Ο ρωσοαραβικός έρωτας και η αρχή του τέλους της πετρελαϊκής κρίσης

Αυτός ο… ξαφνικός έρωτας, ομολογώ, μας ξεπερνά. Μέχρι και κοινή σύνοδο με τους Ρώσους (και έτερα μη μέλη του ΟΠΕΚ) οργανώνει το καρτέλ, με τις ευλογίες (ήτοι εντολές) της «βασίλισσας» Σαουδικής Αραβίας, στα τέλη Οκτωβρίου, προκειμένου, όλοι μαζί, να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο σταθεροποίησης (ήτοι αύξησης) των τιμών.

Το ερώτημα του γιατί οι άραβες το θυμήθηκαν τώρα, περίπου δύο χρόνια αφότου ξεκίνησε η ελεύθερη πτώση των τιμών (από το υψηλό των 115 δολαρίων, τον Ιούλιο του 2014), δεν έχει εύκολη ή εύλογη απάντηση, πιθανότατα διότι, αναζητώντας κανείς εξηγήσεις, «σκοντάφτει» σε εμπόδια και δη, πάσης φύσεως πολιτικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα.

Υπάρχει η απροθυμία πολλών κρατών του καρτέλ να μειώσουν τη παραγωγή τους (όπως απαιτείται για την άνοδο των τιμών) σε ένα διάστημα που όλοι φοβούνται την άφθονη ροή του (ελεύθερου πλέον) ιρανικού πετρελαίου. Υπάρχει η πιθανή πρόθεση των αράβων να «τσακίσουν» την αμερικανική παραγωγή πετρελαίου που χάρη στα σχιστολιθικά κοιτάσματα άγγιξε επίπεδα ενεργειακής ανεξαρτησίας, με μόνη διαφορά, ωστόσο, ότι γα να επιβιώσει χρειαζόταν πολύ υψηλές τιμές επειδή ήταν πολύ δαπανηρή. Υπάρχει, ωστόσο, και το σενάριο ότι το Ριάντ «έπαιξε» το παιχνίδι της Ουάσιγκτον, που θέλησε με τον τρόπο αυτό να «στραγγαλίσει» την εξαρτημένη από τις ενεργειακές εξαγωγές ρωσική οικονομία, σε συνδυασμό, βεβαίως, με τις διεθνείς κυρώσεις.    

Ότι κι αν ισχύει από τα παραπάνω, είτε μεμονωμένα, είτε συνδυαστικά, γεγονός είναι ότι το αποτέλεσμα, μετά από μια διετία «κατρακύλας» των τιμών, παραπέμπει στην παροιμία ότι… μαζί με τα ξερά, κάηκαν και τα χλωρά! Και τώρα τρέχουν άρον-άρον να σβήσουν τη φωτιά, πριν μείνουν μόνο τα… αποκαίδια.

Σε ένα διάστημα συνεχιζόμενης γεωπολιτικής αστάθειας στη περιοχή της Μέσης Ανατολής, με φόντο το συριακό και το πόλεμο κατά του ISIS, οι αραβικές οικονομίες έχουν πιεστεί σημαντικά. Ανάμεσα τους και η οικονομία της κραταιάς Σαουδικής Αραβίας, που αναγκάστηκε για πρώτη φορά να δρομολογήσει περικοπές και μέτρα λιτότητας, λόγω της συρρίκνωσης του ΑΕΠ της και της εκτόξευσης του ελλείμματος της σε επίπεδα ρεκόρ. Και βέβαια η πίεση δεν αφορά μόνο τα αραβικά μέλη του ΟΠΕΚ, αν λάβουμε υπόψη την κατάρρευση της οικονομίας της Βενεζουέλας και τις πρωτοφανείς εικόνες με τις λεηλασίες σούπερ μάρκετ που μεταδίδουν συχνά-πυκνά τα τηλεοπτικά μέσα.  

Αντιστοίχως, η κυριότερη χώρα παραγωγής εκτός ΟΠΕΚ, η Ρωσία πιέστηκε, επίσης, υπέρ του δέοντος οικονομικά, με τα έσοδα της να περιορίζονται σημαντικά, όμως αν ο (κρυφός) στόχος ήταν να πιεστεί πολιτικά, το μέτρο δεν λειτούργησε. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν παραμένει απόλυτος κυρίαρχος του πολιτικού σκηνικού, με τη δημοτικότητα του στα ύψη, και το κόμμα του (μετά και τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές) να μονοπωλεί σχεδόν τη βουλή.  

Την ίδια ώρα, κόντρα στα αμερικανικά σχέδια απομόνωσης της γεωπολιτικής επιρροής των Ρώσων στη Μέση Ανατολή, η στρατηγική που ακολούθησε το Κρεμλίνο στο συριακό αποδείχτηκε άκρως επιτυχημένη, αν κρίνουμε εκ του αποτελέσματος, ήτοι την ενδυνάμωση του «προστατευόμενου» του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και την αλλαγή ισορροπιών στο έδαφος, όπως και τον περιορισμό της ζώνης δράσης του ISIS, γεγονός που πλέον αναγνωρίζουν και οι γειτονικές χώρες, αναθεωρώντας με τη σειρά τους τη στάση τους έναντι της Μόσχας (αναλυτικό αφιέρωμα για το θέμα, μπορείτε να διαβάσετε και στο σημερινό φύλλο της «F&M Voice», που κυκλοφορεί).

Κάπως έτσι, τα δεδομένα άρχισαν να αλλάζουν. Και με σημείο εκκίνησης τη συνάντηση του Βλαντιμίρ Πούτιν με το Σαουδάραβα πρίγκιπα-διάδοχο Σαλμάν, το περασμένο μήνα, στη σύνοδο του G20, Μόσχα και Ριάντ (δύο παραδοσιακά άσπονδοι φίλοι) εισήλθαν σε μια τροχιά προσέγγισης, για το ζήτημα των τιμών του πετρελαίου. Μια προσέγγιση, η οποία σφραγίστηκε με τη χθεσινή άτυπη συνάντηση που οργάνωσαν μέλη του ΟΠΕΚ, στο περιθώριο του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ενέργειας της Κωνσταντινούπολης, όπου βρέθηκε τις τελευταίες ημέρες και ο Ρώσος πρόεδρος. Στη συνάντηση παρέστη και ο Ρώσος υπουργός ενέργειας, Αλεξάντερ Νόβακ και φαίνεται ότι οι συζητήσεις πήγαν αρκετά καλά, ώστε να δοθεί το σύνθημα για το αμέσως επόμενο βήμα: μια κοινή σύνοδο κορυφής μελών και μη μελών του καρτέλ στις 28-29 Οκτωβρίου.

Σε πρώτη φάση, βεβαίως, δεν διευκρινίστηκε ποιες πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, που δεν ανήκουν στον ΟΠΕΚ, θα προσκληθούν στη συνάντηση. Είναι προφανές, άλλωστε, ότι αυτό συνιστά… τεχνική λεπτομέρεια δεδομένου ότι αυτό που ενδιαφέρει και τα δύο μέρη είναι η παρουσία της Ρωσίας και ένα deal ΟΠΕΚ-Ρωσίας για ένα πιθανό «πάγωμα» των επιπέδων παραγωγής για τουλάχιστον ένα εξάμηνο.

Αυτό, πρακτικά, για τις αγορές σημαίνει ότι η ανοδική πορεία που έχουν πάρει οι διεθνείς τιμές τις τελευταίες εβδομάδες πιθανότατα θα συνεχιστεί, επιβεβαιώνοντας την προχθεσινή εκτίμηση του Σαουδάραβα υπουργού Ενέργειας, Χαλίντ Αλ Φαλίχ, ότι η τιμή του πετρελαίου θα «πιάσει» τα 60 δολάρια μέχρι τα τέλη της χρονιάς.