Οι αλλαγές στον εξωδικαστικό και οι ρυθμίσεις για το Χρηματιστήριο

Ρυθμίσεις για την αύξηση του αριθμού των πολιτών που μπορούν να ενταχθούν στη διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης των οφειλών τους προς το Δημόσιο, τον ΕΦΚΑ και τις τράπεζες, μέτρα για το Χρηματιστήριο, νέο θεσμικό πλαίσιο για τα κρυπτονομίσματα και τα λοιπά κρυπτοστοιχεία και εξαμηνιαία παράταση στο «Πρόγραμμα Ηρακλής» για τη μείωση των κόκκινων δανείων που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών περιλαμβάνει το νέο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση.

Ειδικότερα, στο κείμενο του νομοσχεδίου περιλαμβάνονται οι ακόλουθες 6 παρεμβάσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης του ιδιωτικού χρέους:

1) Διπλασιασμός των ορίων εισοδηματικών και περιουσιακών στοιχείων προκειμένου να χαρακτηριστεί ένας οφειλέτης επιλέξιμος στο πλαίσιο της υποχρεωτικής αποδοχής του εξωδικαστικού μηχανισμού από τους πιστωτές. Προϋπόθεση είναι ο οφειλέτης να έχει ανώτατο όριο ήδη μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών οφειλών (σε τράπεζες ή servicers) τις 300.000 ευρώ.
Παράλληλα, προβλέπεται ο εξορθολογισμός των κριτηρίων του «εύλογου ποσοστού κέρδους» 10% στην περίπτωση των νομικών προσώπων ώστε να λαμβάνουν μεγαλύτερο αριθμό δόσεων.
2) Υποχρέωση του πιστωτή να έχει καταθέσει τουλάχιστον 3 μήνες προ της διενέργειας πλειστηριασμού έγγραφη πρόταση ρύθμισης στον οφειλέτη, με κάθε πρόσφορο τρόπο (συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας) για την οφειλή για την οποία επισπεύδει τον πλειστηριασμό. Η υποχρέωση δεν υφίσταται εάν ο οφειλέτης δεν έχει εγγραφεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα ενημέρωσης του πιστωτή, παρέχοντας κατ’ ελάχιστον διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και τηλέφωνο επικοινωνίας.
3) Απαλλαγή οφειλέτη για τον οποίο δεν ανοίγει πτωχευτική διαδικασία αλλά καταχωρείται στο Μητρώο Φερεγγυότητας. Με νέα ρύθμιση, προστίθεται η δυνατότητα στον εισηγητή δικαστή, κατόπιν αίτησης του οφειλέτη, να εκδίδει πράξη με την οποία διαπιστώνει την επέλευση της απαλλαγής του οφειλέτη από τις οφειλές του.
4) Κατάργηση της αποκλειστικής προθεσμίας των 60 ημερών εντός της οποίας ο ευάλωτος οφειλέτης καλείται να υποβάλει αίτηση για ένταξή του στο Πρόγραμμα Συνεισφοράς του Δημοσίου. Παράλληλα, το Ενδιάμεσο πρόγραμμα επεκτείνεται για 4 μήνες προκειμένου να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες ενέργειες για τη σύσταση και λειτουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης.
5) Επέκταση και στην περίπτωση που ο οφειλέτης επιλέξει να ρυθμίσει τις οφειλές του μέσω της διαδικασίας εξυγίανσης, της δυνατότητας ρύθμισης δανείων που έχουν εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου με δυνατότητες διαγραφών και επέκτασης του χρόνου αποπληρωμής. Στόχος είναι να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις που έχουν συνήθως μεγαλύτερες οφειλές να ρυθμίσουν και τα δάνεια με εγγύηση ελληνικού δημοσίου, χωρίς να διακινδυνεύεται η παρασχεθείσα εγγύηση.
6) Δημιουργία μόνιμου μηχανισμού αποζημίωσης ζημιωθέντων της «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ» – Επίλυση ζητημάτων αποζημιώσεων σε δικαιούχους απαιτήσεων από ασφάλειες ζωής. Προκειμένου να επιλυθεί κατά μόνιμο τρόπο η καταβολή αποζημίωσης από το Εγγυητικό Κεφάλαιο Ιδιωτικής Ασφάλισης Ζωής (ΕΚΙΑΖ) σε δικαιούχους απαιτήσεων από ασφάλιση ζωής παρέχεται η δυνατότητα στο ΕΚΙΑΖ να καταβάλει πρόσθετα ποσά στους ασφαλισμένους ως προκαταβολή. Τα πρόσθετα ποσά θα λαμβάνουν υπόψη τις οικονομικές δυνατότητες του ΕΚΙΑΖ, καθώς δεν θα δύναται να ξεπερνούν το 25% των διαθεσίμων του. Στόχος είναι η ταχύτερη αποζημίωση των ζημιωθέντων από την «ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ», καθώς θα παρέχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα ένα εύλογο ποσό.

Πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς

Το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει επίσης:
Α. Φορολογικά κίνητρα για την ενίσχυση του Χρηματιστηρίου
1. Επεκτείνονται τα κίνητρα που ισχύουν για τους επενδυτικούς αγγέλους (angel investors) και για επενδύσεις στην Εναλλακτική Αγορά. Σύμφωνα με τα κίνητρα αυτά, ποσό ίσο με το 50% της εισφοράς τους εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα (μέχρι τις 300.000€).
2. Αυξάνεται η έκπτωση δαπανών για εισαγωγή μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Οι επιλέξιμες δαπάνες προσαυξημένες κατά 100% (με ανώτατο όριο προσαύξησης τις 200.000 ευρώ) θα εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων κατά το χρόνο πραγματοποίησής τους, για διάρκεια 3 ετών.
3. Μειώνεται από 15% σε 5% ο συντελεστής φορολογίας σε τόκους εισηγμένων εταιρικών ομολόγων που αποκτούν φυσικά πρόσωπα φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος. Έτσι, διαμορφώνεται ομοιόμορφο καθεστώς φορολογικής μεταχείρισης ημεδαπών και αλλοδαπών επενδυτών για το εισόδημα από τόκους, ανεξαρτήτως του τόπου χρηματιστηριακής διαπραγμάτευσης των ομολογιών.

Β. Πρόσθετες παρεμβάσεις ενίσχυσης του Χρηματιστηρίου
● Διευκολύνεται η μεταφορά κινητών αξιών από την Αγορά Αξιών του Χ.Α. στην Εναλλακτική Αγορά του Χ.Α. Στόχος είναι η ανάπτυξη της Εναλλακτικής Αγοράς (ΕΝ.Α.) και η διευκόλυνση αφενός των επιχειρήσεων που θέλουν να παραμείνουν εισηγμένες αλλά δεν πληρούν τους κανόνες της Αγοράς Αξιών του Χ.Α. και αφετέρου παρέχεται η δυνατότητα του ίδιου του Χρηματιστηρίου να μεταφέρει εταιρείες που δεν πληρούν τους κανόνες της Αγοράς Αξιών αλλά μπορούν να ακολουθήσουν τους κανόνες της ΕΝ.Α.
● Θεσπίζεται η δυνατότητα εισαγωγής στο Χρηματιστήριο μετοχών με Πολλαπλά Δικαιώματα Ψήφου εφόσον αυτό προβλέπεται στο δίκαιο της έδρας τους. Σήμερα πολλοί ιδιοκτήτες εταιρειών αποφεύγουν να εισαγάγουν τις μετοχές της εταιρείας τους στο Χρηματιστήριο, επειδή φοβούνται ότι θα χάσουν τον έλεγχό της. Οι μετοχές με πολλαπλά δικαιώματα ψήφου επιτρέπουν στους ιδρυτές των υπό εισαγωγή εταιρειών να έχουν περισσότερες ψήφους ανά μετοχή από ό,τι οι νέοι επενδυτές, διατηρώντας έτσι τον έλεγχο.
● Αυξάνεται από 5 σε 8 εκατ. ευρώ ετησίως το όριο για την έκδοση πληροφοριακού δελτίου αντί ενημερωτικού δελτίου σε δημόσιες προσφορές κινητών αξιών με στόχο τη διευκόλυνση πρόσβασης ΜμΕ στο Χ.Α. καθώς το κόστος για την έκδοση πληροφοριακού δελτίου είναι σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο κόστος για την έκδοση ενημερωτικού δελτίου.
● Ρυθμίζεται το πλαίσιο που διέπει τα ομολογιακά δάνεια με ομολογίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά. Έως σήμερα προβλέπεται ότι για την τροποποίηση ομολογιακού δανείου με όρους που είναι δυσμενέστεροι των αρχικών για τους ομολογιούχους απαιτείται έγκριση από ομολογιούχους που αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα. Με τη νέα ρύθμιση για στρατηγικές αποφάσεις που ορίζονται στο σχέδιο νόμου, εισάγεται ελάχιστη απαιτούμενη απαρτία (50% της ανεξόφλητης ονομαστικής αξίας του ομολογιακού δανείου) και πλειοψηφία (50,01%).
● Επεκτείνεται και σε περιπτώσεις συγχώνευσης εισηγμένων με μη εισηγμένες εταιρείες το καθεστώς εκποίησης μετοχών δικαιούχων που δεν έχουν εμφανιστεί.
● Επεκτείνεται και αποσαφηνίζεται ο θεσμός των συλλογικών λογαριασμών (omnibus accounts) για ΟΣΕΚΑ (Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες) και ΟΕΕ (Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων). Προβλέπεται η συλλογική συγκέντρωση και τήρηση τίτλων στις περιπτώσεις ύπαρξης διαμεσολαβητών. Στόχος είναι η διευκόλυνση των συναλλαγών, η προσέλκυση νέων κεφαλαίων και η μείωση του κόστους (προμήθειες κ.λπ.) για τους επενδυτές μέσω της ενίσχυσης του ανταγωνισμού. Επισημαίνεται ότι η έλλειψη νομοθετικού πλαισίου στην Ελλάδα σήμερα δημιουργεί έντονα προβλήματα στις ελληνικές Εταιρείες Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ) και Ανώνυμες Εταιρείες Διαχείρισης Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΑΕΔΟΕΕ) ως προς τη συνεργασία τους με ξένους θεματοφύλακες.
● Τροποποιείται το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ) με την κατάργηση περιττών γραφειοκρατικών ρυθμίσεων.
● Ρυθμίζεται το πλαίσιο έκδοσης «Ευρωπαϊκών Πράσινων Ομολόγων» (eu green bonds) για τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικά βιώσιμων επενδύσεων. Θεσπίζονται δικλείδες και μηχανισμοί ελέγχου – εποπτείας κατά περίπτωση από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και την Τράπεζα της Ελλάδος προκειμένου, μεταξύ άλλων, να διασφαλίζεται ότι τα έσοδα από τις εκδόσεις αυτές θα διατίθενται πράγματι σε δράσεις βιώσιμης ανάπτυξης. Οι ποινές για τους παραβάτες περιλαμβάνουν χρηματικά πρόστιμα, χωρίς να αποκλείεται αφαίρεση ή αναστολή άδειας λειτουργίας.

Υπάλληλοι της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Τράπεζας της Ελλάδος ως μυστικοί πελάτες

● Παρέχεται η δυνατότητα στους εποπτικούς μηχανισμούς (Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και Τράπεζα της Ελλάδος) να διενεργούν ελέγχους στους εποπτευόμενους φορείς με μυστικούς πελάτες («mystery shopping»). Στο πλαίσιο αυτό, που θα λειτουργεί συμπληρωματικά στα ήδη υπάρχοντα εποπτικά εργαλεία, ειδικά εκπαιδευμένα στελέχη της Επ. Κεφαλαιαγοράς και της ΤτΕ λειτουργώντας ως πελάτες θα ελέγχουν επιτόπου τη συμπεριφορά των εταιρειών που παρέχουν επενδυτικές υπηρεσίες τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών ως προς την τήρηση της νομοθεσίας. Θα ελέγχουν για παράδειγμα την ορθή ενημέρωση των συναλλασσόμενων, το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών, την ύπαρξη κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού, τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, την τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών κ.ά. Η διαδικασία του mystery shopping εφαρμόζεται ήδη σε άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε. (π.χ. Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία), καθώς και από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA), την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA).

Γ. Προστασία των επενδυτών στα κρυπτοστοιχεία

Για τις αγορές κρυπτοστοιχείων το σχέδιο νόμου προβλέπει τα εξής:
– Ορίζει ως αρμόδιες κατά περίπτωση εποπτικές αρχές την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή την Τράπεζα της Ελλάδος για τα κρυπτονομίσματα και τα κρυπτοστοιχεία, συμπεριλαμβανομένων και όσων είναι συνδεδεμένα με συνάλλαγμα ή άλλο περιουσιακό στοιχείο.
– Προβλέπει φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους ή χρηματική ποινή ή και τα δύο για παροχή υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων χωρίς την προβλεπόμενη άδεια.
– Προβλέπει διοικητικά μέτρα και κυρώσεις για παραβίαση της νομοθεσίας για τα κρυπτοστοιχεία (χρηματικά πρόστιμα, ανάκληση άδειας κ.ά.). Ειδικότερα οι κυρώσεις είναι:
1. Για φυσικά και νομικά πρόσωπα:
α) δημόσια ανακοίνωση που υποδεικνύει το υπαίτιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο και τη φύση της παράβασης,
β) εντολή προς το υπαίτιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο για παύση της παραβατικής συμπεριφοράς και αποφυγή της επανάληψής της,
γ) χρηματικό πρόστιμο έως το διπλάσιο του ποσού του οφέλους που αποκομίστηκε ή της ζημίας που αποφεύχθηκε λόγω της παράβασης, εφόσον το όφελος ή η ζημία μπορούν να προσδιοριστούν, ακόμη και αν αυτό υπερβαίνει τα ανώτατα ποσά,
δ) σε περίπτωση φυσικού προσώπου χρηματικό πρόστιμο ύψους έως 700.000 ευρώ.
2. Ιδίως για νομικά πρόσωπα προβλέπονται πρόστιμα έως 5 εκατ. ευρώ, ή ποσοστό από 3-12% του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών ανάλογα με την ένταση της παράβασης και επιπλέον:
α) αποστέρηση των κερδών που αποκομίστηκαν ή των ζημιών που αποφεύχθηκαν λόγω της παράβασης, στον βαθμό που μπορούν να προσδιοριστούν,
β) ανάκληση ή αναστολή, ολική ή μερική, της άδειας παρόχου υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων,
γ) προσωρινή απαγόρευση μέχρι 6 μηνών και σε περίπτωση υποτροπής απαγόρευση διάρκειας τουλάχιστον 10 σε βάρος μέλους του διοικητικού οργάνου του παρόχου υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων ή κάθε άλλου υπαίτιου για την παράβαση φυσικού προσώπου, να ασκεί διοικητικά καθήκοντα στους παρόχους υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων,
δ) προσωρινή απαγόρευση διενέργειας συναλλαγών για ίδιο λογαριασμό επί κρυπτοστοιχείων σε βάρος μέλους του διοικητικού οργάνου παρόχου υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων ή κάθε άλλου υπαίτιου για την παράβαση φυσικού προσώπου.
– Θεσπίζει διατάξεις για τις διαφημίσεις κρυπτοστοιχείων με στόχο την προστασία του επενδυτικού κοινού. Συγκεκριμένα, οι διαφημίσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν σαφή πληροφόρηση, να μην αποκρύπτουν σημαντικές πληροφορίες για τη λήψη απόφασης, να περιέχουν επαρκή ενημέρωση για το ρίσκο καθώς και σαφή προειδοποίηση για τους κινδύνους όπως και για το ότι οι απώλειες δεν καλύπτονται από ταμεία εγγυήσεων ή συστήματα κάλυψης επενδυτών.
– Εισάγει υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων (πλατφόρμες) να συλλέγουν πληροφορίες τόσο σχετικά με τον εντολέα όσο και με τον δικαιούχο των κρυπτοστοιχείων, με στόχο την πρόληψη και καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.

Δ. ΗΡΑΚΛΗΣ: Δίνεται εξαμηνιαία παράταση στο Πρόγραμμα «Ηρακλής» σε συνέχεια της αρ. C(2024) 8749/13.12.2024 απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.