Πράσινο φως για μη περικοπή συντάξεων και παροχών από την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Το «πάγωμα» όλων των συντάξεων μέχρι το 2022 συμφώνησαν η Ελληνική κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως … αντίμετρο για την μη εφαρμογή της περικοπής των συντάξεων από την 1η-1-2019. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την πρώτη έκθεση αξιολόγησης της Κομισιόν επί της πορείας υλοποίησης της συμφωνίας μεταξύ της Ελληνικής Κυβέρνησης με τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς για τη μεταμνημονιακή εποχή στη χώρα μας, μιας συμφωνίας η οποία καταρτίστηκε στο πλαίσιο του καθεστώτος της ενισχυμένης εποπτείας.

Η Κομισιόν δίνει το «πράσινο φως» όχι μόνο για την μη περικοπή των συντάξεων αλλά και για την εφαρμογή του «πακέτου» κοινωνικών παροχών που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας από το «βήμα»της Δ.Ε.Θ. τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ταυτόχρονα όμως εκφράζει την ανησυχία της για τον δημοσιονομικό κίνδυνο που συνεπάγεται η έκδοση πλήθους δικαστικών αποφάσεων με τις οποίες ανατρέπονται δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν στα πλαίσια εφαρμογής των Μνημονίων κατά τα έτη 2012, 2015 και 2016 και τα οποία προέβλεπαν κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας για τους δημοσίους υπαλλήλους και όλους τους συνταξιούχους, καθώς επίσης και περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις. Πρόκειται για αποφάσεις που δικαιώνουν εκατοντάδες εργαζόμενους και συνταξιούχους και έχουν προκαλέσει πλέον κύμα προσφυγών από εκατοντάδες χιλιάδες άλλους εργαζομένους και συνταξιούχους οι οποίοι διεκδικούν πλέον αναδρομικά και αυξήσεις μεγάλου ύψους. Η Κομισιόν καλεί την Ελληνική Κυβέρνηση να βρίσκεται σε επαγρύπνηση και να λάβει, αν χρειαστεί, αντισταθμιστικά μέτρα που θα καλύπτουν το δημοσιονομικό κόστος από την εκτέλεση των συγκεκριμένων δικαστικών αποφάσεων.

Αναλυτικά τα βασικότερα σημεία της έκθεσης της Κομισιόν έχουν ως εξής:

Eισαγωγή-Παρουσίαση διαδικαστικών βημάτων

«Η Ελλάδα ολοκλήρωσε επιτυχώς το πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (σ.σ. το Μνημόνιο ΙΙΙ) στις 20 Αυγούστου 2018. Μετά το πέρας αυτού του προγράμματος, η Ελλάδα ενσωματώθηκε στο τακτικό πλαίσιο οικονομικής εποπτείας των κρατών μελών της ευρωζώνης στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου για τη συνεργασία οικονομικής πολιτικής. Προκειμένου να ανταποκριθεί στις συγκεκριμένες ανάγκες και προκλήσεις της Ελλάδας, η Επιτροπή ενεργοποίησε την ενισχυμένη εποπτεία για την Ελλάδα βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 472/20131, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ από τις 21 Αυγούστου 2018. Η απόφαση αυτή αναγνωρίζει το γεγονός ότι μεσοπρόθεσμα η Ελλάδα χρειάζεται να συνεχίσει να υιοθετεί μέτρα για την αντιμετώπιση των πηγών οικονομικών και οικονομικών δυσχερειών, εφαρμόζοντας παράλληλα διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την υποστήριξη μιας ισχυρής και βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης.

Η Ελλάδα επιβεβαίωσε τη γενική της δέσμευση στο Eurogroup της 22ας Ιουνίου 2018, να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΜΣ και να διασφαλίσει ότι εξασφαλίζονται οι στόχοι των σημαντικών μεταρρυθμίσεων που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων χρηματοοικονομικής βοήθειας. Επιπλέον, οι αρχές ανέπτυξαν μια στρατηγική ανάπτυξης και σχεδιάζουν να παρακολουθήσουν την εφαρμογή της.

Η Επιτροπή θα εκδώσει εκθέσεις ενισχυμένης επιτήρησης σε τριμηνιαία βάση, σύμφωνα με χρονοδιάγραμμα ευθυγραμμισμένο με τα βασικά βήματα του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας, η Επιτροπή, σε συνεργασία με την ΕΚΤ και, ενδεχομένως, το ΔΝΤ, διεξάγει τακτικές αποστολές επανεξέτασης για την επαλήθευση της προόδου που σημειώνεται. Ο ΕΜΣ συμμετέχει τόσο στο πλαίσιο του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης όσο και σύμφωνα με το μνημόνιο συμφωνίας της 27ης Απριλίου 2018 σχετικά με τις εργασιακές σχέσεις μεταξύ της Επιτροπής και του ΕΜΣ. Κατά την προετοιμασία αυτής της έκθεσης, πραγματοποιήθηκε κοινή αποστολή στην Αθήνα στις 10-14 Σεπτεμβρίου 2018.

Αυτή η πρώτη ενισχυμένη έκθεση εποπτείας εκδίδεται παράλληλα με τη δέσμη του φετινού εξαμήνου του 2018, η οποία περιλαμβάνει αξιολόγηση του σχεδίου προϋπολογισμού του 2019 που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές στην Επιτροπή στις 15 Οκτωβρίου 2018. Μετά την υποβολή του σχεδίου δημοσιονομικού σχεδίου, μια δέσμη «μέτρων κοινωνικής πολιτικής με εισοδηματικές ενισχύσεις» που πρέπει να συμπεριληφθεί στον προϋπολογισμό του 2019 έχει οριστικοποιηθεί και πληροί τον συμφωνηθέντα στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3,5% του ΑΕΠ. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το τελικό πακέτο είναι μια ισορροπημένη προσέγγιση για την επίτευξη των συμφωνημένων δημοσιονομικών και οικονομικών στόχων κατά τρόπο που να υποστηρίζει επίσης την κοινωνική ένταξη.

Η ενισχυμένη εποπτεία παρέχει ένα συνεκτικό πλαίσιο για την παρακολούθηση των οικονομικών εξελίξεων και την επιδίωξη των πολιτικών που απαιτούνται για την εξασφάλιση βιώσιμης οικονομικής ανάκαμψης. Περιλαμβάνει αξιολόγηση των οικονομικών και χρηματοοικονομικών συνθηκών στην Ελλάδα καθώς και αξιολόγηση της εφαρμογής των γενικών και ειδικών μεταρρυθμιστικών δεσμεύσεων που ανέλαβε η Ελλάδα στους ευρωπαίους εταίρους της. Οι συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την ολοκλήρωση των βασικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που άρχισαν στο πλαίσιο του προγράμματος είναι σε έξι βασικούς τομείς και έχουν συμφωνήσει προθεσμίες έως τα μέσα του 2022, δηλαδή i) δημοσιονομικές και δημοσιονομικές διαρθρωτικές πολιτικές, ii) κοινωνική πρόνοια, iii) (iv) αγορές εργασίας και προϊόντων, (v) ιδιωτικοποίηση και (vi) εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης. Τέλος, αυτή η ενισχυμένη έκθεση επιτήρησης περιλαμβάνει ενημέρωση σχετικά με τους όρους χρηματοδότησης από κρατικούς πόρους καθώς και τεχνική ενημέρωση της ανάλυσης για τη βιωσιμότητα του χρέους.

Το Εurogroup στις 22 Ιουνίου 2018 συμφώνησε ότι η δέσμη μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους στην Ελλάδα θα πρέπει να περιλαμβάνει κίνητρα για την εξασφάλιση της ισχυρής και διαρκούς εφαρμογής των μεταρρυθμιστικών μέτρων που συμφωνήθηκαν στο πρόγραμμα. Για το σκοπό αυτό, ορισμένα από τα συμφωνηθέντα μέτρα για το χρέος θα διατεθούν στην Ελλάδα σε εξαμηνιαία βάση έως τα μέσα του 2022, με την προϋπόθεση ότι θα συμμορφωθούν με τις δεσμεύσεις της όσον αφορά τη συνέχιση και ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης και θα βασίζονται σε θετικές εκθέσεις υπό ενισχυμένη εποπτεία. Περιλαμβάνουν (i) την επιστροφή ισοδύναμων ποσών εισοδήματος που προέρχονται από συμμετοχές κεντρικών τραπεζών σε ελληνικά ομόλογα στο πλαίσιο του προγράμματος για τις αγορές κινητών αξιών και τη συμφωνία για τα καθαρά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και (ii) την παραίτηση από το περιθώριο επιτοκίου για ένα μέρος τα δάνεια που χορηγεί η Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Τα δύο μέτρα ανέρχονται σε 1,3 δισ. Ευρώ και σε 0,2 δισ. Ευρώ ετησίως αντιστοίχως.

Οι βασικές διαπιστώσεις

Η Ελλάδα περνάει μια περίοδο σταθερής ανάπτυξης. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 2% το 2018, κατά 2,2% το 2019 και κατά 2,3% το 2020. Η ανάπτυξη το 2019 αναμένεται να υποστηριχθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, ο οποίος περιλαμβάνει μέτρα κοινωνικής πολιτικής με εισοδηματικές ενισχύσεις για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, που είναι «ευθυγραμμισμένο» με τους συμφωνηθέντες στόχους.

Η εγχώρια ζήτηση και ιδιαίτερα οι ιδιωτικές επενδύσεις αναμένεται να καταστούν η κινητήρια δύναμη ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια με την ισχυρή αύξηση των εξαγωγών να αναμένεται να αντισταθμιστεί από την αύξηση των εισαγωγών λόγω της έντονης αύξησης των επενδύσεων. Η ανάκαμψη στην αγορά εργασίας αναμένεται να συνεχιστεί, καθώς η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας υποστηρίζεται από τις μεταρρυθμίσεις που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος του ΕΜΣ. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε σε 18,9% τον Αύγουστο του 2018, από 20,8% το προηγούμενο έτος και από 24,5% τον Αύγουστο του 2015, όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα ΕΜΣ. Παρά την θετική αυτή τάση, το ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό, ιδίως μεταξύ των νέων, με 38% για τα άτομα κάτω των 25 ετών και σχεδόν τρεις στους τέσσερις άνεργους να είναι μακροχρόνια άνεργοι. Η πλήρης εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων κοινωνικής πρόνοιας με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της επάρκειας του ελληνικού συστήματος κοινωνικής πρόνοιας θα μπορούσε να στηρίξει τη βελτίωση της κοινωνικής κατάστασης τα επόμενα χρόνια. Οι εξελίξεις των μισθών ήταν συγκρατημένες και για το μέλλον θα είναι ζωτικής σημασίας οι κοινωνικοί εταίροι και οι ελληνικές αρχές να διατηρήσουν τις μισθολογικές εξελίξεις ευθυγραμμισμένες με την αύξηση της παραγωγικότητας, ώστε να διασφαλιστεί η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των μισθών και η θετική δημιουργία απασχόλησης που επιτυγχάνεται στο πλαίσιο του προγράμματος.

Παρά ορισμένες θετικές ενδείξεις, οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν δύσκολες και θα μπορούσαν να εμποδίσουν την ανάκαμψη. Ακολούθως, η επιτυχής έξοδος της Ελλάδας από το πρόγραμμα του ΕΜΣ, η δημιουργία ενός πολύ σημαντικού ταμειακού αποθέματος και η συμφωνία για μια σημαντική δέσμη μέτρων για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους βελτίωσαν τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Ωστόσο, τα περιθώρια (spreads) των κρατικών ομολόγων έχουν παραμείνουν υψηλά εν μέσω δύσκολου εξωτερικού περιβάλλοντος και εγχώριων τρωτών σημείων. Αυτό το πλαίσιο δημιουργεί ιδιαίτερες προκλήσεις για τον ιδιωτικό τομέα. Συνολικά, η ισορροπία των μακροοικονομικών κινδύνων έχει στραφεί προς τα κάτω, συνδέεται με το ενδεχόμενο διαφυγής της εσωτερικής πολιτικής και την αδύναμη ικανότητα διαμεσολάβησης του τραπεζικού τομέα, καθώς και τις αρνητικές εξωτερικές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένης της έντονης επιβράδυνσης του παγκόσμιου εμπορίου.

Η δεκαετής κρίση στην Ελλάδα έχει πολλά κληροδοτημένα αποτελέσματα όχι μόνο με τη μορφή της ανεργίας αλλά και με τη μορφή του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους και των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η εξάλειψη των προβλημάτων του ισοζυγίου ή των αποθεμάτων εξακολουθεί να απαιτεί χρόνια σταθερής ανάπτυξης, που στηρίζεται στη συνεχή εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη μείωση της προεξοχής, κατά την οποία η Ελλάδα είναι πιθανό να παραμείνει εκτεθειμένη σε οικονομικές συγκρούσεις.

Ένα βασικό ζήτημα για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή είναι η διάβρωση του αποθέματος κεφαλαίου. Το ύψος των ετήσιων σταθερών επενδύσεων στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 65% μεταξύ του 2007 και του 2017. Το κενό στις επενδυτικές ροές μπορεί να διορθωθεί μέσα σε λίγα χρόνια και κεντρικό στοιχείο θα είναι οι προσπάθειες για την ενίσχυση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ειδικότερα σε σχέση με το σύστημα της δικαιοσύνης και το Κτηματολόγιο.

Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2019

Μετά από συζητήσεις μετά την υποβολή του σχεδίου προϋπολογισμού στην Επιτροπή, οι ελληνικές αρχές οριστικοποίησαν δέσμη μέτρων κοινωνικής πολιτικής με εισοδηματικές ενισχύσεις που θα συμπεριληφθούν στον προϋπολογισμό του 2019. Η Επιτροπή σχεδιάζει τον προϋπολογισμό του 2019 για την επίτευξη του συμφωνηθέντος στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3,5% του ΑΕΠ. Όπως αναφέρεται στη γνωμοδότηση της Επιτροπής σχετικά με το σχέδιο δημοσιονομικού σχεδίου, το πακέτο τηρεί τις απαιτήσεις του δημοσιονομικού πλαισίου της Ένωσης, καθώς διασφαλίζει ότι το 2019 θα επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης 0,2% του ΑΕΠ.

Η δέσμη μέτρων κοινωνικής πολιτικής με εισοδηματικές ενισχύσεις διαφέρει από το δημοσιονομικά ουδέτερο πακέτο μέτρων που σχετίζεται με τις περικοπές των συντάξεων που θα άρχιζαν να ισχύουν την 1η Ιανουαρίου 2019 και είχαν προνομοθετηθεί στα μέσα του 2017. Οι ελληνικές αρχές σκοπεύουν να εφαρμόσουν πάγωμα των συντάξεων μέχρι το 2022, αλλά δεν θα προβούν στις περικοπές των συντάξεων που συνδέονται με τον επανυπολογισμό των συντάξεων βάσει των αποκαλούμενων αρνητικών προσωπικών διαφορών. Επιπλέον, οι αρχές στοχεύουν στην ενίσχυση του συστήματος κοινωνικών παροχών με τη δρομολόγηση ενός νέου επιδόματος στέγασης ύψους 400 εκατομμυρίων ευρώ το 2019. Σχεδιάζουν επίσης να μειώσουν τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για ορισμένες κατηγορίες αυτοαπασχολούμενων, να επιδοτήσουν τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης των εργοδοτών για άτομα ηλικίας κάτω των 24 ετών να μειώσουν τον φόρο ακίνητης περιουσίας (ENΦΙA), να μειώσουν το ανώτατο όριο δαπανών για τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων σε επίπεδα τα οποία οι αρχές θεωρούν πιο ρεαλιστικά λόγω της συνεχιζόμενης υποαπορρόφησης και να μειώσουν προοδευτικά τους εταιρικούς φόρους εισοδήματος που αρχίζουν από το 2020. Οι ελληνικές αρχές δεν έχουν ενημερώσει τα θεσμικά όργανα για σχέδια αλλαγής του προνομοθετημένου μέτρου σχετικά με τη μείωση της έκπτωσης φόρου εισοδήματος που προβλέπεται για την 1η Ιανουαρίου 2020 (σ.σ. εννοεί τη μείωση του αφορολογήτου).

Οι εκτιμήσεις και οι αξιολογήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η τελική δέσμη μέτρων κοινωνικής πολιτικής με εισοδηματικές ενισχύσεις που θα συμπεριληφθούν στο σχέδιο προϋπολογισμού του 2019 είναι μια ισορροπημένη προσέγγιση για την επίτευξη των συμφωνημένων δημοσιονομικών και οικονομικών στόχων κατά τρόπο που να υποστηρίζει την κοινωνική ένταξη, για διάφορους λόγους:

* Η δέσμη μέτρων οδηγεί σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τους συμφωνηθέντες στόχους.

* Δεν είναι απαραίτητη η εφαρμογή των προ-νομοθετημένων περικοπών των συντάξεων, ούτε για να επιτευχθεί ούτε για να διατηρηθεί ο μεσοπρόθεσμος στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3,5% του ΑΕΠ. Επιπλέον, το προτεινόμενο πάγωμα των συντάξεων έως το 2022 αναμένεται να οδηγήσει στο ίδιο επίπεδο τις δαπάνες για τις συντάξεις ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σταθερή κατάσταση σε σύγκριση με το αποτέλεσμα που θα προέκυπτε εάν οι προ-νομοθετημένες περικοπές των συντάξεων εφαρμόζονταν πλήρως το 2019. Υπό την προϋπόθεση ότι οι μεταρρυθμίσεις που θεσπίστηκαν το 2015 και το 2016 εξακολουθούν να εφαρμόζονται πλήρως, προβλέπεται ότι οι δαπάνες για τις συντάξεις θα μειωθούν από 17% του ΑΕΠ το 2016 στο μέσο όρο της ευρωζώνης 13% έως το 2027.

* Εκτιμάται ότι η εφαρμογή των προ-νομοθετημένων περικοπών των συντάξεων θα μείωνε τις κύριες συντάξεις περίπου 1,4 εκατομμυρίων συνταξιούχων κατά μέσο όρο 14%. Από την ανάλυση της διανομής προκύπτει ότι η εφαρμογή των προ-νομοθετημένων περικοπών των συντάξεων θα είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων που κινδυνεύουν από τη φτώχεια.

* Το σχέδιο προϋπολογισμού του 2019 επιτρέπει τη μερική εφαρμογή των προ νομοθετημένων μέτρων για την αύξηση των δαπανών για άλλες κοινωνικές παροχές που στοχεύουν τους κινδύνους φτώχειας μεταξύ των παιδιών και των οικογενειών σε ηλικία εργασίας. Με βάση τη μεταρρύθμιση των οικογενειακών παροχών από την αρχή του 2018, η Επιτροπή χαιρετίζει τη σχεδιαζόμενη εκκίνηση το 2019 ενός επιδόματος στέγασης που κοστίζει 400 εκατομμύρια ευρώ: σύμφωνα με τις προσομοιώσεις της Euromod, χάρη στην αποτελεσματική στόχευση, το μέτρο αυτό αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο για τη μείωση των κινδύνων φτώχειας μεταξύ των νέων και συγκεντρωμένων σε ομάδες χαμηλού εισοδήματος. Συνδυασμένα, τα μέτρα αυτά αντιστοιχούν σε πρόσθετες δαπάνες ύψους 0,35% του ΑΕΠ για κοινωνικές παροχές εκτός από τις συντάξεις, ποσό που ισοδυναμεί με το ήμισυ της αύξησης που προβλέπεται στη δέσμη των προ-νομοθετημένων μέτρων του 2017.

* Η δέσμη μέτρων κοινωνικής πολιτικής με εισοδηματικές ενισχύσεις που περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό του 2019 προβλέπει μέτρα που μειώνουν τους φόρους για την εργασία, τις επιχειρήσεις και τα ακίνητα και ως εκ τούτου καταλήγουν προς την κατεύθυνση των μέτρων που περιλαμβάνονται στη δέσμη της προνομοθεσίας για το 2020. Τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να στηρίξουν την ανάπτυξη, ο αντίκτυπός τους θα είναι σχετικά περιορισμένος λόγω της κλίμακας και της σύνθεσής τους. Ωστόσο, ο σχεδιασμός του μέτρου για τη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τους αυτοαπασχολούμενους, η οποία περιλαμβάνει μεγαλύτερη μείωση για ορισμένες κατηγορίες επαγγελματιών, θέτει υπό αμφισβήτηση το στόχο της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος του 2016 να έχει μια ενιαία προσέγγιση μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών συμμετεχόντων. Τα χαμηλότερα ανώτατα όρια δεν θα έχουν κατ ‘ανάγκη αντίκτυπο στο πραγματικό επίπεδο των δημόσιων επενδύσεων το 2019, δεδομένης της επίμονης υποαπορρόφησης για αρκετά χρόνια. Επιπλέον, θα παρασχεθεί τεχνική βοήθεια μέσω της Υπηρεσίας Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ελλείψεων στον καθορισμό και την παρακολούθηση των δημόσιων επενδυτικών σχεδίων από το Υπουργείο Οικονομικών.

Δημοσιονομικές προοπτικές

Η δημοσιονομική προβολή υπόκειται σε αβεβαιότητα. Η υστέρηση εκτέλεσης των δαπανών συνέβαλε στην αύξηση των δημοσιονομικών επιδόσεων τα τελευταία χρόνια, αν και αυτό δεν είναι επιθυμητό αποτέλεσμα όσον αφορά τη διαδικασία του προϋπολογισμού ή τον αντίκτυπο στην ανάπτυξη. Η μείωση του ανώτατου ορίου των επενδυτικών δαπανών έχει μειώσει τους ανοδικούς κινδύνους για τις δημοσιονομικές προβλέψεις που σχετίζονται με πιθανή υποαπορρόφηση. Όσον αφορά τους κινδύνους μείωσης και αν και δεν υπάγονται στην άμεση ευθύνη των ελληνικών αρχών, ένα συγκεκριμένο ζήτημα αφορά μια σειρά πρόσφατων δικαστικών υποθέσεων και δικαστικών αποφάσεων που έχουν ή θα μπορούσαν ενδεχομένως να καταστήσουν άκυρες ορισμένες πτυχές των μεταρρυθμίσεων που θεσπίστηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος του ΕΜΣ (σ.σ. του Μνημονίου ΙΙΙ) και των προηγούμενων προγραμμάτων. Περιλαμβάνουν δικαστικές αποφάσεις για υποθέσεις σχετικά με τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις που θεσπίστηκαν το 2012, το 2015 και το 2016 καθώς και για τα μέτρα που εγκρίθηκαν το 2012, τα οποία καταργούν το 13ο και 14ο μηνιαίο μισθό των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα. Ο πραγματικός αντίκτυπος των αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένου του δημοσιονομικού αντικτύπου τους, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη συλλογιστική των δικαστηρίων και μπορεί να απαιτήσει διορθωτικές ενέργειες ώστε να διασφαλιστεί η διατήρηση των διαρθρωτικών χαρακτηριστικών των μεταρρυθμίσεων και η διαφύλαξη των δημοσιονομικών στόχων. Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να παρακολουθούν τους δημοσιονομικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών αποφάσεων, και καλούνται να λάβουν αντισταθμιστικά μέτρα για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων στο πλαίσιο της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής (MΠΔΣ) και των ετήσιων ενημερώσεών της.

Οι ελληνικές αρχές προτίθενται να υιοθετήσουν έκτακτα μέτρα που χρησιμοποιούν μέρος της αναμενόμενης υπέρβασης του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3,5% του ΑΕΠ για το 2018, αλλά δεν έχουν υποβληθεί συγκεκριμένες προτάσεις. Τα μέτρα αυτά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μόνο υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει κατάλληλο περιθώριο ασφαλείας για την αντιμετώπιση πιθανών μελλοντικών αναθεωρήσεων των στοιχείων του δημοσιονομικού αποτελέσματος. Σε περίπτωση που λαμβάνονται υπόψη τέτοια μέτρα, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην εκκαθάριση τυχόν εναπομενόντων υποχρεώσεων που προκύπτουν από δικαστικές αποφάσεις και θα πρέπει να διασφαλιστεί η πλήρης συμβατότητα με τις πολιτικές που παρακολουθούνται υπό ενισχυμένη εποπτεία.