Προσχέδιο προϋπολογισμού 2025: Οι αλλαγές στους φόρους, τους μισθούς, τις συντάξεις και τα επιδόματα

Φορολογικά και άλλα μέτρα με τελικό δημοσιονομικό κόστος 1,1 δισ. ευρώ περιλαμβάνει ο κρατικός προϋπολογισμός του 2025, σύμφωνα με το προσχέδιο που κατατέθηκε χθες στη Βουλή. Τα μέτρα που θα εφαρμοστούν το 2025 με επιπτώσεις στο ύψος των εσόδων και των δαπανών του κράτους είναι – σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού του επομένου έτους – τα ακόλουθα:

Μειώσεις ασφαλιστικών και φορολογικών επιβαρύνσεων:

1. Mείωση από 1.1.2025, κατά μία ποσοστιαία μονάδα, των ασφαλιστικών εισφορών. Ειδικότερα, η μείωση αυτή αναλύεται σε μείωση 0,5% στις εισφορές των εργαζόμενων και 0,5% στις εργοδοτικές εισφορές κλάδου υγείας, με το ετήσιο καθαρό κόστος να ανέρχεται σε 440 εκατ. ευρώ.
2. Kατάργηση από 1.1.2025 του ετησίου τέλους επιτηδεύματος των 325 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες, με κόστος 238 εκατ. ευρώ.
3. Μονιμοποίση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο με νέο σύστημα το οποίο βασίζεται στην πραγματική κατανάλωση, με κόστος 100 εκατ. ευρώ.
4. Αύξηση από το 2025 του ποσοστού μείωσης του ΕΝΦΙΑ από 10% σε 20% για κατοικίες φυσικών προσώπων που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές με φορολογητέα αξία έως 500.000 ευρώ. Οι κατοικίες με φορολογητέα αξία άνω των 500.000 ευρώ συνεχίζουν να έχουν έκπτωση 10%, όπως ίσχυε από 1.1.2024, χωρίς ωστόσο να αποζημιώνονται σε περίπτωση φυσικής καταστροφής μετά την 1η.6.2025.
5. Απαλλαγή για τρία έτη από τον φόρο εισοδήματος των εισοδημάτων από ενοίκια ακινήτων εμβαδού έως 120 τ.μ., τα οποία θα εκμισθωθούν με μακροχρόνια μίσθωση, ενώ ήταν κενά ή σε βραχυχρόνια μίσθωση για τουλάχιστον τρία έτη. Το εκτιμώμενο κόστος για το 2025 ανέρχεται σε 3 εκατ. ευρώ.
6. Επέκταση, για ένα ακόμα έτος (μέχρι το τέλος του 2025) της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, με σκοπό την αύξηση των προς διάθεση κατοικιών, με ετήσιο κόστος 18 εκατ. ευρώ.
7. Αυτοτελής φορολόγηση των εφημεριών των ιατρών του ΕΣΥ. Από 1.1.2025 θεσπίζεται η αυτοτελής φορολόγηση της αποζημίωσης των εφημεριών των ιατρών του ΕΣΥ με συντελεστή 22%, με κόστος 40 εκατ. ευρώ.
8. Κατάργηση τέλους σταθερής τηλεφωνίας 5% για συνδέσεις με οπτική ίνα ≥100 mbps από την 1.1.2025. Το κόστος του μέτρου ανέρχεται σε 24 εκατ. ευρώ.
9. Απαλλαγή από τον φόρο ασφαλίστρου 15% των συμβολαίων υγείας για παιδιά έως 18 ετών. Το κόστος ανέρχεται σε 17 εκατ. ευρώ.
10. Φοροαπαλλαγή οικειοθελών παροχών υπέρ νέων γονέων, με κόστος 6 εκατ. ευρώ.
11. Κατάργηση του τέλους χαρτοσήμου. Καταργείται από την 1η.12.2024 το τέλος χαρτοσήμου και θεσπίζεται ψηφιακό τέλος συναλλαγών για συγκεκριμένο αριθμό συναλλαγών. Οι κυριότερες συναλλαγές για τις οποίες καταργείται το τέλος, αφορούν σε συμβατικούς τόκους επιχειρηματικών δανείων, ασφαλιστικές συναλλαγές, χρησιδάνεια, ενέγγυες πιστώσεις τραπεζών υπέρ εισαγωγέων, σύσταση και αύξηση κεφαλαίου μη κερδοσκοπικών νομικών προσώπων, διάφορες άδειες για άσκηση επαγγέλματος ή έναρξη δραστηριότητας, χρήση εγκαταστάσεων για βιομηχανικό σκοπό, άδειες λειτουργίας τουριστικού γραφείου και πλήθος άλλων συναλλαγών. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 32 εκατ. ευρώ ετησίως.

Μέτρα αύξησης των φορολογικών εσόδων:

12. Αύξηση από 1.1.2025 του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, για τα τουριστικά καταλύματα. Η αύξηση κυμαίνεται από 0,5 ευρώ έως 5 ευρώ, αναλόγως της κατηγορίας των ξενοδοχείων και καταλυμάτων, κατά τους μήνες από Απρίλιο έως Οκτώβριο. Επιπλέον, προβλέπεται και επέκταση κατά έναν μήνα (Μάρτιο) της περιόδου εφαρμογής του χαμηλού τέλους. Η ετήσια αύξηση των εσόδων από τις εν λόγω μεταβολές υπολογίζεται σε 203 εκατ. ευρώ.
13. Επιβολή τέλους κρουαζιέρας από το 2025, με πρόβλεψη για επιπλέον έσοδα 52 εκατ. ευρώ.

Μέτρα αύξησης των δημοσίων δαπανών:

14. Αύξηση των συντάξεων με βάση τον ρυθμό μεταβολής του πληθωρισμού και του ΑΕΠ, με κόστος 401 εκατ. ευρώ.
15. Αυξήσεις βασικών μισθών για όλους τους υπαλλήλους και λειτουργούς του Δημοσίου. Από τον Απρίλιο 2025 θα καταβληθεί οριζόντια αύξηση στους βασικούς μισθούς όλων των δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών, έτσι ώστε ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο να μην υπολείπεται του επιπέδου του κατώτατου μισθού του ιδιωτικού τομέα. Το μικτό κόστος της νέας αυτής παρέμβασης εκτιμάται κατ’ αρχήν σε 143 εκατ. ευρώ περίπου.
16. Aύξηση από 1.1.2025 της αποζημίωσης για τη νυχτερινή απασχόληση του ένστολου προσωπικού (Ελληνική Αστυνομία – ΕΛΑΣ, Πυροσβεστικό Σώμα – ΠΣ, Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή – ΛΣ-ΕΛΑΚΤ, Ένοπλες Δυνάμεις), με κόστος 25 εκατ. ευρώ.
17. Διπλασιασμός της μέγιστης επιδότησης του προγράμματος «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» από το ποσό των 4.000 ευρώ στο ποσό των 8.000 ευρώ, η οποία θα καλύπτει το 60% έναντι του 40% των δαπανών. Το πρόγραμμα έχει προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ και συγκεκριμένα, 25 εκατ. ευρώ για το 2024 και 25 εκατ. ευρώ για το 2025.
18. Αύξηση του επιδόματος στέγασης, στο πλαίσιο της εν γένει αναμόρφωσης των επιδομάτων, από το ποσό των 70 ευρώ στο ποσό των 125 ευρώ και στο ποσό των 75 ευρώ, αναλόγως της εισοδηματικής κλίμακας, το οποίο προσαυξάνεται κατά 30% για κάθε τέκνο, ενώ παράλληλα εισάγονται και στοχευμένα περιουσιακά κριτήρια.

Έκτακτες εισοδηματικές ενισχύσεις τον Δεκέμβριο

Επιπλέον, τον Δεκέμβριο του 2024 θα καταβληθούν ενισχύσεις ύψους 243 εκατ. ευρώ σε 1,9 εκατ. δικαιούχους περίπου, στους οποίους περιλαμβάνονται:
(α) συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά, οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση που κυμαίνεται από 100 έως 200 ευρώ, αναλόγως του ύψους της σύνταξής τους και για συντάξεις έως και 1.600 ευρώ, (β) δικαιούχοι επιδόματος παιδιού ΟΠΕΚΑ, οι οποίοι θα λάβουν μία επιπλέον μηναία δόση,
(γ) δικαιούχοι επιδόματος ΑμεΑ ΟΠΕΚΑ και αναπηρικών επιδομάτων e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι θα ενισχυθούν με 200 ευρώ,
(δ) ανασφάλιστοι υπερήλικες, οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ και
(ε) δικαιούχοι ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, για τους οποίους προβλέπεται καταβολή προσαυξημένης μηνιαίας δόσης κατά 50%.

Οι προβλέψεις για ΑΕΠ, επενδύσεις, ανεργία και πληθωρισμό

Σύμφωνα με το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να ανέλθει σε 2,2% το 2024 και 2,3% το 2025. Οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 6,7% το 2024 και 8,4% το 2025 και το ποσοστό ανεργίας να μειωθεί από 10,3% το 2024 σε 9,7% το 2025. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε ονομαστικούς όρους το 2025 αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 10 δισ. ευρώ και ο λόγος του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης προς το ΑΕΠ να μειωθεί κατά 4,6 ποσοστιαίες μονάδες. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή εκτιμάται σε 2,7% το 2024 και αναμένεται να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε 2,1% το 2025.

Οι εκτιμήσεις για το δημόσιο χρέος

Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 356,5 δισ. ευρώ ή 153,7% του ΑΕΠ στο τέλος του 2024 έναντι 356,695 δισ. ευρώ ή 161,9% του ΑΕΠ το 2023, παρουσιάζοντας μείωση κατά 8,2 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2023. Το 2025 το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί σε 361,4 δισ. ευρώ ή 149,1% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 4,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έναντι του 2024.

Οι προβλέψεις για τις δαπάνες

Οι συνολικές δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 2025 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν σε 80,562 δισ. ευρώ και ότι θα είναι αυξημένες κατά 4,344 δισ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη εκτίμηση έτους 2024, κυρίως λόγω της εκταμίευσης δαπανών αυξημένων κατά 1,523 δισ. ευρώ για έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, των αυξημένων φυσικών παραλαβών των οπλικών συστημάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, της κάλυψης της δαπάνης λόγω απώλειας εσόδων του ΕΟΠΥΥ από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, της αύξησης των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων, των νέων προσλήψεων στις δημόσιες υπηρεσίες και των αυξημένων μεταβιβάσεων για την ενίσχυση της λειτουργίας των νοσοκομείων του ΕΣΥ.

Ειδικότερα, για τις επιμέρους κατηγορίες δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού έχουν γίνει οι ακόλουθες προβλέψεις στο προσχέδιο:

Παροχές σε εργαζομένους

Οι δαπάνες για παροχές σε εργαζομένους του Δημοσίου προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 14,682 δισ. ευρώ και να είναι μειωμένες κατά 242 εκατ. ευρώ σε σχέση με την εκτίμηση του έτους 2024 (συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των εργοδοτικών εισφορών από 01.01.2025), λαμβανομένων υπόψη των αποχωρήσεων και χωρίς να συνυπολογίζεται η δαπάνη των νέων προσλήψεων καθώς και των αυξήσεων των μισθών από 1.4.2025, οι οποίες περιλαμβάνονται στις πιστώσεις υπό κατανομή με συνολικό προβλεπόμενο κόστος 792 εκατ. ευρώ.

Κοινωνικές Παροχές

Οι δαπάνες της κατηγορίας αυτής προβλέπεται ότι θα ανέλθουν σε 404 εκατ. ευρώ και θα είναι αυξημένες κατά 36 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2024. Στις προβλέψεις έχει ληφθεί υπόψη δαπάνη για το επίδομα θέρμανσης ύψους 250 εκατ. ευρώ.

Μεταβιβάσεις

Οι δαπάνες για τις μεταβιβάσεις σε φορείς εντός και εκτός Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν στο ποσό των 34,203 δισ. ευρώ και ότι θα είναι αυξημένες κατά 1,124 δισ. ευρώ έναντι της εκτίμησης του 2024, εξαιτίας των αυξημένων προβλέψεων επιχορηγήσεων προς τον ΕΟΠΥΥ, κατά 525 εκατ. ευρώ, για την κάλυψη της απώλειας των εσόδων του λόγω της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κλάδου υγείας καθώς και εξαιτίας της ενίσχυσης για τη λειτουργία των νοσοκομείων. Ομοίως, αυξημένες παρουσιάζονται και οι προβλέψεις των κεφαλαιακών ενισχύσεων κατά 431 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω της πρόβλεψης για ενίσχυση του ειδικού λογαριασμού Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) κατά 400 εκατ. ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Αγορές αγαθών και υπηρεσιών

Η προβλεπόμενη δαπάνη για λειτουργικές ανάγκες δημοσίων υπηρεσιών ανέρχεται σε 1,837 δισ. ευρώ και είναι μειωμένη κατά 256 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη εκτίμηση για το 2024. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η αντίστοιχη εκτίμηση του έτους 2024 ενσωματώνει δαπάνες που καλύφθηκαν στην πορεία του έτους από το αποθεματικό του κρατικού προϋπολογισμού, όπως προμήθεια υγειονομικού υλικού, δαπάνες για τα μέσα αεροπυρόσβεσης κ.λπ.

Επιδοτήσεις

Η δαπάνη για επιδοτήσεις προβλέπεται να ανέλθει στο ποσό των 81 εκατ. ευρώ, αυξημένη κατά 5 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2024.

Τόκοι (σε ακαθάριστη βάση)

Οι δαπάνες τόκων σε ακαθάριστη δημοσιονομική βάση προβλέπεται ότι θα ανέλθουν σε 9,356 δισ. ευρώ και θα είναι μειωμένες κατά 428 εκατ. ευρώ σε σχέση με την εκτίμηση του 2024.

Λοιπές δαπάνες

Στην κατηγορία αυτή η προβλεπόμενη δαπάνη ανέρχεται σε 101 εκατ. ευρώ.

Πιστώσεις υπό κατανομή

Οι δαπάνες της κατηγορίας αυτής αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 18,152 δισ. ευρώ και να είναι αυξημένες κατά 3,426 δις. ευρώ σε σύγκριση με τις αντίστοιχες δαπάνες του 2024. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κυρίως πιστώσεις ύψους:

· 9,2 δισ. ευρώ για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του 2025, εκ των οποίων 2,75 δισ. ευρώ αφορούν στο εθνικό σκέλος και 6,45 δισ. ευρώ αφορούν στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος. Το 2024 οι δαπάνες του ΠΔΕ εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 9,45 δισ. ευρώ, οπότε το επόμενο έτος οι εν λόγω δαπάνες προβλέπονται μειωμένες κατά 250 εκατ. ευρώ.
· 5,14 δισ. ευρώ για έργα του ΤΑΑ μέσα στο 2025. Το 2024 οι δαπάνες για έργα του ΤΑΑ εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 3,617 δισ. ευρώ. Συνεπώς, το επόμενο έτος οι δαπάνες αυτές προβλέπεται να αυξηθούν κατά 1,523 δισ. ευρώ. Ευθυγραμμισμένη με την αύξηση αυτή είναι και η πρόβλεψη για έσοδα από το ΤΑΑ αυξημένα κατά 1,298 δισ. ευρώ, από 3,152 δισ. ευρώ το 2024 σε 4,45 δισ. ευρώ το 2025.
· 792 εκατ. ευρώ για δαπάνες πλήρωσης θέσεων προσωπικού και για λοιπές δαπάνες αποδοχών, συμπεριλαμβανομένων και των πιστώσεων λόγω αύξησης των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων,
· 850 και 400 εκατ. ευρώ για τα αποθεματικά για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων και επειγουσών δαπανών,
· 640 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των αναγκών των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης,
· 300 εκατ. ευρώ για την κάλυψη της δαπάνης της αυτόματης επιστροφής (clawback) της φαρμακευτικής δαπάνης, ,
· 50 εκατ. ευρώ για την εξυπηρέτηση των δαπανών υπέρ ευάλωτων οφειλετών του ν.4738/2020 και
· 180 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών.

Αγορές παγίων περιουσιακών στοιχείων

Η προβλεπόμενη δαπάνη για αγορές παγίων περιουσιακών στοιχείων αναμένεται να ανέλθει στο ποσό των 1,748 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 728 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2024, κυρίως λόγω των αυξημένων φυσικών παραλαβών οπλικών συστημάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.