Οι δύο «μεγάλες Παρασκευές» των ελληνικών τραπεζών

Σε προετοιμασία για τις δύο… μεγάλες Παρασκευές που τους περιμένουν μέσα στον μήνα, βρίσκονται αυτές τις μέρες οι διοικήσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.

Πρόκειται για δύο ημερομηνίες καθοριστικές για τον μέλλον του ελληνικού τραπεζικού κλάδου και της ελληνικής οικονομίας στο σύνολο της: Την Παρασκευή 18 Ιανουαρίου επιστρέφει στην Ελλάδα το κλιμάκιο των δανειστών προκειμένου να αρχίσει την σύνταξη της πρώτης μεταμνημονιακής έκθεσής του για την ελληνική οικονομία. Βασικό θέμα το οποίο θα εξεταστεί προκειμένου να εκτιμηθεί η πρόοδος, αποτελεί η αλλαγή του νόμου Κατσέλη.

Κυβέρνηση και τραπεζίτες , έχουν συμφωνήσει σε δίμηνο παράταση του νόμου προκειμένου να ολοκληρωθεί το νέο θεσμικό πλαίσιο που και επαρκή προστασία της πρώτης κατοικίας πρέπει να προβλέπει, αλλά και να διαθέτει πρόνοιες για τον καλύτερο εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών. Προς το παρόν φαίνεται να έχει γίνει κάποια πρόοδος αλλά το θέμα του νέου νομικού πλαισίου δεν έχει κλείσει.

Όμως τα χρονικά περιθώρια περιορίζονται: Αν και το κλιμάκιο των δανειστών θα μείνει για τρείς τουλάχιστον εβδομάδες στην Ελλάδα και επομένως η πρόταση για τον νέο νόμο Κατσέλη θα μπορεί να παρουσιαστεί και αργότερα, στις 25 Ιανουαρίου οι επικεφαλής των ελληνικών τραπεζών θα πρέπει να συναντηθούν στην Φρανκφούρτη στον νέο επικεφαλής του SSM. O Ανδρέα Ενρία θα περιμένει να ακούσει από τους εκπροσώπους των ελληνικών τραπεζών πλήρη και αναλυτική παράθεση τόσο για την αντιμετώπιση των Κόκκινων δανείων, όσο και για το σύνολο των κινήσεων που μελετούν προκειμένου να περάσουν ολοκληρωτικά στον λεγόμενο ενάρετο κύκλο.

Το «στοίχημα» είναι αρκετά δύσκολο και κρύβει παγίδες : Η ριζική αντιμετώπιση του Προβλήματος των Κόκκινων δανείων με σημαντική μείωση των προβληματικών τμημάτων των χαρτοφυλακίων τους αποτελεί για τις ελληνικές τράπεζες τον μονόδρομο που υποχρεούνται να ακολουθήσουν , χωρίς παρεκκλίσεις το 2019 προκειμένου να εξασφαλίσουν την αποδοχή των αγορών και να προσελκύσουν επενδυτές για τις μετοχές τους.

Αυτό παρά το γεγονός ότι το 2019 θα «διαταραχθεί» από συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις και επηρεάζεται από το διεθνές περιβάλλον που θεωρείται ιδιαίτερα ασταθές. Το γεγονός ότι πριν μόλις μόνο μέρες μία από τις ιστορικές τράπεζες της Ιταλίας η Banka Carige τέθηκε υπό επιτροπεία λόγω χαμηλής κεφαλαιακής επάρκειας δείχνει πόσο περίπλοκο είναι το τραπεζικό επιχειρείν στην Ευρωζώνη σήμερα.

Το έργο των ελλήνων τραπεζιτών γίνεται ιδιαίτερα δύσκολο , αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η μέση απόδοση των κεφαλαίων ( ROE) στον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο είναι 6%, στην Πορτογαλία 2,5% και στην Ελλάδα παραμένει αρνητικός. Οι τράπεζες δηλαδή πρέπει εκτός των άλλων «να βάλουν κάτω» τα λειτουργικά τους κόστη και να προσανατολίσουν την πολιτική τους σε τομείς αυξημένης κερδοφορίας αλλάζοντας ίσως και βίαια τις δομές λειτουργίας τους. Για το λόγο αυτό τα τελευταία χρόνια συρρίκνωσαν κατά 30% το σύνολο του προσωπικού της , ενώ παρά τα λουκέτα σε πολλά καταστήματα τους δεν κρίνεται ότι έχουν φθάσει ακόμα στα επιθυμητά μεγέθη. Τραπεζικοί παράγοντες επισημαίνουν ότι σήμερα το δίκτυο των καταστημάτων των τραπεζών είναι διογκωμένο σε σχέση με τις ανάγκες της πελατείας τους, αφού πάνω από το 70% των συναλλαγών γίνεται ηλεκτρονικά.

Κάτω από αυτά τα δεδομένα θεωρείται ότι πρέπει να αναπροσαρμοστεί και ο στόχος για την μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων: Τα Κόκκινα δάνεια κατά το ενεάμηνο του 2018 για το οποίο υπάρχουν στοιχεία , έφθαναν τα 82 δις ευρώ και αρχικός στόχος ήταν να μειωθούν στα 33 δις μέχρι το τέλος του 2021. Σήμερα εκτιμάται ότι το μέγεθος αυτό δεν είναι επαρκές: Τα Κόκκινα δάνεια πρέπει να συρρικνωθούν ακόμα περισσότερο και να βρίσκονται στο επίπεδο κάτω των 10 δις ευρώ στο τέλος του 2018.

Στα πλαίσια αυτά συζητείται και η εφαρμογή και των δύο σχεδίων που έχουν παρουσιαστεί μέχρι σήμερα, τόσο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας όσο και της Τραπέζης της Ελλάδος. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορεί να δεχθεί και τα δύο σχέδιο , αφού το καθένα από αυτά προβλέπει μια μορφή κρατικής ενίσχυσης προς τις τράπεζες. Αν και το υπουργείο Οικονομικών θα επιθυμούσε και τα δύο προγράμματα να «τρέξουν» παράλληλα αυτό μοιάζει αρκετά δύσκολο να επιτευχθεί. Τα πάντα πρέπει να έχουν ξεκαθαρίσει μέσα στο τρέχον τρίμηνο ώστε στη συνέχεια οι διοικήσεις των τραπεζών, να «πάρουν την σκυτάλη».