Μην κλαίτε τις ΗΠΑ. Εμείς τι κάνουμε, είναι το θέμα…

Μελέτησα την Πέμπτη μια ενδιαφέρουσα ανάλυση της Alpha Bank για την αμερικανική οικονομία, ενόψει των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. 

Με αφορμή αυτήν γράφω το σημερινό editorial της One Voice. Για να συμφωνήσω σε ορισμένα σημεία και να διαφωνήσω σε άλλα με την ανάλυση αυτή. Και το κάνω αυτό γιατί η συγκεκριμένη απηχεί την άποψη της πλειονότητας των Ελλήνων αναλυτών και όχι μόνον αυτών. Ασχολούμαι, επίσης, διότι όταν μιλάμε για την αμερικανική οικονομία, στην ουσία μιλάμε και για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας.

Η πρώτη παρατήρησή μου έχει να κάνει με αυτό που δεν αποφεύγει να θίξει η ανάλυση της τράπεζας: Η αμερικανική οικονομία και η Wall Street δεν κινδυνεύουν μέχρι τις 5 Νοεμβρίου. Μέχρι τότε, τα χρηματιστήρια δεν πρόκειται να πέσουν. Το «αόρατο χέρι» θα διατηρήσει στα υψηλά της την Wall Street και τις άλλες αγορές (βλέπετε, οι κανόνες αυτοί δεν ισχύουν μόνο για την Ελλάδα).

Ίσα-ίσα που, ειδικώς αν η Wall προεξοφλεί νίκη της Χάρις και των Δημοκρατικών, μπορεί να δούμε νέο ράλι το οποίο θα συμπαρασύρει ανοδικά όλα τα χρηματιστήρια. Κόντρα σε πολέμους και γεωπολιτικές κρίσεις. Άλλωστε, από την ώρα που η Ουκρανία εισέβαλλε στο Κουρσκ, η Gazprom, δηλαδή η Ρωσία, πουλάει ακριβότερα το φυσικό αέριο. Με αποτέλεσμα μόνο σε μια εβδομάδα (29 Ιουλίου- 4 Αυγούστου) να αυξήσει κατά 400 εκατ. ευρώ τα έσοδά της από τις πωλήσεις στην Ε.Ε. (πάλι εμείς, οι «χρήσιμοι ηλίθιοι», οι Ευρωπαίοι πληρώνουμε το μάρμαρο).

Τα γράφω όλα αυτά για να υποστηρίξω ότι, σε έναν βαθμό, έχει αλλάξει προ πολλού η συμπεριφορά του καπιταλισμού και η λειτουργία των αγορών. Παλαιότερα, ένας πόλεμος στη Μέση Ανατολή θα είχε τινάξει στον αέρα την παγκόσμια οικονομία και τα χρηματιστήρια της. Σήμερα την πλήττει, αλλά, δεν «σκοτώνει» τα χρηματιστήρια. Η απάντηση κρύβεται στο «μυστικό» της συσσώρευσης. Της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου στις κεντρικές τράπεζες, στις πολυεθνικές, στις εμπορικές τράπεζες και στις διάφορες αγορές κεφαλαίου. Βοηθάει σε ουσιαστικό βαθμό, βεβαίως, η ανάπτυξη της τεχνολογίας. Αλλά, ο κυρίαρχος λόγος που καθιστά ανθεκτικές τις αγορές χρήματος είναι το γεγονός ότι, εκεί «έξω», στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά βρίσκονται 109 τρισ. δολάρια. Με την αγορά των παραγώγων να ξεπερνά σταθερά τα 30 τρισ. δολάρια.

Η υπερχειλίζουσα ρευστότητα στο σύστημα, άλλωστε, χρηματοδοτεί το παγκόσμιο χρέος το οποίο, αυτοί που μας τιμώρησαν για το χρέος και τα ελλείμματά μας με τα πιο επαχθή μνημόνια στην σύγχρονη οικονομική ιστορία, το φούσκωσαν στα 315 τρισ. δολάρια και, για πρώτη φορά μετά τους Ναπολεόντειους Πολέμους, πλησιάζει το 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Με τη «φούσκα» του χρέους διατήρησαν τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας, έστω και με ξεκάθαρη την επιβράδυνσή της, οδηγώντας στα ιστορικά υψηλά τα μεγάλα χρηματιστήρια σε Αμερική, Ευρώπη και Ασία.

Κάπου εδώ, όπως διαπιστώσατε, μπήκε στην κουβέντα μας ο κρίσιμος όρος της «φούσκας». Και, κάπου εδώ, εντοπίζονται οι βασικές μου διαφωνίες με την ανάλυση της Alpha Bank για την αμερικανική οικονομία.

Η αμερικανική οικονομία δεν κάνει… εκδρομή στις πασχαλιές και στις αμυγδαλιές. Καλά, για την ευρωπαϊκή περιττεύει κάθε σοβαρή συζήτηση. Πηγαίνουμε κατά διαόλου. Το χρέος των ΗΠΑ κτύπησε ταβάνι. Ιστορικό ρεκόρ, περίπου, 35 τρισ. δολαρίων (αν δεν το ξεπέρασε ήδη). Για αυτό κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει την 6η Νοεμβρίου για την αμερικανική οικονομία και άρα για την διεθνή οικονομία.

Ο Τραμπ βρίσκει αποκούμπι για τη διαφυγή από την ύφεση στα κρυπτονομισματα και πιθανώς να έχει ένα δίκιο. Όμως, αν δεν μειωθούν δραστικά τα επιτόκια από όλες τις κεντρικές τράπεζες για να φθηνύνει το χρήμα, πώς θα αναπτυχθούν σε τεχνολογίες αιχμής οι ΗΠΑ; Πώς θα ενισχυθεί η παραγωγικότητα της εργασίας, του βασικού συντελεστή του κέρδους; Και πώς θα βελτιωθεί η απασχόληση και ειδικώς, η αξιόλογη για τους εργαζομένους απασχόληση;

Σε ό,τι αφορά το περίφημο θέμα του πληθωρισμού. Ο Ελ Εριάν και τόσα άλλα «κεφάλια» του συστήματος, αρθρογραφούν συνεχώς ότι, το πρόβλημα των ΗΠΑ και της Δύσης δεν είναι ο πληθωρισμός. Εγώ απλώς προσθέτω το απλό ερώτημα στους οπαδούς της απέναντι θεωρίας: Γιατί απέτυχαν η Fed, η ΕΚΤ, η Τράπεζα της Αγγλίας κ.λπ. να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό με την αυστηρή-σκληρή-περιοριστική νομισματική πολιτική τους;

Τις ΗΠΑ, βεβαίως, μην τις κλαίτε. Αν χρειαστεί, τυπώνουν ξανά όσο δολάριο θέλουν. Με την Ευρώπη τι κάνουμε, είναι το θέμα μας. Με την τρικλίζουσα Γερμανία η οποία, όμως, θέλει να μας ξαναφορέσει κορσέδες λιτότητας από το 2025.