Ο «δείκτης της ενέργειας» δείχνει διεθνή ύφεση

Για πρώτη φορά στην παγκόσμια ενεργειακή ιστορία των τελευταίων δεκαετιών, με εξαίρεση τις χρονιές των πετρελαϊκών κρίσεων, ο δείκτης της κατανάλωσης ενέργειας, σε όλο τον κόσμο, παραμένει, σχεδόν, αμετάβλητος για το 2015, σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο έτος.

 

Σύμφωνα με τους εγκυρότερους οικονομικούς και επιχειρηματικούς αναλυτές, η ζήτηση για ενέργεια αποτελεί τον ασφαλέστερο δείκτη για την κατάσταση της «υγείας» της παγκόσμιας οικονομίας και των ρυθμών ανάπτυξης ολόκληρων περιοχών και κάθε χώρας ξεχωριστά.

 

Η αυξημένη ζήτηση σηματοδοτεί την ευρωστία των οικονομικών εξελίξεων, ενώ η μείωση στην κατανάλωση καταδεικνύει ότι, τουλάχιστον, οι μεγάλες οικονομικές δυνάμεις του πλανήτη έχουν βρεθεί στη δίνη της ύφεσης, καθώς υποχωρεί η παραγωγή στην πραγματική οικονομία, με αποτέλεσμα επιχειρήσεις και νοικοκυριά να μειώνουν τις ενεργειακές τους ανάγκες.

 

 

Tα στοιχεία, που περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση στατιστικών στοιχείων του ομίλου της BP (BP Statistical Review of World Energy 2016), αποτελούν τον καθρέπτη, για την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά και των ισχυρότερων χωρών, με τα συμπεράσματα να είναι άκρως ανησυχητικά και να κτυπούν το καμπανάκι για την πορεία των εξελίξεων.

 

Για παράδειγμα, η μητρόπολη του καπιταλισμού -οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής- συνεχίζει να καταγράφει τις έντονες διακυμάνσεις στην κατανάλωση ενέργειας, όπως παρατηρείται κατά την τελευταία 15ετία, αλλά πλέον τα μηνύματα είναι εξίσου σοβαρά, όπως και στη διετία 2008-2009, όταν «έχασε» σχεδόν το 7% της κατανάλωσης ενέργειας. Το 2015, η μείωση ήταν περίπου 1%, αλλά όταν γίνεται λόγος για τη χώρα, που έχει περίπου το 17,5% της παγκόσμιας κατανάλωσης, τα στοιχεία είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά.

 

 

Η πρώτη δύναμη στην παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας, η Κίνα, που σημείωνε «τρελούς ρυθμούς» αύξησης της ζήτησης κατά τα προηγούμενα χρόνια, τώρα περιορίζεται σε ένα «φτωχό» +1,5%, το οποίο μαζί με το +1,2% της Αυστραλίας και το +1,4% της Νότιας Κορέας (δύο επίσης ισχυρές οικονομίες της ευρύτερης περιοχής) συγκαταλέγονται μεταξύ των χαμηλότερων ρυθμών μεταξύ των χωρών της Ασίας και του Ειρηνικού.

 

Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, ότι το ποσοστό της Κίνας στο σύνολο της παγκόσμιας κατανάλωσης διαμορφώθηκε στο 22,9%, ελαφρώς χαμηλότερα από το 23% που είχε το 2014!

 

 

Στην Ευρώπη και τις χώρες της Ευρασίας, οι εξελίξεις με την ενεργειακή ζήτηση δεν είναι καλύτερες! Μπορεί η Γερμανία να καταγράφει αύξηση της τάξης του 2,8% σε ετήσια βάση, αλλά το επίπεδο της ζήτησης σε Τόνους Ισοδύναμου Πετρελαίου (ΤΙΠ- μονάδα μέτρησης όλων των τεχνολογιών, μαζί με τις ΑΠΕ), είναι περισσότερο από 6% χαμηλότερη από το υψηλό της τελευταίας δεκαετίας και σχεδόν 13,6% από το ρεκόρ κατανάλωσης, που είχε σημειωθεί το μακρινό 1979!

 

Και σε αυτήν την περίπτωση, λόγος γίνεται για την ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης, η οποία -προς το παρόν- δεν έχει πληγεί από την ισχυρή κρίση στην Ευρωζώνη, αλλά, αντιθέτως, είχε και σημαντικά οφέλη, εκμεταλλευόμενη την αναστάτωση στις άλλες ευρωπαϊκές αγορές.

 

Συνολικά, οι χώρες της Ευρώπης και της Ευρασίας παρουσιάζουν στασιμότητα στην κατανάλωση ενέργειας το 2015, σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο έτος, καθώς η αύξηση είναι ακριβώς 0,1%. Τον υψηλότερο ρυθμός παρουσιάζει η Ιρλανδία με +6,8%, ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία (+5,8%) και την Ουγγαρία (+4,9%).

 

Αντίθετα, ασθμαίνοντας κινούνται η Γαλλία (+0,6%) και η Ισπανία (+1,7%) και λίγο καλύτερα η Ιταλία (+3,4%).

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης της BP, η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζει αύξηση στην ενεργειακή ζήτηση της τάξης του 1,6%, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης αφορά στις μεγάλες οικονομίες της περιοχής, καθώς το τελικό αποτέλεσμα είναι αναλογικό των ΤΙΠ που καταναλώνονται ανά χώρα.

 

 

Την παγκόσμια εικόνα της ενεργειακής ζήτησης σώζει η περιοχή του Περσικού Κόλπου, καθώς η αύξηση στην κατανάλωση, κατά μέσο όρο, και σε ετήσια βάση διαμορφώθηκε στο 4,2%, συνεχίζοντας τη σταθερά ανοδική πορεία, που δεν διακόπηκε ούτε με αφορμή τις χαμηλές πτήσεις στις διεθνείς τιμές των ενεργειακών προϊόντων.

 

«Πρωταθλήτρια» χώρα της περιοχής είναι το Κατάρ, όπου η ενεργειακή κατανάλωση αυξήθηκε κατά 12,7% μέσα σε ένα χρόνο και κατά περίπου 150% (!) κατά την τελευταία δεκαετία! Αξιοσημείωτη και η αύξηση κατά 5,7% στη ζήτηση ενέργειας στο Ισραήλ, όπως και το +5% στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η Σαουδική Αραβία κατέγραψε αύξηση σε ετήσια βάση της τάξης του 4,6%.

 

 

Στη «Μαύρη Ήπειρο», εάν δεν υπήρχε η σημαντική μείωση που καταγράφηκε στη Νότιο Αφρική (-2,9%), η γενική εικόνα θα ήταν καλύτερη από το +1,6%, που παρουσιάζεται στο σύνολο της ζήτησης.

 

Τη μεγαλύτερη αύξηση εμφάνισε η Αλγερία με 4,6%, ενώ και η Αίγυπτος ανακάμπτει αργά αλλά σταθερά (+0,8%) μετά από τα σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που αντιμετώπισε τα προηγούμενα χρόνια.

 

 

Στη Βόρειο Αμερική, με το μεγαλύτερο βάρος να έχει η κατανάλωση στις ΗΠΑ, η γενική εικόνα είναι αρνητική (-1,1%), καθώς ο Καναδάς κατέγραψε μείωση της τάξης του 1,7% και το Μεξικό κινήθηκε ακόμη χειρότερα (-2,6%).

 

Στην Κεντρική και Νότια Αμερική υπήρχε σχεδόν απόλυτη στασιμότητα (+0,2%), ενώ εντύπωση προκαλεί το -1,6% της Βραζιλίας, στην προολυμπιακή χρονιά, κατά την οποία, υποτίθεται ότι ήταν σε πλήρη εξέλιξη τα έργα υποδομής των Αγώνων και η προετοιμασία είχε μπει στην τελική ευθεία…

 

 

Τα στοιχεία από την «Statistical Review of World Energy 2016» της BP καταδεικνύουν τις τεράστιες ανισότητες, τόσο στην κατανάλωση ενέργειας, όσο και στην κάλυψη των αναγκών μεταξύ χωρών και ολόκληρων περιοχών, όπως επίσης δείχνει και τις σημαντικές δυσκολίες του ανεπτυγμένου κόσμου να αντιμετωπίσει την παγκόσμια οικονομική ύφεση.

 

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2015 οι χώρες του ΟΟΣΑ κατανάλωσαν, σχεδόν, τους ίδιους ΤΙΠ σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο έτος, καθώς η αύξηση ήταν μόλις 0,1%.

 

Αντίθετα, οι χώρες που δεν συμμετέχουν στον Οργανισμό και είναι οι φτωχότερες ή οι λιγότερο ανεπτυγμένες, σημείωσαν αύξηση της ζήτησης κατά 1,6% και απέσπασαν σχεδόν το 58% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας, έναντι περίπου του 42% των χωρών του ΟΟΣΑ.

 

 

Τα αποτελέσματα της οικονομικής ύφεσης στην Ευρώπη αποτυπώνονται με τον καλύτερο τρόπο στις «ενεργειακές επιδόσεις» των χωρών της περιοχής για το 2015.

 

Σύμφωνα με την τελευταία έκδοση της «Statistical Review of World Energy» της BP, στην Ελλάδα η κατανάλωση παρέμεινε στα ίδια επίπεδα το 2015 σε σύγκριση με το 2014, στους 26,3 εκατ. ΤΙΠ, επίδοση που αποτελεί τη χαμηλότερη της τελευταίας 20ετίας, καθώς η σκληρή λιτότητα και η κρίση μείωσε την ενεργειακή ζήτηση στα επίπεδα του 1996!

 

Ακόμη χειρότερη ήταν, σε ετήσια βάση, η επίδοση της Πορτογαλίας, όπου το προηγούμενο έτος καταναλώθηκαν 24,1 εκατ. ΤΙΠ, κατά 2,2% λιγότεροι σε σύγκριση με το 2014, ενώ από τις χειρότερες επιδόσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση επιδεικνύουν η Δανία (-3,2% και 16,9 εκατ. ΤΙΠ) και η Φινλανδία (-1,5% και 25,9 εκατ. ΤΙΠ). Είναι εμφανές ότι και στις δύο αυτές χώρες η υποχώρηση δεν οφείλεται μόνο στα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας που έχουν σε εφαρμογή, αλλά επηρεάζονται και από άλλους παράγοντες, που έχουν να κάνουν με την οικονομική ύφεση στην Ευρώπη.

 

Ακόμη και στην «πλούσια» και «ανεξάρτητη» Ελβετία η ζήτηση ενέργειας υποχώρησε κατά 2% και διαμορφώθηκε στους 27,9 εκατ. ΤΙΠ, λίγο καλύτερα απ’ ότι πριν από μία 5ετία.

 

Τέλος, στη Ρωσία, η ενεργειακή κατανάλωση μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά 3,3%, στους 666,8 εκατ. ΤΙΠ (το 5,1% της παγκόσμιας κατανάλωσης) ως αποτέλεσμα των σημαντικών προβλημάτων που δημιουργήθηκαν από την υποχώρηση των διεθνών ενεργειακών πρώτων υλών, φρενάροντας την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.