Πως εκτινάχτηκαν στα ύψη τα φορολογικά έσοδα;

Τα τεκμήρια φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων, η ακρίβεια στις τιμές και η αισχροκέρδεια των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων καθώς επίσης και τα αυξημένα επιτόκια εκτίναξαν στα ύψη τα φορολογικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Μαϊου 2024 με συνέπεια στο διάστημα αυτό να έχει σχηματιστεί ταμειακό πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,2 δισ. ευρώ περίπου.

Παρ’ όλα αυτά ένα μεγάλο μέρος του πλεονάσματος αυτού συνολικού ποσού 800 εκατ. ευρώ περίπου δεν προσμετράται καν στον φετινό προϋπολογισμό είτε επειδή εντάσσεται στο προηγούμενο έτος είτε επειδή απλά δεν μπορεί να συμπεριληφθεί με βάση τους ισχύοντες δημοσιονομικούς κανόνες.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, που ανακοίνωσε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για την περίοδο του Ιανουαρίου – Μαΐου 2024:

1) Στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού παρουσιάζεται έλλειμμα ύψους 535 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2.728 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

2) Το πρωτογενές αποτέλεσμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 3.197 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 802 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι μέρος της διαφοράς του πρωτογενούς πλεονάσματος έναντι του στόχου σε ταμειακούς όρους δεν προσμετράται στο πρωτογενές αποτέλεσμα του 2024 σε δημοσιονομικούς όρους. Ενδεικτικά, ποσό ύψους 159 εκατ. ευρώ που αφορά σε έσοδα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους, ενώ σημαντικό μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023. Επομένως το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επισημαίνεται δε ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.

3) Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 26.884 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1.472 εκατ. ευρώ ή 5,8% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, παρότι στη τοποθεσία της εισηγητικής έκθεσης είχε συμπεριληφθεί η είσπραξη τον μήνα Μάρτιο ποσού ύψους 1.797 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του, ήτοι ποσό 1.687 εκατ. ευρώ, είχε εισπραχθεί τον Δεκέμβριο του 2023 και επιπλέον ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024.

Εξαιρουμένου του ανωτέρω ποσού, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 3.110 εκατ. ευρώ ή 13,2% έναντι του στόχου. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως:
α) στα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά 1.389 εκατ. ευρώ μετά την αφαίρεση των επιστροφών και
β) στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ κατά 1.096 εκατ. ευρώ.

4) Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 29.497 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.414 εκατ. ευρώ ή 5,0% έναντι του στόχου.

Πιο συγκεκριμένα:
I. Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 24.715 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.331 εκατ. ευρώ ή 5,7% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Η υπερεκτέλεση αυτή προέρχεται κυρίως: α) από την είσπραξη δύο δόσεων του ΕΝΦΙΑ 2024 (Απρίλιος και Μάιος) συνολικού ποσού 1.150 εκατ. ευρώ έναντι πρόβλεψης ποσού 982 εκατ. ευρώ για τους δύο μήνες, καθόσον είχε προβλεφθεί ότι η πρώτη δόση θα εισπραχθεί τον Μάιο και β) από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2024 (σημειώνεται ότι εκτιμώμενο ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023), όσο και την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους (ΦΠΑ, ΕΦΚ κλπ.).
Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:
·  Τα έσοδα από τον ΦΠΑ ανήλθαν σε 10.187 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 296 εκατ. ευρώ, λόγω των ανατιμήσεων και της ακρίβειας.
·  Τα έσοδα από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης (ΕΦΚ) ανήλθαν σε 2.714 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 72 εκατ. ευρώ.
·  Τα έσοδα από τους φόρους ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 1.414 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 147 εκατ. ευρώ, εξαιτίας της είσπραξης δύο δόσεων του ΕΝΦΙΑ τον Απρίλιο και τον Μάιο, αντί μίας μόνο τον Μάιο, όπως είχε προβλεφθεί.
·  Τα έσοδα από τους φόρους εισοδήματος ανήλθαν σε 7.434 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 754 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων είναι αυξημένος έναντι του στόχου κατά 153 εκατ. ευρώ, λόγω της εφαρμογής των επαχθών ρυθμίσεων για τα τεκμήρια φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων, ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων είναι αυξημένος έναντι του στόχου κατά 499 εκατ. ευρώ, λόγω των υπερκερδών που έχουν αποκομίσει οι μεγάλοι πολυεθνικοί όμιλοι εξαιτίας της αισχροκέρδειας και των ανατιμήσεων και οι λοιποί φόροι εισοδήματος αυξημένοι κατά 102 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, λόγω του υπολογισμού του φόρου επί των τόκων με βάση αυξημένα επιτόκια.

II. Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 25 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο.

III. Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 2.761 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 550 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024  κυρίως λόγω: (α) της είσπραξης κατά τον Δεκέμβριο 2023 του ποσού των 1.687 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), ενώ ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024, έναντι στόχου 1.797 εκατ. ευρώ που αρχικά προβλέφθηκε ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Μάρτιο 2024 και (β) των αυξημένων εσόδων ΠΔΕ, κατά 961 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου. Ειδικότερα, από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 2.761 εκατ. ευρώ, ποσό 2.374 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ.

IV. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 406 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 17 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024.

V. Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 1.567 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 592 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024, κυρίως λόγω των αυξημένων εσόδων από επιστροφές δαπανών, κατά 168 εκατ. ευρώ όσο και από την είσπραξη των τόκων καταθέσεων από την Τράπεζα της Ελλάδος, Α’ τριμήνου 2024, ύψους 196 εκατ. ευρώ, οι οποίοι αναμένονταν να εισπραχθούν στη λήξη του εξαμήνου. Από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 1.567 εκατ. ευρώ, ποσό 206 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ τα οποία είναι αυξημένα κατά 134 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

VI. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων» ανήλθαν σε 23 εκατ. ευρώ, έναντι μηδενικού στόχου. 

4) Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 2.612 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 58 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2.671 εκατ. ευρώ).

5) Τα συνολικά έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 2.580 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.096 εκατ. ευρώ από τον στόχο (1.484 εκατ. ευρώ).
6) Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν στα 27.419 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 721 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (28.141 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2024. Επίσης είναι αυξημένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, κατά 52 εκατ. ευρώ.

Στο σκέλος του τακτικού προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 1.125 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ κατά 845 εκατ. ευρώ. Αντίρροπα, δηλαδή αυξητικά σε σχέση με τον στόχο, κινήθηκαν οι πληρωμές των τόκων κατά 230 εκατ. ευρώ και οι μεταβιβάσεις σε λοιπά νομικά πρόσωπα κατά 307 εκατ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα, καταβλήθηκαν 110 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον ΕΛΓΑ, για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL-ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023, 134 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ως επιχορήγηση σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ) και 138 εκατ. ευρώ από το Υπουργείο Υγείας ως επιχορήγηση στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου.

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 4.413 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση ύψους 404 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, καθότι παρουσιάστηκε υπέρβαση του στόχου στο ΠΔΕ