Ο Ερντογάν βρήκε τον δάσκαλό του

Από το “ανήκομεν εις τη Δύσιν” του Κωνσταντίνου Καραμανλή στο “Βυθίσατε το Χόρα” του Ανδρέα Παπανδρέου, από το “Ευχαριστώ τους Αμερικανούς” του Κώστα Σημίτη στο βέτο του Κώστα Καραμανλή για το Σκοπιανό, στον… “γεφυροποιό” Αλέξη Τσίπρα απέναντι σ΄ένα προκλητικό Τούρκο Πρόεδρο, τον Ταγίπ Ερντογάν που επιχείρησε επί ελληνικού εδάφους να θέσει επί τάπητος τις απαιτήσεις της Άγκυρας με αιχμή την “αναθεώρηση” της Συνθήκης της Λωζάνης.

Γράφουν οι: Ανδρέας Μαραθιάς, Έφη Μπαρμπάτση

Το τετ-α-τετ του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο θα μείνει στην ιστορία καθώς και οι δύο ηγέτες ήταν πρωταγωνιστές σε ένα δυναμικό μπρα ντε φερ, που πέραν της επικοινωνιακής διάστασης για “εσωτερική κατανάλωση” σίγουρα από την πλευρά του Τούρκου προέδρου, μίλησαν επί της ουσίας κοιτώντας ο ένας τον άλλο στα μάτια και χωρίς υπεκφυγές.

Ίσως ήταν η πρώτη φορά οι ηγέτες Ελλάδας και Τουρκίας μίλησαν δημόσια με “ανοιχτά χαρτιά” μπροστά σε 100 δημοσιογράφους, Έλληνες και Τούρκους,  για αυτά που ενώνουν τις δύο χώρες, αλλά και αυτά που τις χωρίζουν και επιχειρώντας να χτίσουν ένα “νέο κεφάλαιο” στις ελληνοτουρκικές σχέσεις προς όφελος των δύο λαών σε μια κρίσιμη περίοδο και για τις δύο χώρες με αφορμή τις εξελίξεις στο εσωτερικό τους αλλά και σε σχέση με τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.

Και αν η οικονομία, οι επενδύσεις, ο τουρισμός, ο πολιτισμός και η παιδεία είναι ζητήματα που μπορεί να συμβάλλουν στη συνεννόηση και την αλληλοκατανόηση των δύο πλευρών, δεν ισχύουν το ίδιο και τα μείζονα ζητήματα, από τη στιγμή που ο κ. Ερντογάν ήρθε αποφασισμένος να θέσει ζήτημα Συνθήκης της Λωζάνης με έμφαση στο μειονοτικό, λέγοντας παράλληλα ότι “δεν εποφθαλμιά εδάφη γειτονικής χώρας”, λαμβάνοντας όμως αποστομωτικές απαντήσεις τόσο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όσο και από τον Έλληνα πρωθυπουργό οι οποίοι ξεκαθάρισαν ότι είναι “θεμέλιος λίθος” μεταξύ των δύο χωρών και δεν αναθεωρείται.

Από τη στιγμή που επισημοποιήθηκε η άφιξη του Τούρκου προέδρου, όλοι αναρωτήθηκαν ποια η σκοπιμότητα μιας τέτοιας επίσκεψης. Την απάντηση έδωσε κυβερνητικός αξιωματούχος μετά τη συνάντηση Παυλόπουλου-Ερντογάν λέγοντας “Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επανέλαβε τις ελληνικές θέσεις. Είναι προφανές ότι δεν περιμέναμε η Τουρκία να αλλάξει τις δικές της” και επισήμανε “Από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης έχουμε καθήκον και υποχρέωση με δεδομένη την αποσταθεροποιημένη περιοχή και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι ευρωτουρκικές σχέσεις να είμαστε ο σταθεροποιηητικός παράγοντας και να παίρνουμε γενναίες πρωτοβουλίες. Στο πλαίσιο αυτό τείνουμε ακριβώς χείρα φιλίας στην Τουρκία και είναι στο χέρι της εάν θα αξιοποιήσει την πρωτοβουλία μας. Το τανγκό θέλει πάντα δύο”!.

Ερωτηθείς μάλιστα ο ίδιος αξιωματούχος για το timing της επίσκεψης τόνισε πως “οι σημαντικές επισκέψεις δεν γίνονται όταν όλα τα ζητήματα έχουν λυθεί για να ανταλλάσσουν φιλοφρονήσεις οι πολιτικές ηγεσίες αλλά όταν είναι αναγκαίο για την επίλυση ζητημάτων, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την αναβάθμιση των σχέσεων”.

Ο Ερντογάν ωστόσο σε αρκετά σημεία των δηλώσεων του ήταν προκλητικός απέναντι στον Έλληνα πρωθυπουργό, τον αποκάλεσε μάλιστα “νέο και άπειρο”, ωστόσο ο κ. Τσίπρας ήταν άκρως διπλωματικός…”σφάζοντας με το βαμβάκι”, καθώς οι δηλώσεις και οι απαντήσεις του απέναντι στον “Σουλτάνο” δεν άφηναν περιθώρια παρερμηνειών.

Σε μια περίοδο κρίσης των ευρωτουρκικών σχέσεων και ανησυχητικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο με άμεσες συνέπειες στην σταθερότητα της περιοχής, στην ασφάλεια και το μεταναστευτικό η Ελλάδα, τονίζουν κυβερνητικές πηγές, πρότεινε στην Τουρκία να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που “δεν θα βασίζεται στις προκλήσεις που είναι εύκολες αλλά στην επίπονη προσπάθεια να οικοδομούμε γέφυρες σε στέρεα θεμέλια”. Όπως επισήμανε ο πρωθυπουργός “αν η Τουρκία δεν το αποδεχτεί θα αποβεί τόσο εις βάρος της περιοχής όσο και των ευρωτουρκικών σχέσεων”

Ο κ. Τσίπρας πάντως σύμφωνα με τις ίδιες πηγές τόνισε ότι αναγκαίο για να μπούμε στο “νέο κεφάλαιο” είναι:

– ο απόλυτος σεβασμός της Συνθήκης της Λωζάννης, απορρίπτοντας και αποδομώντας την ρητορική Ερντογάν για ενδεχόμενη αναθεώρησή της

– ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου στο Αιγαίο , όπου ζήτησε να τερματιστεί η τουρκική παραβατική δραστηριότητα και το casus belli, σημειώνοντας ότι ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε πως η Τουρκία “δεν εποφθαλμιά την εδαφική ακεραιότητα καμιάς χώρας και καμιάς γείτονος χώρας”

– η επανέναρξη των συνομιλιών για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση του πλαισίου Gutteres, θέτοντας θέμα εισβολής και κατοχής, κατάργησης εγγυήσεων, αποχώρησης στρατού, ενώ καλωσόρισε τη δήλωση Ερντογάν ότι η Τουρκία θέλει να προχωρήσει σε δίκαιη και βιώσιμη λύση

Παράλληλα απάντησε κατηγορηματικά ότι οι “πραξικοπηματίες” δεν είναι  ευπρόσδεκτοι στη χώρα μας και συνεχίζουμε τη δικαστική και αστυνομική μας συνεργασία αλλά ότι στην Ελλάδα είναι κράτος-δικαίου, όπου η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη και οι αποφάσεις της πρέπει να γίνονται σεβαστές και θα υπάρξει “δίκαιη δίκη”.

Στο πλαίσιο αυτό συμφωνήθηκαν:

– η επανέναρξη των συνομιλιών Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και Ασφάλειας υπό την υψηλή εποπτεία των δύο ηγετών και με ενεργή συμμετοχή της στρατιωτικής ηγεσίας και της υπηρεσιακής ηγεσίας του ΥΠΕΞ

– η επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών για την υφαλοκρηπίδα,

– νέα μέτρα για συνεργασία στο πλαίσιο της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας που θα συμβάλλουν στην αποσυμφόρηση των νησιών

– η πραγματοποίηση του επόμενου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας το συντομότερο δυνατόν στη Θεσσαλονίκη και η σύσταση Μικτής Οικονομικής Επιτροπής, καθώς και η προώθηση σειράς έργων υποδομών.  

Επιπλέον:

– τονίσθηκε ότι οι μειονότητες στις δύο χώρες πρέπει να μας φέρνουν πιο κοντά αλλά και ότι οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που αφορούν Έλληνες πολίτες δεν είναι ζήτημα διακρατικής διαπραγμάτευσης και στο πλαίσιομ αυτό καλωσορίζουμε τη δήλωση Τ/Προέδρου ότι το μέλλον της μειονότητας στη Θράκη «είναι εσωτερική υπόθεση της Ελλάδας»    

– υπογραμμίστηκαν όλες οι ανακατασκευές τζαμιών που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα και ότι στην Ελλάδα ουδέποτε “σκεφτήκαμε να κάνουμε μια θρησκευτική λειτουργία όπως εσείς – κακώς – κάνατε επανειλημμένα στην Αγία Σοφία”

– επισημάνθηκε ότι η Ελλάδα στηρίζει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και την δημοκρατία στη γείτονα – με επιστροφή στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.