Νόμπελ Ειρήνης: Στη φυλακισμένη Ιρανή ακτιβίστρια Ναργκίς Μοχαμαντί

Το φετινό βραβείο Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε στην φυλακισμένη Ιρανή ακτιβίστρια Ναργκίς Μοχαμαντι. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ακαδημίας, το βραβείο της δόθηκε «για τον αγώνα της κατά της καταπίεσης των γυναικών στο Ιράν και τη μάχη της για να προωθήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία για όλους».

Η Ναργκίς Μοχαμαντί είναι υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αγωνίζεται για την ελευθερία της έκφρασης και το δικαίωμα της ανεξαρτησίας, καθώς και κατά των κανόνων που επιβάλλουν στις γυναίκες να παραμένουν κρυμμένες και να καλύπτουν το σώμα τους. Υποστηρίζει τον αγώνα των γυναικών για το δικαίωμα να ζήσουν μια πλήρη και αξιοπρεπή ζωή. Αυτός ο αγώνας σε όλο το Ιράν έχει αντιμετωπιστεί με διώξεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια, ακόμη και θάνατο.

Ο σπουδαίος αγώνας της Ναργκίς Μοχαμαντί, είχε ένα τεράστιο προσωπικό κόστος για την ίδια. Το αποτέλεσμα είναι το ιρανικό καθεστώς να την έχει συλλάβει 13 φορές, να την έχει καταδικάσει πέντε φορές και συνολικά σε 31 χρόνια φυλάκισης και 154 μαστιγώσεις. Η Μοχαμαντί μπαινοβγαίνει στη φυλακή από το 2011 και σήμερα να  κρατείται στη φυλακή «Εβίν» της Τεχεράνης για «διασπορά προπαγάνδας».

Ο αγώνας και η διαδρομή της 

Στη δεκαετία του 1990, ως νεαρή φοιτήτρια Φυσικής, η Ναργκίς Μοχαμαντί είχε ήδη διακριθεί ως υπέρμαχος της ισότητας και των δικαιωμάτων των γυναικών.

Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της, εργάστηκε ως μηχανικός καθώς και ως αρθρογράφος σε διάφορες εφημερίδες με μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό. Το 2011 η Νargis συνελήφθη για πρώτη φορά και καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση για τις προσπάθειές της να βοηθήσει φυλακισμένους ακτιβιστές και τις οικογένειές τους.

Δύο χρόνια αργότερα, μετά την αποφυλάκισή της με εγγύηση, αφιερώθηκε σε μια εκστρατεία κατά της θανατικής ποινής. H πατρίδα της, το Ιράν, συγκαταλέγεται τα τελευταία χρόνια στη λίστα των χωρών με το μεγαλύτερο ποσοστό εκτελέσεων ετησίως. Μόνο από τον Ιανουάριο του 2022, περισσότεροι από 860 κρατούμενοι έχουν τιμωρηθεί με θανατική ποινή. Ο ακτιβισμός κατά της θανατικής ποινής οδήγησε στην εκ νέου σύλληψη της το 2015 και στην καταδίκη της σε επιπλέον χρόνια φυλάκισης.

Με την επιστροφή της στη φυλακή, άρχισε να αντιτίθεται στη συστηματική χρήση βασανιστηρίων και σεξουαλικής βίας από το καθεστώς κατά των πολιτικών κρατουμένων, ιδίως των γυναικών, που εφαρμόζεται στις ιρανικές φυλακές. Η ίδια είναι αναπληρώτρια επικεφαλής του Κέντρου Υπερασπιστών των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, μιας ΜΚΟ που ιδρύθηκε από την βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης Σιρίν Εμπάντι. Η Μοχαμαντί είναι η 19η γυναίκα που κερδίζει το βραβείο αυτό και η πρώτη μετά τη Φιλιππινέζα Μαρία Ρέσα που το 2021 κέρδισε το βραβείο μαζί με τον Ρώσο Ντμίτρι Μουράτοφ. Φέτος η Ιρανή ακτιβίστρια συμπεριελήφθηκε, επίσης, στη λίστα των 100 γυναικών του BBC με την μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο.