Ουραγός η Ελλάδα στην ανακύκλωση

Με χαμηλές επιδόσεις, ανεκμετάλλευτες χρηματοδοτήσεις, υπέρογκα πρόστιμα και κοντά σε νέα παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με ενδεχόμενες νέες κυρώσεις.

Πάνω από 70 εκατομμύρια ευρώ για τις ποσότητες πλαστικών που δεν ανακυκλώνονται πληρώνει ετήσια ποινή η χώρας μας. Και δεν είναι μόνο αυτά, η Κομισιόν έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία παραπομπής της Ελλάδας, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο λόγω των χαμηλών επιδόσεων στην ανακύκλωση. Την ίδια ώρα η  Πολιτεία άφησε ανεκμετάλλευτες κοινοτικές χρηματοδοτήσεις τα προηγούμενα χρόνια που θα μπορούσαν σήμερα να έχουν προσφέρει στη χώρα μας σύγχρονες υποδομές διαχείρισης απορριμμάτων.

Τα στοιχεία της Κομισίον για το 2023 είναι αποκαλυπτικά για τη χώρα μας η οποία δυστυχώς βρίσκεται πολύ πίσω από τους στόχους του 10% για εκτροπή από ταφή το 2030, αλλά και από τον μέσο όρο της Ε.Ε., καθώς συνεχίζει να προωθεί προς ταφή χωρίς επεξεργασία το 77,7% των σκουπιδιών της. Επιπλέον από τα σκουπίδια δεν ανακυκλώνεται ποσοστό μεγαλύτερο του 21%, με τον ευρωπαϊκό στόχο που έχει τεθεί να θέλει αυτό το ποσοστό να φτάνει στο 55% το 2025. Τα νούμερα αυτά καταδεικνύουν ότι η Ελλάδα δεν έχει δημιουργήσει σύγχρονες εγκαταστάσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων και δεν έχει προωθήσει τις κατάλληλες τεχνικές για να προωθεί τη διαλογή στην πηγή, την χωριστή συλλογή, την πρόληψη. Η μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων στο Σχιστό ενώ έχει προχωρήσει ο σχετικός διαγωνισμός, η διαδικασία έχει παγώσει από την Περιφέρεια Αττικής. Πρόκειται για έργο προϋπολογισμού 372 εκατ. ευρώ που θα κάλυπτε τις ανάγκες των Δήμων του Πειραιά και κάποιων από τους Δήμους των Δυτικών Προαστίων.  Οι υπόλοιπες μονάδες που είχαν σχεδιασθεί σε Γραμματικό και άλλες περιοχές στην Αττική έχουν μείνει σε επίπεδο σχεδιασμού ακόμη, παρόλο που είχαν προβλεφθεί στην Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) της Περιφέρειας Αττικής.

Τσουχτερά τα πρόστιμα

Πρόστιμα συνεχίζει να λαμβάνει η χώρα μας και για τις παράνομες χωματερές ακόμα και σε περιοχές Natura. Ο λογαριασμός μέχρι σήμερα έχει ξεπεράσει τα 60 εκατ. Ευρώ, περίπου 1,6 εκατ. ευρώ ετησίως.  Αν και ο αριθμός τους έχει μειωθεί σε 20 την τελευταία πενταετία, οι χωματερές εξακολουθούν να υπάρχουν, και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχει θέσει ως στόχο την πλήρη εξάλειψή τους έως το 2026, προκειμένου να σταματήσει η χώρα να πληρώνει πρόστιμα και να συμμορφωθεί πλήρως με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις.

Επιπλέον με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία πληρώνουμε 800 ευρώ για κάθε τόνο πλαστικού που δεν ανακυκλώνεται. Η Ελλάδα κατέβαλε 104 εκατομμύρια ευρώ το 2021 πρώτη χρονιά εφαρμογής του μέτρου και 71 εκατομμύρια ευρώ για το 2023. Για την ανακύκλωση συγκεκριμένων ρευμάτων υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία έγκαιρης προειδοποίησης, καθώς τα ποσοστά βαίνουν μειούμενα.

Ανεκμετάλλευτες χρηματοδοτήσεις

Η Ελλάδα δεν απορρόφησε τα απαραίτητα κονδύλια από το ΕΣΠΑ 2014-2020 για έργα διαχείρισης απορριμμάτων. Δεν πρέπει να χάσει ξανά την ευκαιρία να λάβει κοινοτική χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2021-2027 για την ανάπτυξη Μονάδων Ανάκτησης και Ανακύκλωσης, με το ποσοστό χρηματοδότησης να φτάνει έως το 85%, εφόσον επιτευχθούν οι στόχοι που θέτει η Ε.Ε. για την ανακύκλωση. Αυτή η χρηματοδότηση μπορεί να μειώσει σημαντικά τα έξοδα των δήμων, τα οποία σήμερα ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ για την αποκομιδή, συλλογή, μεταφορά και διάθεση των απορριμμάτων στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων ( ΧΥΤΑ). Αν η Ελλάδα επενδύσει σε μονάδες ανακύκλωσης, το κόστος διάθεσης των απορριμμάτων θα μειωθεί, ενώ αν συνεχιστεί η ταφή χωρίς επεξεργασία, το κόστος θα αυξηθεί δραματικά, φτάνοντας ακόμα και τα 250 ευρώ ανά τόνο.

Τι γίνεται με τον ΕΟΑΝ

Ο Ελληνικός Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) που έχει την εποπτεία της λειτουργίας της ανακύκλωσης μέσω των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης, εκ του αποτελέσματος φαίνεται πως δεν κατάφερε να επιτελέσει τον σημαντικό  του ρόλο και να οργανώσει αποτελεσματικά την ανακύκλωση. Υποστελεχωμένος και χωρίς βούληση της κεντρικής διοίκησης να επιτελέσει ορθά το έργο του βρίσκεται συχνά στη δίνη οικονομικών συμφερόντων, με αποτέλεσμα να καρκινοβατεί. Παρόλο που συγκεντρώνει όλο και περισσότερους πόρους καθώς εισπράττει επίσης το τέλος ταφής, την εισφορά προστασίας περιβάλλοντος και το περιβαλλοντικό τέλος από την σακούλα, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο πως θα τους διαθέσει και με ποια κριτήρια.

Σύστημα εγγυοδοσίας  από το 2015

Τέλος αξίζει να αναφερθεί ότι από το Δεκέμβριο του 2025 θα εφαρμοστεί στη χώρα μας το σύστημα εγγυοδοσίας. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές θα πληρώνουν ακριβότερα ως και 0,15 ευρώ για τα μπουκάλια από πλαστικό και αλουμίνιο, ποσό που θα επιστρέφεται με τη μορφή κουπονιού όταν θα επιστρέφουν τις άδειες συσκευασίες σε συγκεκριμένα σημεία για να ανακυκλωθούν.

Πηγή: Καθημεινή One VOICE