Πιάνει φωτιά το Συριακό – τι σημαίνει το αμερικανικό «ναι» στην τουρκική εισβολή

Ο Ερντογάν «έπαιζε» εξαρχής σε δύο μέτωπα ελπίζοντας ιδανικά να κερδίσει πόντους και στα δύο: στο Αιγαίο με αφορμή τα ενεργειακά και στη Συρία με στόχο τους Κούρδους.

Με τις δηλώσεις Πομπέο στην Αθήνα να μπορούν ενδεχομένως(!) να ερμηνευτούν ως πρόθεση της Ουάσιγκτον να του… τραβήξει το χαλινάρι στα ενεργειακά και το Αιγαίο –αν κι αυτό θα το δούμε, διότι για την ώρα είμαστε μόνο στα λόγια- το αμερικανικό πράσινο φως στην τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία σημαίνει ότι αμέσως-αμέσως ο Σουλτάνος κέρδισε πάραυτα αυτό που ήθελε στο δεύτερο μέτωπο.

Να υποθέσουμε ότι οι Αμερικανοί «έδωσαν» στην Άγκυρα το δεύτερο για να υποχωρήσει στο πρώτο; Θα ήταν απλοϊκή απάντηση και θα φανεί, άλλωστε, από το αν πράγματι οι Τούρκοι κάνουν πίσω από την επιθετική τακτική τους στο Αιγαίο και την Κύπρο. Προσωπικά πολύ αμφιβάλω. Όσον αφορά το ίδιο το Συριακό, θα πρέπει να δούμε την εξέλιξη της κατάστασης για να έχουμε καλύτερη εικόνα.

Αυτό που ξέρουμε για την ώρα είναι ότι μετά την κινητικότητα που παρουσιάστηκε το Σαββατοκύριακο με τους Τούρκους να μετακινούν στρατό προς τα σύνορα, ο Ερντογάν μίλησε τηλεφωνικά με τον Ντόναλντ Τραμπ, στον οποίο εξέφρασε τη δυσφορία του για την έλλειψη προόδου στην αποκατάσταση της σταθερότητας της περιοχής και επανέλαβε τη θέληση του να βάλει τον τουρκικό στρατό να δημιουργήσει μια «ασφαλή ζώνη». Στη ζώνη δε, αυτή υποτίθεται ότι θα μετακινήσει τους εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους πρόσφυγες που φιλοξενεί ήδη στο έδαφος του.

Μετά το πέρας του τηλεφωνήματος, ο Λευκός Οίκος σε ανακοινωθέν του επιβεβαίωσε ότι η τουρκική εισβολή επίκειται, υπονοώντας ότι έκανε δεκτό το αίτημα του Ερντογάν, ενώ επανέλαβε ότι επιμένει στην απόφαση του να αποσύρει όλα τα αμερικανικά στρατεύματα από την περιοχή.

Το πρόβλημα με την απόφαση αυτή είναι ότι ο κύριος Τραμπ βρίσκει αντίθετο ένα μεγάλο μέρος του αμερικανικού κατεστημένου, ακόμη και στελέχη και συμβούλους του, όπως βέβαια και τον αμερικανικό στρατό που γενικότερα διαφωνεί κάθετα με την πρόθεση του κυρίου Τραμπ να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και κεντρικής Ασίας (συνυπολογίζοντας και το Αφγανιστάν) Παράλληλα, κινδυνεύει να προκαλέσει τη μήνιν των Ευρωπαίων που δεν θέλουν την ανατροπή του status quo σε μια περιοχή τόσο κοντά στη γειτονιά τους και από την οποία υπάρχει μια διαρκής ροή προσφύγων.

Ο κυριότερος λόγος ανησυχίας είναι ότι οι Τούρκοι έχουν σαφώς έναν βασικό στόχο που δεν είναι άλλος από να χτυπήσουν τους Κούρδους, τους οποίους ανέκαθεν θεωρούσαν ως τρομοκράτες, με μόνη διαφορά ότι πρόκειται για τους ίδιους Κούρδους μαχητές που ήταν αιχμή του δόρατος στη μάχη των Αμερικανών και της Δύσης ευρύτερα κατά των μαχητών του ISIS. Με δεδομένο δε, ότι τη μάχη αυτή ουσιαστικά την κέρδισαν, αποδυναμώνοντας και σχεδόν διαλύοντας το χαλιφάτο, ο Λευκός Οίκος ουσιαστικά τους… αδειάζει. Τους… αδειάζει φεύγοντας από την περιοχή και παράλληλα δίδοντας τον έλεγχο της στους ορκισμένους εχθρούς τους, τους Τούρκους που τώρα θα τους κυνηγήσουν.

Μάλιστα, ακόμη χειρότερα, η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε ότι παραδίδει την ευθύνη για τους περίπου 6.000 ισλαμιστές που έχει συλλάβει και κρατά φυλακισμένους στην περιοχή στους Τούρκους.

Θυμίζουμε ότι για τον αγώνα που έκαναν οι Κούρδοι είχαν λάβει υποσχέσεις και διαβεβαιώσεις ότι θα επιβραβευτούν με το πολυπόθητο ανεξάρτητο κράτος που επιθυμούσαν και τουλάχιστον μέχρι τώρα απολάμβαναν αυξημένης αυτοδυναμίας στη βόρειο Συρία (όπως βέβαια και το βόρειο Ιράκ).

Η ανατροπή του status quo εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους και όλοι οι αναλυτές και διπλωμάτες το αναγνωρίζουν. Οι Κούρδοι είναι καλά εξοπλισμένοι και ετοιμοπόλεμοι, που σημαίνει ότι οι Τούρκοι στρατιώτες δεν πρόκειται να κάνουν… βόλτα. Επιπλέον και σε πολιτικό επίπεδο τα είχαν «βρει» με το καθεστώς Άσαντ στη Δαμασκό, κάτι που ικανοποιούσε τους Ρώσους, οι οποίοι εξαρχής είχαν ως βασική επιδίωξη στο Συριακό την παραμονή του Άσαντ στην εξουσία. Άλλωστε, όπως οι Κούρδοι, έτσι και η Δαμασκός φοβάται τα τουρκικά σχέδια, την ανταλλαγή πληθυσμών, πόσο μάλλον την αλλαγή των συνόρων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι νωρίτερα φέτος Κούρδοι και συριακές κυβερνητικές δυνάμεις είχαν καταλήξει σε συμφωνία για την απώθηση των Τούρκων στην περιοχή του Αφρίν, μια συμφωνία που είχε σχολιαστεί από όλους τους αναλυτές ως σημαντική ανατροπή στο γεωπολιτικό και διπλωματικό παζλ της περιοχής.

Με δεδομένα τα παραπάνω στοιχεία, λοιπόν, δεν είναι τυχαίο ότι οι Αμερικανοί δίσταζαν επί πολύ καιρό να εγκρίνουν τα τουρκικά σχέδια, κάτι που είχε δημιουργήσει εύλογη δυσφορία στην Υψηλή Πύλη. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πως θα εξελιχτούν τα πράγματα στο έδαφος, αλλά και πως θα αντιδράσει όχι μόνο η Δαμασκός, αλλά και η Ρωσία. Η Μόσχα βρίσκεται μεν σε ένα καλό σημείο στις σχέσεις της με την Τουρκία, με τον Ερντογάν να τα έχει… τακιμιάσει με τον Τσάρο, αλλά ο Πούτιν δεν θα είναι ευχαριστημένος αν θιγούν τα συμφέροντα της Δαμασκού.

Κοινώς, οι ισορροπίες σε όλα τα πεδία είναι εξαιρετικά ευαίσθητες και τα πράγματα είναι πολύ εύκολο να εκτροχιαστούν οδηγώντας σε μια νέα ανάφλεξη το Συριακό και μια ακόμη πληγή στην ήδη τεταμένη περιοχή της Μέσης Ανατολής.