Μνημόνιο τέλος: Σημαντική ελάφρυνση χρέους αλλά και ενισχυμένη εποπτεία ως το 2022

Σε συμφωνία για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους κατέληξε το Eurogroup στο Λουξεμβούργο γύρω στη 1:00 το πρωί της Παρασκευής, μετά από πολύωρες διαβουλεύσεις οι οποίες είχαν τη μορφή διμερών και τριμερών διαπραγματεύσεων μεταξύ των άμεσα εμπλεκομένων πλευρών.

Η ιστορική για τη χώρα μας συμφωνία, η οποία επικυρώνει την οριστική έξοδό της από το επαχθές καθεστώς των Μνημονίων, προβλέπει δεκαετή επέκταση των ωριμάνσεων και της περιόδου χάριτος για τα δάνεια συνολικού ύψους 130,9 δισ. ευρώ που χορηγήθηκαν, με το Μνημόνιο ΙΙ, το 2012, μέσω του λειτουργούντος τότε Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).

Προβλέπει επίσης την εκταμίευση δόσης 15 δισ. ευρώ από το αδιάθετο υπόλοιπο της δανειακής σύμβασης του Μνημονίου ΙΙΙ που μαζί με τα ήδη υπάρχοντα διαθέσιμα εξασφαλίζουν στη χώρα μας “μαξιλάρι” ρευστότητας και ασφάλειας συνολικού ύψους 24 δισ. ευρώ, το οποίο καλύπτει τις δανειακές ανάγκες του Ελληνικού Δημοσίου έως το 2020. Οι υπουργοί Οικονομικών της “ευρωζώνης” άναψαν εξάλλου το “πράσινο φως” για την οριστική έξοδο της Ελλάδος από τα Μνημόνια, αποφασίζοντας ταυτόχρονα την υπαγωγή της χώρας μας σε ένα μεταβατικό καθεστώς “ενισχυμένης εποπτείας” μέχρι το 2022. Το καθεστώς αυτό δεν θα έχει τον αυστηρό χαρακτήρα του ασφυκτικού ελέγχου και της εκβιαστικής επιβολής αντιαναπτυξιακών δημοσιονομικών μέτρων, τον οποίο είχαν τα Μνημόνια.

Μ. Σεντένο: Η Ελλάδα ολοκλήρωσε 450 μεταρρυθμίσεις με το τρίτο Μνημόνιο!

Ανακοινώνοντας την επίτευξη της συμφωνίας ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο επεσήμανε αμέσως μετά την ολοκλήρωση της μαραθώνιας συνεδρίασης:

“Μετά από οκτώ χρόνια η Ελλάδα ολοκληρώνει το Μνημόνιο και θα συμπληρώσει τις υπόλοιπες χώρες που μπήκαν σε πρόγραμμα αλλά στέκονται πλέον στα πόδια τους. Η χώρα εκπλήρωσε τα 88 προαπαιτούμενα και ολοκλήρωσε με επιτυχία το πρόγραμμά της. Δεν θα υπάρξει επόμενο πρόγραμμα στη χώρα καθώς πέτυχε να καλύψει συνολικά 450 μεταρρυθμίσεις που είναι ακόμα περισσότερες αν υπολογίσουμε τα προηγούμενα μνημόνια.

Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η χώρα έκανε αυτό που έκανε, αλλά και το Eurogroup έκανε ό,τι του αναλογούσε. Η ανάλυση βιωσιμότητας χρέους έδειξε ότι χρειάζεται περισσότερη ελάφρυνση ώστε να γίνει βιώσιμο.

Στο τέλος του προγράμματος έρχονται νέες ευθύνες για την Ελλάδα. Το σχέδιο ανάπτυξης προβλέπει ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που δεν ολοκληρώθηκαν και νέες για να βελτιωθεί η αναπτυξιακή δυναμική. Είναι κρίσιμο για να υπάρξει επενδυτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα.

Το εμπροσθοβαρές πακέτο μέτρων (για το ελληνικό χρέος) περιλαμβάνει 10ετή επέκταση ωριμάνσεων και 10ετη περίοδο χάριτος που θα επιτρέψει στη χώρα να εκδώσει ομόλογα σε όλη την καμπύλη επιτοκίων.

Παράλληλα η χώρα θα εισπράξει τα έσοδα από τα κέρδη από τα ομόλογα SMPs και AMFA σε εξαμηνιαίες δόσεις έως το 2022 εφόσον υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν.

Επίσης, θα ενεργοποιηθεί η ενισχυμένη εποπτεία στην οποία θα συμμετέχει και το ΔΝΤ. Η δόση που θα λάβει η Ελλάδα θα φτάσει τα 15 δισεκατομμύρια ευρώ και θα φύγει από το πρόγραμμα με ένα “μαξιλάρι” ρευστότητας 24,1 δισ. ευρώ καλύπτοντας τις ανάγκες για τους επόμενους 22 μήνες, κάτι που θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο απέναντι σε πιθανές αναταράξεις.

Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να πούμε ότι σύμφωνα με την ανάλυση των θεσμών το χρέος της Ελλάδας είναι βιώσιμο”.

Ο επικεφαλής του Eurogroup διαβεβαίωσε, τέλος, ότι η “ευρωζώνη” βασίζεται “στο μοντέλο ανάπτυξης που παρουσίασαν τον Απρίλιο οι ελληνικές αρχές και θεωρεί ότι είναι κι αυτό βιώσιμο”.

Π. Μοσχοβισί: “Ιστορική και εξαιρετική στιγμή για την Ελλάδα και την ευρωζώνη”

Από την πλευρά του ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Πιέρ Μοσχοβισί ανέφερε:

“Είναι μία στιγμή εξαιρετική, ιστορική στιγμή. Η ελληνική κρίση ολοκληρώνεται απόψε. Φτάσαμε στο τέλος του δρόμου. Μιλάμε για 8 χρόνια προσπαθειών και θυσιών που ολοκληρώνονται. Ιστορική στιγμή για την Ελλάδα και την “ευρωζώνη”. Μπαίνει τελεία σε μία υπαρξιακή κρίση για το κοινό νόμισμα. Ευτυχισμένη στιγμή. Στην πρώτη συμμετοχή μου σε συζήτηση για την Ελλάδα ήμουν υπουργός Οικονομικών και ο φόβος για Grexit ήταν υπαρκτός. Αυτή η δαμόκλειος σπάθη βρισκόταν πολύ κοντά μας το 2012 και το 2015. Επιτέλους οι φίλοι μας οι Έλληνες να ξαναβρουν την ελπίδα τους.

Υπάρχουν μεταρρυθμίσεις που είναι σημαντικές για τους πολίτες όπως δεν πρέπει να αρνούμαστε ότι υπήρξαν και πολύ δύσκολα δημοσιονομικά μέτρα. Διότι δεν γέννησε η λιτότητα την κρίση, η κρίση γέννησε τη λιτότητα. Οι Έλληνες τήρησαν τις δεσμεύσεις τους, αλλά και οι εταίροι τήρησαν τις δικές τους δεσμεύσεις. Ένα πακέτο μέτρων για ελάφρυνση χρέους που είναι αξιόπιστο, θα επιτρέψει στη χώρα να ξανασταθεί στα πόδια της και να βγει στις αγορές.
Έχουμε σχεδιάσει ένα πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας για μετά το πρόγραμμα ήταν απαραίτητο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για ένα νέο μεταμφιεσμένο πρόγραμμα. Θα είναι μία εποπτεία προειδοποιητική και εποικοδομητική, γιατί είναι ένα πλαίσιο που το συμφωνούμε όλοι μαζί. Είναι μία πολύ δυνατή στιγμή.”

Κλ. Ρέγκλινγκ: Από το 2028 θα ξεκινήσει η Ελλάδα να αποπληρώνει τα δάνεια του Μνημονίου ΙΙ

Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλιγκ επεσήμανε, από την πλευρά του, ότι:

“Το 2012 η χρηματοπιστωτική σταθερότητα όλης της “ευρωζώνης” βρέθηκε υπό την απειλή κατάρρευσης. Τον Ιούλιο του 2015 η Ελλάδα βρέθηκε πολύ κοντά στο να εγκαταλείψει την “ευρωζώνη” κάτι που θα είχε αρνητικές συνέπειες και για την Ελλάδα και για την ΕΕ. Η αλληλεγγύη της ΕΕ για την Ελλάδα εκδηλώθηκε με αντάλλαγμα αυτές τις φοβερές και τρομερές μεταρρυθμίσεις που δεν είχαμε ξαναδεί σε τέτοια έκταση. Σήμερα, είμαστε έτοιμοι να εκταμιεύσουμε 15 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 9,6 θα πάνε σε “μαξιλάρι” ασφαλείας μέχρι το 2020, ενώ τα εναπομείναντα θα πάνε σε ξεχωριστό λογαριασμό για την εξυπηρέτηση του χρέους. Τα δάνεια του EFSF θα επιμηκυνθούν για 10 χρόνια και η Ελλάδα θα πληρώσει ξανά για αυτά τα δάνεια το 2028 και μετά.
Θεωρώ ότι η συμφωνία έχει τεθεί στις σωστές βάσεις δεδομένου του τεράστιου ποσού που έχει δανειστεί η Ελλάδα. Ο ΕΜΣ θα συνεργαστεί με την Κομισιόν στο πλαίσιο αυτής της ενισχυμένης εποπτείας. Συνοψίζοντας, η συμφωνία προβλέπει δέκα χρόνια επιμήκυνση, συνολικά 24 δισ “μαξιλάρι”, ενισχυμένη εποπτεία (αλλά όχι μνημόνιο) από την Κομισιόν και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ενώ μπαίνει στην άκρη ο γαλλικός μηχανισμός αυτόματης ρύθμισης χρέους. Η συμφωνία λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα των πιστωτών αλλά και την πρόσβαση στις αγορές.”

Κρ. Λανγκάρντ: “Δεν έχουμε επιφυλάξεις για τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους”

Σχολιάζοντας τη συμφωνία, η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρ. Λανγκάρντ επεσήμανε: “Νιώθουμε αυτή τη στιγμή μεγάλη συγκίνηση. Είναι σημαντικό που γυρίζουμε σελίδα όλοι μαζί. Αυτό που θέλουμε στο ΔΝΤ είναι να οδηγήσουμε την Ελλάδα και τους εταίρους στην ολοκλήρωση της 4ης και τελευταίας αξιολόγησης. Τα πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης χρέους μειώνουν τους κινδύνους για την Ελλάδα και βελτιώνουν τις προοπτικές χρέους της Ελλάδας. Υπογραμμίζουμε τη δέσμευση της Ελλάδας και των εταίρων να διατηρήσουν τη βιωσιμότητα του χρέους και να λάβουν νέα μέτρα ελάφρυνσης εφόσον κριθεί αναγκαίο. Το ΔΝΤ θα εξετάσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους κατά τη διάρκεια της επόμενης ανάλυσης του άρθρου 4 την επόμενη εβδομάδα από κοινού με την Ελλάδα. Το ΔΝΤ θα παραμείνει 100% δεσμευμένο ως προς την προσπάθεια να ανακάμψει η Ελλάδα. Η δέσμευση του ΔΝΤ συμπεριλαμβάνει τη μεταμνημονιακή εποπτεία όπως στην Κύπρο, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία.

Δεν γίνεται να μαντέψω τι θα κάνουν οι αγορές. Εμείς λέμε ξεκάθαρα ότι πιστεύουμε ακράδαντα ότι τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί είναι σημαντικά για τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους. Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα μεσοπρόθεσμα θα μπορέσει να μπει στις αγορές. Έχουμε επιφυλάξεις ως προς το μακροπρόθεσμο κομμάτι του χρέους, αλλά οι Ευρωπαίοι εταίροι όσες φορές είπαν τα τελευταία 8 χρόνια ότι θα έρθουν και θα βοηθήσουν το έκαναν. Αυτό πιστεύουμε ότι θα κάνουν σε μακροπρόθεσμο πλάνο.

Αν μελετήσετε το πλάνο θα δείτε ότι υπάρχει η δέσμευση του Eurogroup να λάβει και άλλα μέτρα εάν χρειαστεί, εάν υπάρξει απειλή. Δεν έχουμε επιφυλάξεις σχετικά με τη βιωσιμότητα. Πιστεύουμε ότι υπάρχει μεσοπρόθεσμα βιωσιμότητα. Εμείς μιλάμε για το 2060 για το πολύ μακροπρόθεσμο πλάνο και εκεί έχουμε κάποιες επιφυλάξεις. Αλλά λαμβάνουμε υπόψη τις δεσμεύσεις των εταίρων ότι θα λάβουν αποφάσεις όταν χρειαστεί”.

Μ. Ντράγκι: “Τα μέτρα θα βελτιώσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους μεσοπρόθεσμα”

Τη βελτίωση της μεσοπρόθεσμης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους μετά την απόφαση του Eurogroup επεσήμανε με γραπτή δήλωσή του ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι. Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής της ΕΚΤ δήλωσε: «Χαιρετίζουμε την ολοκλήρωση από την Ελλάδα των προαπαιτούμενων. Αυτό ανοίγει το δρόμο για μια επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος του ESΜ. Πιστεύουμε ότι η υιοθέτηση του πακέτου των μέτρων για το χρέος που συμφωνήθηκε από το Eurogroup θα βελτιώσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους μεσοπρόθεσμα. Η παραμονή της Ελλάδας στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων και της συμπαγούς δημοσιονομικής πολιτικής είναι κλειδί. Χαιρετίζουμε την ετοιμότητα του Eurogroup να εξετάσει περαιτέρω μέτρα για το χρέος σε μακροπρόθεσμο επίπεδο σε περίπτωση αρνητικών οικονομικών εξελίξεων».

Οι αρχικές αντιθέσεις που εξαλείφθηκαν

Αρχικά οι συζητήσεις, μεταξύ των υπουργών Οικονομικών της “ευρωζώνης” είχαν “κολλήσει” εξαιτίας της στάσης της Γερμανίας η οποία ανάγκασε τον προεδρεύοντα του Συμβουλίου Μάριο Σεντένο να διακόψει τη συζήτηση για το ελληνικό ζήτημα το απόγευμα της Πέμπτης και να συνεχίσει με τα υπόλοιπα θέματα της συνεδρίασης ώστε να δοθεί χρόνος για διαβουλεύσεις.

Οι υπουργοί Οικονομικών της Γαλλίας και της Γερμανίας, Μπρούνο Λεμέρ και Ολαφ Σουλτς, ο Μάριο Σεντένο και ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος σχημάτισαν μια ομάδα η οποία διεξήγαγε εντατικές διαβουλεύσεις σε μια προσπάθεια να βρεθεί λύση που θα είναι πειστική στις αγορές. Η πλειονότητα του Eurogroup είχε ταχθεί ήδη από την αρχή της συνεδρίασης υπέρ του να δοθεί μια γενναία επιμήκυνση στο χρόνο αποπληρωμής του δανείου των 130,9 δισ. ευρώ που είχε εκταμιευθεί το 2012 από τον νεοσύστατο τότε Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με τη συμφωνία του Μνημονίου ΙΙ. Η γερμανική πλευρά όμως αντιδρούσε σ’ αυτή τη λύση αντιπροτείνει περιορισμένης διάρκεια επιμήκυνση.

Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων υπήρξαν και επαφές των υπουργών Οικονομικών με τους αρχηγούς των κυβερνήσεών τους σε μια προσπάθεια να αρθεί το αδιέξοδο. Αυτές φαίνεται πως καρποφόρησαν, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες οι υπουργοί Οικονομικών βρέθηκαν μετά τα μεσάνυχτα κοντά σε συμφωνία.

Η Γερμανία, κατά τη διάρκεια της κυρίως συνεδρίασης αλλά και των διμερών και τριμερών διαβουλεύσεων, που ακολούθησαν μετά τη διακοπή, αναζητούσε την βολικότερη για την ίδια λύση ενώ το υπόλοιπο Eurogroup και οι Θεσμοί προσπαθούσαν να επιτύχουν συμφωνία σε μια βιώσιμη λύση για το πακέτο ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους. Έτσι, η όλη διαδικασία εξελίχθηκε σε θρίλερ.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η Γερμανία προσήλθε αρχικά με την χειρότερη για την Ελλάδα, αλλά καλύτερη για την ίδια, λύση ελάφρυνσης του χρέους, προτείνοντας να χορηγηθεί στην Ελλάδα, από το αδιάθετο υπόλοιπο ύψους 27 δισ. ευρώ του δανείου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ένα “μαξιλάρι” ρευστότητας που θα μπορούσε να φτάσει ή και να ξεπεράσει τα 20 δισ. ευρώ.

Με βάση την γερμανική πρόταση, τα 11,7 δισ. ευρώ η Ελλάδα θα τα ελάμβανε ως απόθεμα ρευστότητας για τα έτη μετά το τέλος του τρίτου προγράμματος ώστε να μπορεί να επανέλθει ομαλά στις αγορές για δανεισμό. Από τα υπόλοιπα 10 δισ. ευρώ τουλάχιστον, ένα μεγάλο μέρος (περίπου 6-7 δισ. ευρώ) θα διατίθετο για να αποπληρωθεί μέρος από τα δάνεια συνολικού ύψους 10,7 δισ. ευρώ που έχει λάβει η Ελλάδα από το ΔΝΤ ενώ τα υπόλοιπα θα ήταν διαθέσιμα για μελλοντικές επαναγορές άλλου ακριβού χρέους.

Η γερμανική πρόταση για τα δάνεια ύψους 130,9 δισ του EFSF προέβλεπε επέκταση της ωρίμανσης μόνο για 3 χρόνια χωρίς νέα περίοδο χάριτος για μετά το 2022, όταν λήγει η προηγούμενη. Η απάντηση στο ερώτημα των υπολοίπων πως θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα υποχρεώσεις 26-27 δισ. ευρώ το χρόνο με μια αναιμική ακόμη ανάπτυξη ήταν “με την χρήση των swap που θα κάνει ο ESM, ανταλλάσσοντας χρέος που λήγει με νέο χρέος με μεγαλύτερη διάρκεια αποπληρωμής”. Το μέτρο όμως αυτό, το οποίο υιοθετήθηκε και εφαρμόζεται από τον Φεβρουάριο του 2017, δεν λύνει το πρόβλημα με τις μεγάλες λήξεις δανείων που ξεκινούν από το 2022 και φθάνουν μέχρι και το 2043. Απλώς μεταθέτει το πρόβλημα στο μέλλον και μάλιστα κοντά στην πλήρη αποπληρωμή του χρέους δηλαδή από το 2050 έως το 2060.

Σε ότι αφορά τη γαλλική πρόταση που προέβλεπε μετάθεση των πληρωμών για υποχρεώσεις χρέους στο μέλλον, η Γερμανία επέμεινε στην μη αυτόματη εφαρμογή του, ενώ την ίδια στάση υιοθέτησαν Ολλανδία και Αυστρία καθώς η χρήση του μηχανισμού δεν ήταν σαφής.

Τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούν σήμερα οι Κεντρικές Τράπεζες ( ANFA και SNPs ) και υπολογίζονται σε περίπου 4 δις ευρώ συμφωνήθηκε εξ’ αρχής από όλες τις πλευρές να δοθούν στη χώρα μας σε τέσσερις ισόποσες δόσεις του 1 δισ. ευρώ το χρόνο ως μπόνους για την επίτευξη δημοσιονομικών στόχων .

Από την απέναντι πλευρά η πρόταση των Θεσμών και του Eυρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (του σημερινού διαδόχου του EFSF) ήταν μια νέα περίοδος χάριτος 10 ετών (δηλαδή οι αποπληρωμές των δανείων του EFSF να ξεκινήσουν αντί το 2022 το 2032) και μια επιμήκυνση των ωριμάνσεων κατά 10 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι η εξόφληση των δανείων αντί για το 2059 να μετατεθεί το 2069. Παράλληλα, οι χαμηλότερες πληρωμές από το 2032 και μετά συμβαδίζουν με το κανόνα που ορίστηκε από το Eurogroup του Ιουνίου του 2017 ότι δηλαδή θα πρέπει οι πληρωμές για υποχρεώσεις χρέους να περιοριστούν ως το 15% του ΑΕΠ σε μέσα ετήσια επίπεδα ως το 2030 και στο 20% του ΑΕΠ ως το 2040.

Σε ότι αφορά τον γαλλικό μηχανισμό και επιχειρώντας να κλείσουν το κενό με την Γερμανία οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί επέμειναν να βγεί από το τραπέζι προς το παρόν και να εξεταστεί η εφαρμογή του το 2022 μετά από αξιολόγηση και έγκριση από τα εθνικά κοινοβούλια. Από την άλλη πλευρά, τόνισανότι αν εγκριθεί η εφαρμογή του μέτρου η ενεργοποίηση του θα πρέπει να είναι αυτόματη μέχρι και την αποπληρωμή των ευρωπαϊκών δανείων δίνοντας την εικόνα ενός μακροπρόθεσμου μέτρου για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους

Το ΔΝΤ παρακολούθησε μεν από κοντά τις διαπραγματεύσεις για το ελληνικό χρέος εμμένοντας μόνο στην κοινή αρχή ότι τα μέτρα που θα αποφασιστούν πρέπει να είναι εμπροσθοβαρή και ικανά να πείσουν τις αγορές για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ώστε η Ελλάδα να μην αντιμετωπιστεί με δυσπιστία από τους διεθνείς επενδυτές.

Ένα εξίσου κρίσιμο στοιχείο που συζητήθηκε ήταν η αποκλιμάκωση του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματτα μετά το 2022. Πως δηλαδή από το 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022 η Ελλάδα θα πέσει σε ένα πρωτογενή πλεονάσματα λίγο πάνω από το 2% του ΑΕΠ σε μεσοακροπόθεσμη βάση . Η ΕΕ έχει ήδη έτοιμη μια πρόταση για αποκλιμάκωση στο 3% το 2023 στο 2,5% το 2024 στο 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και στο 2,1% για την περίοδο από το 2026 και μετά.

Τέλος η μεταμνημονιακή εποπτεία παρά τις γενικές αρχές (τρίμηνη εποπτεία με συγκεκριμένους τομείς ελέγχου και την παρουσία ΕΕ ΔΝΤ και ΕΚΤ) φαίνεται ότι χρειάζεται περισσότερη επεξεργασία στις λεπτομέρειές του καθώς εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε μετα – προγραμματική περίοδο για την Ελλάδα. Ένα βασικό άγνωστο στοιχείο είναι ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του ΔΝΤ που δεν ξεκαθαρίστηκε ούτε και χθες.