Πληθωρισμός: Χτυπάει την ανταγωνιστικότητα της εθνικής οικονομίας

Η ενεργειακή κρίση, που ευθύνεται για την εκτίναξη του πληθωρισμού στο 10% και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών κατά 6,3 δισ. ευρώ το 10μηνο Ιανουαρίου Οκτωβρίου, χτυπάει μεταξύ άλλων και την ανταγωνιστικότητα της εγχώριας οικονομίας.

Αναλυτικότερα, με βάση την Τράπεζα της Ελλάδας η ανταγωνιστικότητα το 2022 πλήττεται από το γεγονός ότι ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα αναμένεται ότι θα φτάσει σε μέσα επίπεδα στο 9,4%, ενώ στην Ευρωζώνη όπου περιλαμβάνονται οι περισσότεροι οικονομικοί εταίροι της χώρας, θα κινηθεί στο 8,5%. Ο υψηλός πληθωρισμός “ακυρώνει” εν μέρει και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας που επιφέρει η περιορισμένη αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, η οποία φτάνει φέτος στην Ελλάδα στο 1,3% (παρά την αύξηση του κατώτερου μισθού κατά 9,7% σε δύο δόσεις μέσα στο χρόνο) έναντι του +3% κατά μέσο όρο στην Ευρωζώνη.

Οι προβλέψεις για το πληθωρισμό του 2023, ο οποίος θα μειωθεί στο 5% σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ και 5,8% σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, είναι κοινά παραδεκτό ότι ενέχουν υψηλή αβεβαιότητα που αφορά τις εξελίξεις του ενεργειακού κόστους, αλλά και τις εξελίξεις στους ονομαστικούς μισθούς και στην παραγωγικότητα.

Ωστόσο, παρά τη συγκυρία των τιμών της ενέργειας, των τροφίμων και των πρώτων υλών, υπάρχουν και θετικά σημεία τα οποία αποδεικνύουν ότι η προσπάθεια εντείνεται στο πεδίο βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της προσέλκυσης ξένων άμεσων επενδύσεων, τόσο στον τουριστικό τομέα όσο και στον τομέα της τεχνολογίας και της πληροφορικής. Αυτό δείχνει το γεγονός ότι οι άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων Ελλάδας το 2021 ήταν οι υψηλότερες της τελευταίας 20ετίας και ξεπέρασαν τα 5,6 δισ. ευρώ, έναντι των 2,9 δισ. το 2020, ενώ για το 2022 εκτιμάται ότι θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο με βάση τα στοιχεία του δεκαμήνου.

Ένας δεύτερος δείκτης ανταγωνιστικότητας, ο οποίος “πάσχει” φέτος κυρίως λόγω της αυξημένης αξίας των εισαγωγών ενέργειας, είναι το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών το οποίο για το 10μηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου παρουσίασε αύξηση ρεκόρ κατά 6,3 δισ. ευρώ σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2021, φτάνοντας στα 13,6 δισ. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα κυρίως της επιδείνωσης του ισοζυγίου αγαθών, το οποίο διαμορφώθηκε σε 32,2 δισ. ευρώ αυξημένο κατά 11,7 δισ. σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του 2021.

Βασική αιτία ήταν η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου καυσίμων το οποίο εκτοξεύτηκε για το 10μηνο στα 10,6 δισ. ευρώ από τα 4,04 δισ. το ίδιο διάστημα του 2021 και λιγότερο το έλλειμμα στο ισοζύγιο λοιπών αγαθών. Οι μεταβολές των εισαγωγών και εξαγωγών καυσίμων οφείλονται όχι μόνο στην αύξηση των τιμών τους, αλλά και στις μεταβολές του όγκου. Ειδικότερα, το δεκάμηνο του 2022, σε σταθερές τιμές οι εισαγωγές καυσίμων αυξήθηκαν κατά 27,6%, χωρίς όμως αντίστοιχη άνοδο των εξαγωγών (οι οποίες μειώθηκαν κατά 5,2%).

Από την άλλη πλευρά, η εικόνα θα ήταν χειρότερη αν δεν είχαμε τη σημαντική ανάκαμψη του τουρισμού. Ειδικότερα, κατά το ίδιο διάστημα η σημαντική άνοδος του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών, στα 17 δισ. ευρώ φέτος από τα 10 δισ. το 2021, και δευτερευόντως του ισοζυγίου θαλάσσιων μεταφορών, αντιστάθμισε – έστω και κατά ένα μέρος μόνο – την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών.