Νόμος για τις συγκεντρώσεις: Το δικαίωμα του «συνέρχεσθαι» ως… έγκλημα

Ο σκοπός του νέου νόμου είναι απολύτως διαυγής. Αποτυπώνεται στο ίδιο το περιεχόμενό του, κατ’ αρχάς και συγκεκριμένα στη διάταξη του άρθρου 19, με την οποία η «ριζοσπαστικοποίηση» εμφανίζεται ως μία από «τις μορφές και εκφάνσεις της βίας».

Γράφει ο: Γιώργος Η. Παπαηλιού*

Για την αντιμετώπιση της «ριζοσπαστικοποίησης» έχει αρμοδιότητα η «Διεύθυνση πρόληψης της βίας» που συστήνεται ως νέα διεύθυνση του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Δηλαδή εν προκειμένω διώκονται ιδέες, αφού η «ριζοσπαστικοποίηση», ως όρος, αναφέρεται σε ιδέες που αποκλίνουν από τις κατεστημένες αντιλήψεις και διαμορφώνουν πολιτικές συμπεριφορές που μπορεί να αλλάξουν, να ανατρέψουν τα κατεστημένα κοινωνικο-οικονομικά και πολιτικά πράγματα.

Επιπλέον ο σκοπός του νέου νόμου προκύπτει, από όλα όσα προπαγανδιστικά λέγονται και ακούγονται από τα γνωστά μέσα μαζικής ενημέρωσης ή μάλλον παραπλάνησης -έπιασαν τόπο τα 20 εκατ. ευρώ της «χορηγού» κυβέρνησης της Ν.Δ.- αλλά και από την επιχειρηματολογία του εισηγητή, των βουλευτών της Ν.Δ. και του αρμόδιου υπουργού.

Αυτός ο σκοπός αντιστοιχεί στον πυρήνα της βασικής αντίληψης, της λογικής της Ν.Δ. ότι, η άσκηση συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων εμπεριέχει, εξ ορισμού και κατά κανόνα, εγκληματικές δράσεις!!! Η Ν.Δ. θεωρεί ότι τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα συνιστούν παραχώρηση της εξουσίας προς τους πολίτες, παρότι τα δικαιώματα «παραχωρήθηκαν» μετά από σκληρούς κοινωνικούς αγώνες, εξεγέρσεις, επαναστάσεις, που σημαίνει ότι κατακτήθηκαν.

Τι σχέση έχει η άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι με παράνομες-εγκληματικές πράξεις; Τι σχέση έχει η προστασία των πολιτών, η καθημερινότητά τους με την άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, έτσι όπως η κυβερνητική πλειοψηφία την εμφανίζει, διαστρέφοντάς την; Με την άσκηση αυτού του δικαιώματος, το αντίστροφο συμβαίνει: Οι πολίτες προστατεύουν τις ελευθερίες, τις κατακτήσεις τους, που η κυβέρνηση καταστρατηγεί ή καταργεί.

Με το νέο νόμο υποτίθεται ότι προβλέπεται η ρύθμιση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι. Όμως δεν πρόκειται περί αυτού. Επιχειρείται ο περιορισμός, μέχρις ακύρωσης και κατάργησης, του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, αφού οποιαδήποτε διαδήλωση καθίσταται δυνητικά απαγορευμένη.

Το περιεχόμενο του νέου νόμου έχει τρεις διαστάσεις, τη συνταγματική, την κοινωνική και την πολιτική.

Ως προς τη συνταγματική διάσταση βρίθει αντισυνταγματικών ρυθμίσεων. Η άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι συναρτάται με άδεια της αστυνομικής αρχής, αφού η μη γνωστοποίησή οποιασδήποτε συγκέντρωσης οδηγεί σε διάλυσή της. Επιπλέον το δικαίωμα του συνέρχεσθαι συνδέεται απολύτως με την άσκηση σειράς άλλων δικαιωμάτων, όπως αυτών της ελευθερίας της γνώμης, της έκφρασης, του λόγου, των εργασιακών, κυρίως των συλλογικών εργασιακών δικαιωμάτων και άλλων δικαιωμάτων, όπως της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, αφού οι συναθροίσεις έχουν ως σκοπό την υλοποίηση όλων αυτών για την ανάδειξη και την προβολή θεμάτων, τη διεκδίκηση αιτημάτων κλπ.

Συνακόλουθα, οι περιορισμοί του δικαιώματος του συνέρχεσθαι αφορούν και αυτές τις ελευθερίες και τα δικαιώματα, τα οποία μόνον με την ελευθερία της οργάνωσης ή της συμμετοχής σε συγκεντρώσεις, πορείες, διαδηλώσεις, δηλαδή δημοσία, σε δημόσιο χώρο και συλλογικά μπορούν να ασκηθούν.

Σε αυτό το πλαίσιο, η διάταξη βάσει της οποίας ο οργανωτής μίας συγκέντρωσης βαρύνεται με την ευθύνη να αποζημιώσει κάθε ζημία που τυχόν θα προκληθεί από τους «γνωστούς-άγνωστους», είναι προφανές, ότι καθιερώνει τη «φασίζουσα» αρχή της αντικειμενικής ευθύνης και δυσχεραίνει υπέρμετρα τις συγκεντρώσεις εν γένει και κυρίως τις αυθόρμητες και χωρίς κεντρική καθοδήγηση συναθροίσεις, αλλά και τις άλλες, που οργανώνονται από περισσότερες οργανώσεις.

Τη ρύθμιση, βάσει της οποίας προβλέπονταν η ποινικοποίηση ακόμη και της συμμετοχής, της απλής παρουσίας σε απαγορευμένη συνάθροιση, απέσυρε η κυβέρνηση της ΝΔ, μετά τις ενστάσεις της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής, την αντίδραση της Συντονιστικής Επιτροπής των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων, δικαστικών ενώσεων και επιστημόνων και προκειμένου να δοθεί δικαιολογία στο ΚΙΝ.ΑΛ. να υπερψηφίσει το νομοσχέδιο, χωρίς αυτό να αλλάζει τη φιλοσοφία του.

Ως προς την κοινωνική διάσταση: Η κοινωνική αντιπαράθεση, οι κοινωνικοί αγώνες πραγματοποιούνται, λαμβάνουν «σάρκα και οστά», μέσω της άσκησης και του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, που είναι ατομικό δικαίωμα το οποίο ασκείται συλλογικά. Και η συλλογική δράση που αναπτύσσεται (και) μέσω του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, είναι το μέσον εκείνων των κοινωνικών στρωμάτων που δεν έχουν ή έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε άλλα μέσα, π.χ. τα γνωστά μέσα ενημέρωσης ή άλλα βήματα προβολής απόψεων που διαφοροποιούνται από τις κυρίαρχες.

Ως προς την πολιτική διάσταση: Η κρίση, απόρροια της πανδημίας αλλά και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών της Ν.Δ., οδηγεί και θα οδηγήσει σε ύφεση, εκτόξευση της ανεργίας, περαιτέρω ένταση των ανισοτήτων και φτωχοποίηση των μεσαίων και λαϊκών στρωμάτων, που εκδηλώνονται και θα εκδηλωθούν με μεγαλύτερη ένταση προϊόντος του χρόνου, αφού τα πράγματα θα επιδεινωθούν. Και βέβαια αυτό ισχύει για τη νεολαία, της οποίας οι προσδοκίες, τα σχέδια και το μέλλον ματαιώνονται.

Γι’ αυτό και η επιλογή του χρόνου για την κατάθεση του νομοσχεδίου δεν ήταν τυχαία, αφού μάλιστα είχε προηγηθεί η παραίνεση, η σύσταση, η εντολή της εφημερίδας «Τα Νέα» του ΔΟΜ, όχι του ΔΟΛ. Συνακόλουθα, πρόκειται για ένα νόμο απειλής, εκβιασμού των πολιτών για να δημιουργηθεί κλίμα φόβου και τρομοκράτησής τους, ώστε να αποτραπούν, να περιοριστούν, να φιμωθούν οι διαμαρτυρίες, η εκδήλωση δυσαρέσκειας, εν τέλει η κατακραυγή κατά της κυβέρνησης της Ν.Δ.

Είναι γνωστό ότι, όταν το αριστερό χέρι της εξουσίας, δηλαδή η πολιτική υπέρ των πολλών η πολιτική με κοινωνική διάσταση, αδυνατίζει, το δεξί χέρι της εξουσίας, δηλαδή ο αυταρχισμός και η καταστολή, ισχυροποιείται. Αυτό συμβαίνει με τον νέο νόμο. Η Ν.Δ. και όσοι άλλοι «πρόθυμοι», ψήφισαν ένα νομοσχέδιο που δεν πρόκειται να εφαρμοστεί. Η δήλωση του αρμόδιου υπουργού περί του αντιθέτου εκλαμβάνεται ως απειλή, αφού και η κυβέρνηση και ο υπουργός έχουν δώσει δείγματα γραφής κρατικής αυθαιρεσίας και καταστολής.

Ο νέος νόμος δεν θα εφαρμοστεί, διότι η ζωή -την οποία η Ν.Δ. με τις πολιτικές της στραγγαλίζει- και όλοι εκείνοι των οποίων τα δικαιώματα καταπατώνται, θα τον ανατρέψουν στην πράξη.

* Δικηγόρος – Διδάκτωρ Νομικής, Βουλευτής Αρκαδίας ΣΥΡΙΖΑ