Οι κερδοσκόποι καθορίζουν τις τιμές του πετρελαίου

Ξεχάστε τον άγραφο νόμο των ελεύθερων αγορών, σύμφωνα με τον οποίο οι τιμές καθορίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση! Στις σημερινές συνθήκες των αγορών, ακόμη και οι νόμοι του καπιταλισμού έχουν… ισοπεδωθεί!

Γράφει ο Κώστας Ψωμιάδης

Το σίριαλ με τις διεθνείς τιμές του αργού πετρελαίου συνεχίζεται, τη στιγμή που οι πολυπράγμονες (και χρυσοπληρωμένοι) αναλυτές των δυτικών οίκων εξακολουθούν να κατηγορούν τη Σαουδική Αραβία για την αύξηση των επιπέδων παραγωγής. Παράλληλα, ισχυρίζονται ότι υπέστησαν σοκ από την αποτυχία των διαπραγματεύσεων στη Ντόχα, όπου οι πετρελαιοπαραγωγοί δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε «πάγωμα» των ποσοτήτων «μαύρου χρυσού» που διοχετεύονται στις αγορές.

Υπάρχουν, ωστόσο, και οι πιο ψύχραιμες φωνές, που αντιμετωπίζουν τη σημερινή πραγματικότητα από διαφορετική οπτική γωνία και με διαφορετικά εργαλεία ανάλυσης, αποδεσμευμένα από συμφέροντα, που λειτουργούν ως καταλύτες στην πορεία διαμόρφωσης των διεθνών τιμών.

Από το 2008, όταν άρχισε να «φουντώνει» η κρίση, με αφορμή τα προβλήματα στη στεγαστική πίστη των ΗΠΑ, οι επενδυτές βρέθηκαν ενώπιον πρωτόγνωρων συνθηκών στις αγορές, που παρόμοιες δεν είχαν ζήσει. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ οι κλυδωνισμοί απειλούσαν την ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη, οι τιμές του πετρελαίου από τα περίπου 53-55 δολάρια που ήταν στην αμέσως προηγούμενη περίοδο, εκτοξεύθηκαν στα 145 δολάρια ανά βαρέλι, ενώ στη συνέχεια έκαναν απότομη «βουτιά» στα 35 δολάρια.

Η καπιταλιστική συνταγή

Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, το άλμα στις τιμές οφειλόταν στα «παιχνίδια» που έκαναν τα golden boys των επενδυτικών τμημάτων μεγάλων τραπεζικών ομίλων, για να βγάλουν τα… σπασμένα από τις απώλειες που είχαν σε άλλες επενδυτικές επιλογές τους και από την πτώση των αγορών χρήματος και εμπορευμάτων.

Πρόκειται για τη χαρακτηριστική λειτουργία του σύγχρονου άγριου καπιταλισμού, που δεν υπολογίζει τις συνέπειες ή τις επιπτώσεις, παρά μόνο το πώς θα παράγει κέρδη σε ατομικό επίπεδο.

Συνθήκες κρίσης

Η πλήρης καταστρατήγηση του βασικού κανόνα της προσφοράς και της ζήτησης, ωστόσο, οδηγεί σε μικρούς και μεγάλους κλυδωνισμούς, που δημιουργούν συνθήκες κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Έτσι, οι τιμές των ενεργειακών προϊόντων δεν υποχωρούν γιατί οι Σαουδάραβες, οι Ρώσοι και άλλοι πετρελαιοπαραγωγοί δεν συναινούν στη μείωση της προσφοράς, ούτε γιατί οι μεγάλοι καταναλωτές μειώνουν τη ζήτηση, λόγω της στασιμότητας στην οικονομική τους ανάπτυξη.

Τα επιπλέον εκατομμύρια βαρέλια που διατίθενται στις αγορές επηρεάζουν πολύ λιγότερο τις τιμές στα ταμπλό των χρηματιστηρίων, απ’ ότι το πάτημα μερικών πλήκτρων στους υπολογιστές ενός και μόνο γιάπη, που εργάζεται σε κάποιον ουρανοξύστη στη Νέα Υόρκη ή σε κάποιο γραφείο στο Λονδίνο.

Εξιλαστήριο θύμα…

«Οι τιμές καθορίζονται από τους κερδοσκόπους», υποστηρίζει ο Κονστανίν Σίμονοφ του Ινστιτούτου Ενεργειακής Ασφάλειας της Μόσχας, απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς των δυτικών συναδέλφων του, που επιμένουν ότι το «περισσευούμενο» πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας ή του Ιράν φταίει για τις «χαμηλές πτήσεις» στα ταμπλό των αγορών εμπορευμάτων.

«Η προσφορά και η ζήτηση σε πραγματικές συνθήκες δεν έχει αλλάξει ριζικά, αλλά οι τιμές του πετρελαίου από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τα μέσα Απριλίου αυξήθηκαν κατά 50%. Για τις τιμές των κερδοσκόπων, που διαμορφώνονται με βάση την ισοτιμία του αμερικανικού δολαρίου, με βάση τις προσδοκίες και τις φήμες, καλό θα ήταν να κατανοήσουμε τα κίνητρά τους».

Ο Ρώσος αναλυτής δεν είναι ο μόνος που υποστηρίζει ότι όλα ξεκινούν από τις τοποθετήσεις των golden boys στις αγορές συναλλάγματος, με επίκεντρο το δολάριο των ΗΠΑ, επιδιώκοντας να αποκομίσουν κέρδη από τις διακυμάνσεις του, έναντι άλλων νομισμάτων.

Η εξαίρεση

Άλλωστε, μετά την αποτυχία της Συνόδου στη Ντόχα, οι εκτιμήσεις των αναλυτών των οίκων έλεγαν ότι οι τιμές του «μαύρου χρυσού» θα έπεφταν απότομα. Κάτι τέτοιο δεν έγινε! Αντίθετα, σημείωσαν μικρή άνοδο. Επιπλέον, οι ίδιοι αναλυτές που έδειχναν με το δάκτυλο τη Σαουδική Αραβία ως το «κακό παιδί» της αγοράς, διαπιστώνουν ότι είναι η μόνη από τους πετρελαιοπαραγωγούς, που έχει τις κατάλληλες υποδομές για να αυξήσει την παραγωγή της.

Εξαίρεση αποτελεί το Ιράν, καθώς έπειτα από σχεδόν μία τετραετία κυρώσεων, η Τεχεράνη επιδιώκει να επαναφέρει τις εξαγωγές «μαύρου χρυσού» στα επίπεδα του 2012. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, θα γίνει σταδιακά και σε αρκετό βάθος χρόνου, ενώ απαιτούνται και πρόσθετες επενδύσεις, ώστε να αναβαθμιστούν οι παραγωγικές υποδομές.

Κι εδώ εμφανίζεται μία ακόμη αντίφαση του σύγχρονου κόσμου: οι σουνίτες Σαουδάραβες, αν και ορκισμένοι αντίπαλοι των σιιτών Ιρανών, ευθυγραμμίζονται στην πολιτική τους, απέναντι στους κερδοσκόπους!

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Finance & Markets Voice.