Πως μια νίκη μετατρέπεται σε εφιάλτη

Το ρίσκο πάντα εμπεριέχει ένα ποσοστό κινδύνου. Ρισκάρεις και μπορεί να μην σου βγει, έτσι απλά. Αυτό συνέβη και με την Τερέζα Μέι. Ρίσκαρε μια πρόωρη εκλογική αναμέτρηση με τη βεβαιότητα ότι είναι… καβάλα στο άλογο, ξεκίνησε την προεκλογική εκστρατεία με είκοσι μονάδες προβάδισμα και τελικά κατέληξε με ένα πρώτης τάξεως φιάσκο, που θέτει τη θέση της υπό αμφισβήτηση.

Χθες όλη ημέρα ο βρετανικός και διεθνής Τύπος αναλύοντας τα διάφορα πιθανά σενάρια έθετε την πιθανότητα μιας νίκης των κυβερνώντων συντηρητικών χωρίς πλειοψηφία, μόλις στο νούμερο 4 από τα πέντε πιθανά σενάρια, μετά από αυτό μιας νίκης με μεγάλη διαφορά εδρών, με μικρή διαφορά ή με οριακή διαφορά εδρών. Οι Τόρις, βέβαια, γλύτωσαν θεωρητικά το χειρότερο σενάριο μιας ήττας. Όμως, τα πράγματα, σήμερα, δεν είναι πολύ καλύτερα. Και κανείς μέσα στο κόμμα δεν δείχνει να παρηγορείται από το γεγονός ότι κατάφεραν να κόψουν πρώτοι το νήμα, κάτι που θεωρητικά ήταν από την πρώτη ημέρα δεδομένο.

Το βασικό, εξάλλου, δεν είναι αν κέρδισαν, αλλά πως θα κυβερνήσουν. Και μάλιστα την χειρότερη δυνατή περίοδο για τη χώρα, που σε λίγες ημέρες καλείται να παραστεί στην πρώτη επίσημη συνάντηση με τους διαπραγματευτές των Βρυξελλών ώστε να ξεκινήσει η συζήτηση για τους όρους της εξόδου από την Ε.Ε.

Μην ξεχνάμε, ότι ο σκοπός της κυρίας Μέι ήταν ακριβώς να ενισχύσει την κυβέρνηση της, να ενισχύσει σημαντικά την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία, ώστε να προσέλθει στις διαπραγματεύσεις πιο ισχυρή, όχι μόνο έναντι της Ευρώπης, αλλά και έναντι της σκληροπυρηνικής ομάδας των ευρωσκεπτικιστών στα έδρανα. Τελικά, όχι μόνο δεν τα κατάφερε, αλλά είναι απίθανο αν θα καταφέρει να κυβερνήσει. Το σύνολο των αναλυτών, εξάλλου, είχε σπεύσει ήδη με φόντο το κλείσιμο της ψαλίδας στις δημοσκοπήσεις, τις προηγούμενες ημέρες, να επιρρίψει το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης στην ίδια την πρωθυπουργό.

Τα λάθη της, πολλά. Η προεκλογική της καμπάνια ήταν εξαιρετικά κακή, γεμάτη λάθη και γκάφες που επιβάρυναν την εικόνα της και βελτίωσαν την απήχηση του ηγέτη των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν. Το μανιφέστο των Τόρις αντί να προσελκύσει ψηφοφόρους, τους απώθησε, ειδικά με τις δυσμενείς προτάσεις του για το κράτος πρόνοιας, σε αντίθεση με το πολύ πιο φιλολαϊκό μανιφέστο των Εργατικών. Η δε, συζήτηση για το Brexit ξεθώριασε μπροστά στο καυτό θέμα της τρομοκρατίας, με τρεις αιματηρές επιθέσεις σε τρεις μήνες να έχουν σοκάρει το κοινό.

Είναι δε, εντυπωσιακό πως, ενώ συνήθως τα τρομοκρατικά χτυπήματα ευνοούν προεκλογικά την εκάστοτε κυβέρνηση, καθώς συσπειρώνουν την κοινωνία γύρω από τον ηγέτη της, στην προκειμένη περίπτωση η ψυχολογία του εκλογικού σώματος λειτούργησε αντίστροφα. Και αυτό λόγω των ιδιαίτερα επιβαρυντικών αποκαλύψεων για τις συνθήκες των επιθέσεων και την ταυτότητα των δραστών, που έθεσαν υπό αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα των αρχών και την δυνατότητα τους να αποτρέπουν πιθανές απειλές, μεταξύ άλλων, λόγω της μείωσης του προσωπικού και της περικοπής των χρημάτων για τα σώματα ασφαλείας. Κινήσεις, δηλαδή, που αποκαλύφθηκε ότι αποφασίστηκαν όταν αρμόδια υπουργός Εσωτερικών ήταν η Τερέζα Μέι, προκαλώντας σάλο στον κόσμο.  

Όμως, ακόμη και η ίδια η συζήτηση για το Brexit δεν είναι βέβαιο ότι βοήθησε τους συντηρητικούς, δεδομένου ότι σε ένα τμήμα της κοινωνίας και την επιχειρηματική κοινότητα επικρατεί έντονη αγωνία για τις οικονομικές επιπτώσεις ενός «σκληρού» brexit, όπως αυτό που είχε αποφασίσει να δρομολογήσει η κυρία Μέι, με έξοδο από την κοινή αγορά, αλλά και με δεδομένη την αντίστοιχη σκληρή στάση που έχει αποφασίσει σύσσωμη η Ευρώπη να κρατήσει απέναντι στο Λονδίνο.

Βεβαίως, αυτό που έχει πλέον σημασία σήμερα είναι να προστατευθεί η σταθερότητα της αγοράς (η στερλίνα άρχισε να πέφτει, ήδη από το βράδυ) δεδομένης της διαφαινόμενης πολιτικής αστάθειας. Οι Τόρις δεν μπορούν να διεξάγουν εύκολα διαπραγματεύσεις για το brexit με κυβέρνηση μειοψηφίας. Και ορατός σύμμαχος για το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού δεν φαίνεται. Οι Εργατικοί ούτε το συζητούν, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, που είναι το πιο φιλοευρωπαϊκό κόμμα της Βρετανίας, θα είναι δύσκολο να τα βρουν μαζί τους στην ατζέντα, οι Σκωτσέζοι του SNP θα θέλουν και μαλακότερο brexit και νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιοχής. Και βέβαια οι ίδιοι οι Τόρις, μάλλον, θα θέλουν ούτως ή άλλως νέα αρχηγό, αδυνατώντας να κρύψουν την οργή τους για τον απίστευτο τρόπο που η κυρία Μέι τους οδήγησε από την εξουσία στην… αφασία.

Στην πραγματικότητα, με δεδομένες τις ισορροπίες, η πιθανότητα σχηματισμού μιας προοδευτικής κυβέρνησης συνασπισμού υπό τους Εργατικούς μοιάζει στα χαρτιά πιο πιθανή. Όμως, και αυτή δεν θα είναι εύκολη απαιτώντας σίγουρα εκτεταμένες συζητήσεις και διαπραγματεύσεις.

Σε κάθε περίπτωση, η διαπραγμάτευση για το brexit μπαίνει πάλι σε παρένθεση, καθώς οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να έχουν έναν ισχυρό συνομιλητή, μια σταθερή κυβέρνηση, απέναντι τους προκειμένου να συνεννοηθούν. Και με το ρολόι να μετρά αντίστροφα από την ενεργοποίηση του άρθρου 50, ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος μιας διαπραγμάτευσης που ήδη θα κινηθεί σε αχαρτογράφητα νερά, καθώς ποτέ άλλοτε δεν έχει επιχειρηθεί.