεις.

Οι εκλέκτορες, αναλόγως με την πολιτεία, επιλέγονται μέσα από ένα συνδυασμό κανόνων. Αρκετοί είναι τοπικοί κομματάρχες, κάποιοι επιλέγονται από τους προεδρικούς δελφίνους, κάποιοι από κάλπες στα τοπικά παραρτήματα.

Σε κάθε περίπτωση, συνήθως, είναι πολιτικοποιημένοι πολίτες που βρίσκονται πιο κοντά στο κομματικό σύστημα και άρα στη προκειμένη περίπτωση είναι πιο πιθανό να πειστούν/πιεστούν να συμμετάσχουν σε ένα πραξικόπημα κατά του Τραμπ.

Ο ρόλος των εκλεκτόρων

Στο συνολικό αριθμό των εκλεκτόρων συμπεριλαμβάνονται και 168 σούπερ-εκλέκτορες. Οι σούπερ-εκλέκτορες -και στα δύο κόμματα- είναι αναγνωρισμένα πρόσωπα (όπως για παράδειγμα πρώην πρόεδροι, πολιτειακοί κυβερνήτες κ.λπ.) που λαμβάνουν, τιμής ένεκεν, το δικαίωμα να συμμετάσχουν στη διαδικασία επιλογής του προεδρικού δελφίνου κάθε παράταξης.

Έχουν δε, το δικαίωμα εξαρχής να ψηφίσουν όποιον θέλουν. Όμως, επειδή ακριβώς είναι πρόσωπα του πολιτικού κατεστημένου, εντάσσονται επίσης στις συστημικές ψήφους που εκτιμάται ότι θα πρωτοστατήσουν σε μία επιχείρηση αποδόμησης της υποψηφιότητας Τραμπ.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, βεβαίως, «χτυπιέται» ότι θα είναι ανήθικο και αντιδημοκρατικό να στερήσουν από τον δελφίνο με τις περισσότερες νίκες το χρίσμα, αγνοώντας τη βούληση του λαού και απειλεί… θεούς και δαίμονες αν του «κλέψουν» τη νίκη. Και πιθανότατα δεν έχει άδικο.

Όμως, ο αντίλογος σε αυτό είναι ότι αν προσμετρήσει κανείς τις ψήφους που έλαβαν όλοι οι αντίπαλοί του μαζί, το λεγόμενο «αντι Τραμπ» στρατόπεδο ακόμη και σε αριθμό ψηφοφόρων είναι μεγαλύτερο, άρα δεν στερείται ηθικού δικαιώματος να εμποδίσει έναν «επικίνδυνο για το κόμμα και τη χώρα καιροσκόπο» να διεκδικήσει το Λευκό Οίκο.

Αν και το βέβαιο είναι ότι ούτε ο μεγιστάνας, ούτε οι φανατικοί οπαδοί του θα το δεχτούν αγόγγυστα και κυρίως σιωπηλά…

Θέλουν να κρυφτούν, μα η χαρά δεν τους αφήνει

Στο δημοκρατικό στρατόπεδο, πολλά στελέχη δεν κρύβουν ακόμη και δημοσίως τη… χαρά τους για τα όσα συμβαίνουν στο ρεπουμπλικανικό κόμμα, σε μία χρονιά που οι συντηρητικοί θεωρούσαν βέβαιο ότι θα ανακτήσουν τα ηνία του Λευκού Οίκου.

Οι συνθήκες πραγματικού εμφυλίου στους κόλπους των Ρεπουμπλικάνων αλλάζουν τα δεδομένα. Εμποδίζει το συντηρητικό κόμμα να επικεντρωθεί στη μάχη του Νοεμβρίου και είναι πιθανόν να επηρεάσει τις ισορροπίες στην τελική ευθεία για τις προεδρικές εκλογές. Και αυτό διότι οι άκρως φανατισμένοι αντι-Τραμπ ψηφοφόροι θεωρείται πιθανότερο να ψηφίσουν τον Δημοκρατικό προεδρικό υποψήφιο, αν ο μεγιστάνας πάρει το χρίσμα.

Αντιστοίχως, οι φανατικοί οπαδοί του δεν θα συγχωρήσουν στο κόμμα τυχόν πραξικόπημα εναντίον του και πιθανότατα δεν θα πάνε καν να ψηφίσουν, εξέλιξη που θα ευνοήσει τους Δημοκρατικούς.

Επιχειρηματικά συμφέροντα

Βεβαίως, η υπόθεση αυτή θα εξαρτηθεί και από το ποιος θα είναι ο Δημοκρατικός υποψήφιος, με τη, ρέπουσα προς τον οικονομικό νεοφιλευθερισμό, Χίλαρι Κλίντον να είναι πιο εύκολο να προσελκύσει τον μέσο μετριοπαθή συντηρητικό ψηφοφόρο από τον «αριστερό» Μπέρνι Σάντερς. Το ίδιο ισχύει, σαφώς, για τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα της Wall Street και τους χρηματοδότες του ρεπουμπλικανικού κόμματος που επίσης θα προτιμήσουν Χίλαρι αντί Ντόναλντ.

Βεβαίως, η πρώην πρώτη κυρία δεν έχει καταφέρει ακόμη να «καθαρίσει» τη μάχη του χρίσματος, καθώς το αουτσάιντερ των Δημοκρατικών εξελίχτηκε σε μία εξίσου δυσάρεστη έκπληξη για το κομματικό κατεστημένο. Αν και η Χίλαρι παραμένει το φαβορί και προηγείται καθαρά σε αριθμό εκλεκτόρων, ο Μπέρνι Σάντερς όχι μόνο δεν το βάζει κάτω, αλλά καταφέρνει μικρές ή μεγαλύτερες επιτυχίες που του επιτρέπουν να παραμένει ζωντανός στην κούρσα.

Μαθηματικά δε, έχει ακόμη πιθανότητες να καταφέρει τη μεγάλη ανατροπή, ακόμη και αν φαντάζει απίθανο να κερδίσει όλες τις επόμενες προκριματικές αναμετρήσεις.

Κερδίζει χρόνο

Έτσι, μπαίνοντας στο Μάιο, η μάχη δεν έχει τελειώσει, βγάζοντας το στρατόπεδο της Χίλαρι εκτός πολιτικών αλλά και οικονομικών πλάνων.

Διότι όσο το χρίσμα δεν έχει αποσαφηνιστεί, η προσοχή της και τα κονδύλια της παραμένουν αναγκαστικά εστιασμένα στα εσωκομματικά. Αν και στους… απέναντι, ο συνεχιζόμενος πόλεμος γύρω από τον Τραμπ τη διευκολύνει να κερδίσει χρόνο.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Finance & Markets Voice