ΠΟΥ: Ενδεχομένο υποχρεώσης σε φαρμακευτικές να γνωστοποιούν τις συμβάσεις τους με τα κράτη

Το ενδεχόμενο υποχρέωσης των φαρμακευτικών εταιρειών να γνωστοποιούν τιμές προϊόντων τους και συμφωνίες που συνάπτουν με κυβερνήσεις για την καταπολέμηση παγκόσμιων υγειονομικών κρίσεων εξετάζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κάτι το οποίο συναντά ήδη τις πρώτες αντιδράσεις από την πλευρά της βιομηχανίας του κλάδου.

Σύμφωνα με προσχέδιο συμφωνίας του ΠΟΥ, το οποίο διαπραγματεύονται οι 194 χώρες μέλη του οργανισμού, ζητείται να είναι υποχρεωτικό για τις εταιρείες να γνωστοποιούν τους όρους οποιωνδήποτε συμβάσεων με δημόσιους φορείς, σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters.

Όπως επισημαίνεται, η δημόσια χρηματοδότηση για την ανάπτυξη εμβολίων και θεραπειών θα πρέπει να είναι πιο διαφανής και να περιλαμβάνει όρους οι οποίοι θα διασφαλίζουν ότι τα φαρμακευτικά σκευάσματα θα διανέμονται ισότιμα σε όλο τον κόσμο.

Ο στόχος του συμφώνου, γνωστού και ως «συνθήκη πανδημίας», είναι να διασφαλιστεί ότι η επόμενη παγκόσμια κρίση υγείας δεν θα είναι τόσο καταστροφική όσο η COVID-19 και ότι θα βελτιώσει την παγκόσμια ανταπόκριση που αυτήν τη φορά άφησε πίσω πολλές από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλές συμφωνίες που συνήψαν οι κυβερνήσεις με φαρμακευτικές εταιρείες διατηρήθηκαν εμπιστευτικές, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια να λογοδοτήσουν οι φαρμακευτικές.

Εκπρόσωπος του ΠΟΥ ανέφερε στο Reuters ότι τα κράτη μέλη ζήτησαν να κινηθεί η διαδικασία προς μια νέα συμφωνία.

«Η διαδικασία είναι ανοιχτή, διαφανής και με τη συμβολή άλλων ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων τυχόν ενδιαφερόμενων φορέων και του κοινού, που μπορούν να υποβάλλουν παρατηρήσεις  σε δημόσιες διαβουλεύσεις».

Η συμφωνία βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και πιθανόν να αλλάξει κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Πάντως, το προσχέδιο θα παρουσιαστεί ολόκληρο σε συνεδρίαση την Παρασκευή.

Στο έγγραφο δεν ξεκαθαρίζεται τι θα συμβεί εάν οι χώρες που θα εγγραφούν δεν τηρήσουν τους κανόνες του και εάν οι εταιρείες δεν συμμορφωθούν, καθώς ο ΠΟΥ δεν μπορεί να επιβάλλει στις εταιρείες να ακολουθήσουν τους κανόνες του.

Βεβαίως, η πρόταση είναι πιθανό έως και αναμενόμενο να αντιμετωπίσει αντίσταση από τη βιομηχανία φαρμάκων μετά τον μετέωρο αγώνα της για την ανάπτυξη εμβολίων και θεραπειών που αποδείχθηκαν κρίσιμα εργαλεία για τον έλεγχο του ιού που έχει οδηγήσει στον θάνατο περισσότερους από 6,5 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Αντιδράσεις από τη βιομηχανία

Ο Τόμας Κουένι, γενικός διευθυντής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κατασκευαστών Φαρμάκων (IFPMA), σχολίασε ότι το προσχέδιο είναι ένα «σημαντικό ορόσημο», αλλά πρόσθεσε ότι είναι σημαντικό να μην υπονομευτεί ο τρόπος με τον οποίο καινοτομούν οι φαρμακευτικές εταιρείες και να προστατευθεί η πνευματική τους ιδιοκτησία.

Το προσχέδιο αναγνωρίζει τη σημασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά επισημαίνει ότι πρέπει να υπάρχουν αποτελεσματικότεροι  μηχανισμοί για την ανταλλαγή γνώσης, ώστε περισσότερες εταιρείες να μπορούν να παράγουν εμβόλια και φάρμακα κατά τη διάρκεια μιας υγειονομικής κρίσης.

Εάν το τελικό κείμενο είναι όπως το προσχέδιο, «πιθανότατα θα υπονόμευε παρά θα διευκόλυνε τη συλλογική μας ικανότητα να αναπτύσσουμε γρήγορα, να κλιμακώνουμε την αντιμετώπιση και να διασφαλίζουμε τη δίκαιη πρόσβαση του», έδωσε το στίγμα από την πλευρά της βιομηχανίας ο Κουένι.

Τέλος, στο προσχέδιο προτείνεται ένας μηχανισμός αξιολόγησης για την ετοιμότητα των χωρών απέναντι σε πανδημίες, καθώς και καλύτερη καθολική υγειονομική κάλυψη, μεγαλύτερη εγχώρια χρηματοδότηση για την πρόληψη και αντιμετώπιση πανδημιών και καλύτερη πρόσβαση του ΠΟΥ για τη διερεύνηση της προέλευσης της εκάστοτε επιδημίας.