Πως και γιατί οι Ευρωπαίοι «γλέντησαν» την Τερέζα Μέι στο Σάλσμπουργκ

Το χαστούκι που έφαγε η Τερέζα Μέι, χθες, στο Σάλσμπουργκ ομολογουμένως αιφνιδίασε πολλούς, πόσο δε, μάλλον την ίδια. Είναι δε, μια εξέλιξη που περιπλέκει πολύ σοβαρά τα πράγματα, όχι τόσο στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ε.Ε. και Βρετανίας, αλλά κυρίως στο εσωτερικό της χώρας με τρόπο που δεν προμηνύει τίποτε καλό για τη βρετανίδα πρωθυπουργό.

Πραγματικά, τίποτε δεν προμήνυε τις προηγούμενες ημέρες, την απρόσμενη σκληρή στάση που κράτησαν οι Ευρωπαίοι. Ακόμη και κατά την προσέλευση των ηγετών, χθες το πρωί, οι δηλώσεις κινήθηκαν σε χαμηλούς πλην ενθαρρυντικούς τόνους, παρά και τα σοβαρά θέματα που παραμένουν ανοιχτά στις συνομιλίες. Άλλωστε, υπήρχε διάχυτη η αίσθηση ότι η Σύνοδος θα κυλούσε σχετικά ανώδυνα για τη βρετανίδα πρωθυπουργό, δίδοντας της το χρόνο που χρειάζεται για να ξεπεράσει το σκόπελο που έχει μπροστά της, το κρίσιμο συνέδριο των Τόρις, στις 30 Σεπτεμβρίου.

Οι ελπίδες αυτές αποδείχτηκαν φρούδες. Η Σύνοδος, με μπροστάρη τον Ντόναλντ Τουσκ, κατέγραψε σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των δύο πλευρών και απέρριψε το περίφημο σχέδιο Τσέκερς (ήτοι το σχέδιο που προτάσσει η βρετανική κυβέρνηση) δίδοντας της περιθώριο τεσσάρων εβδομάδων (εν όψει του ευρωπαϊκού συμβουλίου, τον Οκτώβριο) να προχωρήσει σε διορθώσεις. Μάλιστα, οι Ευρωπαίοι έριξαν στο τραπέζι και την ιδέα ενός δημοψηφίσματος, όχι για το Brexit, αλλά για το κείμενο της συμφωνίας Βρυξελλών-Λονδίνου, κάτι που φαίνεται ότι… έβγαλε από τα ρούχα της, την συνήθως ψύχραιμη βρετανίδα πρωθυπουργό.

Δεδομένου ότι το σχέδιο Τσέκερς στάθηκε αφορμή για τη ρήξη της Μέι με τους σκληροπυρηνικούς στο κόμμα της, καθώς θεωρήθηκε ως υπαναχώρηση από το σκληρό Brexit που επιθυμούσαν, είναι απορίας άξιον το γιατί στήθηκε αυτό το σκηνικό στο Σάλσμπουργκ. Οι πιέσεις που δέχεται η βρετανίδα πρωθυπουργός από το κόμμα της και τους 50-70 βουλευτές των σκληρών Brexiters είναι δεδομένες και ασφυκτικές. Είναι δε, σίγουρο ότι θα ξεδιπλωθούν σε όλο τους το… μεγαλείο στο συνέδριο, όπου οι σκληροπυρηνικοί όχι μόνο θα προσέλθουν αγριεμένοι, αλλά πληροφορίες του βρετανικού Τύπου τους θέλουν να προετοιμάζουν (με συντονιστή τον Μπόρις Τζόνσον) ακόμη και κίνηση καθαίρεσης της Μέι. Και βεβαίως, μετά τα χθεσινά, η προσπάθεια της κυρίας Μέι να κρατήσει την καρέκλα της και το σχέδιο Τσέκερς ζωντανό φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο, δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι ουσιαστικά αρνήθηκαν το κείμενο ως έχει και απαίτησαν περαιτέρω υποχωρήσεις.

Βεβαίως, το σχέδιο Τσέκερς, πράγματι «πάσχει» στα μάτια των Ευρωπαίων, καθώς προσπαθεί να κρατήσει την πρόσβαση της Βρετανίας στην κοινή αγορά, ενώ ταυτόχρονα η Βρετανία θα έχει «γλιτώσει» από τις υποχρεώσεις της, όπως την ελεύθερη κίνηση των Ευρωπαίων πολιτών. Ακόμη και η προτεινόμενη φόρμουλα για τη βόρειο Ιρλανδία έχει πρακτικά προβλήματα. Όμως, η πίεση των Ευρωπαίων σε αυτή τη φάση ειδικά, σημαίνει πως δεν είχαν στην πραγματικότητα καμία διάθεση να διευκολύνουν τη Τερέζα Μέι. Αυτό, είτε επειδή τη θεωρούν ευάλωτη και αναξιόπιστη (μην ξεχνάμε ότι ηγείται μιας κυβέρνησης μειοψηφίας), είτε επειδή θεωρούν ότι το Λονδίνο δεν έχει λύση και θα δεχτεί μια κατά κράτος υποχώρηση στα όσα απαιτεί η Ε.Ε. Άλλωστε, σε περίπτωση που φτάσουμε στην άνοιξη και στην έκδοση του διαζυγίου, χωρίς συμφωνία, μεγαλύτερη χαμένη θα είναι η Βρετανία και η οικονομία της και όχι η Ευρώπη ή οι έτερες μεγάλες αγορές, όπως η γερμανική και η γαλλική, που ήδη προσπαθούν να «κλέψουν» ξένους θεσμικούς από το Σίτυ.

Προφανώς κάτι τέτοιο σημαίνει ότι η πιθανότητα πρόωρων εκλογών στη Βρετανία γίνεται πιο πιθανή. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν λίγες μονάδες μπροστά τους Εργατικούς, όμως κανείς δεν ξέρει πως θα διαμορφωθούν οι ισορροπίες, αν οι Τόρις προχωρήσουν στην εκλογή ενός νέου αρχηγού, που μπορεί δε, να προέρχεται από την ομάδα των σκληρών. Και βέβαια ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της κάλπης, η προεκλογική εκστρατεία θα αποτελέσει από μόνη της σοβαρό εμπόδιο για τις διαπραγματεύσεις για την Ε.Ε. καθώς μια προσωρινή κυβέρνηση δεν θα έχει την εξουσία για να πάρει τόσο σοβαρές αποφάσεις. Αλλά όπως είπαμε, ένα άτακτο διαζύγιο χωρίς συμφωνία σαφώς δεν συμφέρει τους Βρετανούς, οπότε επανερχόμαστε στο άνωθεν σκεπτικό ότι όλα, πιθανότατα, γίνονται για να δεχτεί το Λονδίνο (ανεξαρτήτως πρωθυπουργού) όσα είναι διατεθειμένοι να του προσφέρουν Βρυξέλλες και Βερολίνο.

Το πώς οι Γερμανοί σε φέρνουν στο σημείο να… σέρνεσαι, εντός και εκτός ευρωσυμβουλίων, εμείς οι έλληνες το έχουμε βιώσει, δυστυχώς, για τα καλά. Έχοντας το… know how, το εφαρμόζουν, πλέον, και στους Βρετανούς!