Προϋπολογισμός: Μας εξοντώνουν! 8,5 δισ. νέοι φόροι από το ΥΠΟΙΚ

Επιπλέον φορολογικά έσοδα ύψους 1,833 δισ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι φέτος εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα έχουν πληρώσει πρόσθετους φόρους συνολικού ύψους 6,7 δισ. ευρώ και παρά την εφαρμογή νέων μέτρων φορολογικής ελάφρυνσης και άμεσων οικονομικών ενισχύσεων συνολικού ύψους 4,2 δισ. ευρώ, προβλέπει για το 2023 το τελικό σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού το οποίο κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.

Βασικός στόχος του προϋπολογισμού είναι η μετάβαση από πρωτογενές έλλειμμα ύψους 3,408 δισ. ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ το 2022 σε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 1,668 δισ. ευρώ ή 0,7% το 2023. Η επίτευξη του στόχου αυτού θα καταστεί δυνατή εφόσον επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για ρυθμό ανάπτυξης 1,8% το 2023 από 5,6% το 2022, μείωση της ανεργίας από το 10,7% το 2022 σε 10,6% το 2023 και πτώση του πληθωρισμού από το 9,7% το 2022 σε 5% το 2023.

Το συνολικό ύψος των φορολογικών εσόδων προβλέπεται να ανέλθει σε 56,748 δισ. ευρώ το 2023 έναντι 54,915 δισ. ευρώ το 2022, σημειώνοντας αύξηση κατά 1,833 δισ. ευρώ ή κατά 3,33%. Κι αυτό θα συμβεί παρά το γεγονός ότι, κατά το τρέχον έτος, τα φορολογικά έσοδα εκτιμάται ότι θα έχουν αυξηθεί συνολικά κατά 6,7 δισ. ευρώ ή κατά 13,87% σε σύγκριση με το 2021 και κατά 4,86 δισ. ευρώ ή κατά 9,7% σε σύγκριση με τον στόχο του κρατικού προϋπολογισμού του 2022.

Σημαντικό ρόλο στην αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά το τρέχον έτος διαδραμάτισαν οι υπέρμετρες ανατιμήσεις βασικών προϊόντων, αγαθών και υπηρεσιών που οδήγησαν στην υπεραύξηση των εσόδων από αναλογικούς εμμέσους φόρους (ΦΠΑ κ.λπ.). αλλά και η σημαντική αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό. Το 2023 βασικός παράγων που θα οδηγήσει στην περαιτέρω αύξηση των φορολογικών εσόδων  θα είναι η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας με την οποία θα υπολογιστούν οι κρατήσεις φόρων επί των μισθών και των συντάξεων.

Η μη τιμαριθμοποίηση, δηλαδή η μη αναπροσαρμογή των φορολογικών κλιμακίων με βάση το ποσοστό ανόδου του τιμαρίθμου θα  έχει ως συνέπεια οι αυξήσεις των φόρων που θα παρακρατούνται επί των μισθών και των συντάξεων του 2023 να είναι μεγαλύτερες σε ποσοστά από τις ονομαστικές αυξήσεις των συγκεκριμένων εισοδημάτων. Η εξέλιξη αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα ένα σημαντικό τμήμα των αυξήσεων που θα λάβουν στις αποδοχές τους οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα, οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι δημόσιοι λειτουργοί και οι συνταξιούχοι να απορροφηθεί από την αύξηση του φόρου εισοδήματος που θα παρακρατηθεί επί των συγκεκριμένων εισοδημάτων. Ενδεικτικά θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι ονομαστικές αυξήσεις 7,5% που αποφάσισε να χορηγήσει η κυβέρνηση σε περίπου 1.000.000 συνταξιούχους από την 1^η-1-2023 θα κοστίσουν μεν στον κρατικό προϋπολογισμό περίπου 750 εκατ. ευρώ, όμως από το ποσό αυτό περισσότερα από 210 εκατ. ευρώ θα επιστρέψουν ως επιπλέον παρακρατούμενοι φόροι στον κρατικό προϋπολογισμό.

Το 2023 θα τεθούν σε ισχύ μέτρα φοροελαφρύνσεων και εισοδηματικών ενισχύσεων συνολικού δημοσιονομικού 4,2 δισ. ευρώ ενώ άλλο 1 δισ. ευρώ έχει προϋπολογιστεί να διατεθεί για έκτακτα μέτρα αντιμετώπισης της αύξησης του ενεργειακού κόστους για τα νοικοκυριά.

Οι βασικότερες δημοσιονομικές παρεμβάσεις, που ενσωματώνει ο προϋπολογισμός του 2023, προβλέπουν:

1.	Διατήρηση σε μόνιμη βάση της μείωσης κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα
2.	Κατάργηση της καταβολής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, καθώς και στους συνταξιούχους
3.	Διατήρηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στις υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων και των αποσκευών τους έως τον Ιούνιο 2023
4.	Διατήρηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε μη αλκοολούχα ποτά και σε υπηρεσίες διάθεσης μη αλκοολούχων ποτών και ροφημάτων έως τον Ιούνιο 2023
5.	Διατήρηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα εισιτήρια κινηματογράφων, θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών, στα γυμναστήρια και τις σχολές χορού, στο τουριστικό πακέτο έως τον Ιούνιο 2023
6.	Παράταση της αναστολής ισχύος του ΦΠΑ 24% για νέες οικοδομές έως τέλος του 2024
7.	Κατάργηση ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων
8.	Μισθολογικές παρεμβάσεις για στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων
9.	Αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του ΕΣΥ με αυξήσεις 10% στις συνολικές αποδοχές τους
10.	Επέκταση επιδόματος μητρότητας ιδιωτικού τομέα από τους 6 στους 9 μήνες από το 2023
11.	Πρόγραμμα Ανακαινίζω/Ενοικιάζω για Κενά Σπίτια
12.	Αύξηση ΚΑΠ των ΟΤΑ από το 2023
13.	Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος
14.	Πρόγραμμα μίσθωσης ιδιωτικών ακινήτων με σκοπό να διατεθούν με πολύ χαμηλό μίσθωμα σε ευάλωτους Έλληνες δικαιούχους (Εστία 2)
15.	Κίνητρα για επέκταση τουριστικής περιόδου
16.	Πρόγραμμα Ανακαινίζω / Εξοικονομώ για νέους ηλικίας 18 έως 39 ετών
17.	Αύξηση δικαιούχων του προγράμματος ανακυκλώνω/αλλάζω συσκευή κατά 200.000
18.	Επιδότηση κτηνοτρόφων από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης λόγω αύξησης της τιμής των ζωοτροφών
19.	Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις με στόχο την μείωση του ενεργειακού κόστους
20.	Πρόγραμμα χαμηλότοκου δανεισμού για την αγορά πρώτης κατοικίας από νέους και νέα ζευγάρια έως 39 ετών

 

Σύμφωνα, εξάλλου, με το τελικό σχέδιο του νέου κρατικού προϋπολογισμού, το ΑΕΠ, σε ονομαστικούς όρους, θα διαμορφωθεί φέτος στα 210,17 δισ. ευρώ έναντι 187,278 δισ. ευρώ το 2021, δηλαδή θα αυξηθεί κατά 22,892 δισ. ευρώ ή κατά 12,23%! Την πολύ μεγάλη αυτή αύξηση του ΑΕΠ προκάλεσαν οι ανατιμήσεις και η ακρίβεια αλλά και η θεαματική ανάκαμψη του τουρισμού. Το 2023 το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα σκαρφαλώσει ακόμη πιο ψηλά, στα 224,134 δισ. ευρώ, σημειώνοντας νέα αύξηση κατά 13,964 δισ. ευρώ ή κατά 6,64%.

Επιπλέον, φέτος, το δημόσιο χρέος (της γενικής κυβέρνησης) αναμένεται να σημειώσει σημαντική μείωση, ως ποσοστό του ΑΕΠ, λόγω της μεγάλης αύξησης του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, το χρέος της γενικής κυβέρνησης, από 353,434 δισ. ευρώ ή 194,5% του ΑΕΠ που είχε διαμορφωθεί το 2021 θα ανέλθει σε 355 δισ. ευρώ ή 168,9% του ΑΕΠ φέτος και σε 357 δισ. ευρώ ή 159,3% του ΑΕΠ το 2023. Συνολικά, από το τέλος του 2021 έως το τέλος του 2023 η μείωση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ αναμένεται να φθάσει τις 35,3 ποσοστιαίες μονάδες!

 

Αναλυτικά, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών τα κυριότερα σημεία του κρατικού προϋπολογισμού του 2023 είναι τα εξής:

Ο Προϋπολογισμός του 2023 καταρτίστηκε υπό συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας, αναφορικά με τις γεωπολιτικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Καλείται να συγκεράσει προκλήσεις που αφορούν την ενεργειακή κρίση, την πληθωριστική πίεση στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, την υγειονομική κρίση που έχει οδηγήσει σε αυξημένες δαπάνες στο σύστημα υγείας, αλλά και τις επιπλέον, έναντι του 2019 και παρελθόντων ετών, δαπάνες για την αναγκαία αμυντική θωράκιση της χώρας. Την ίδια στιγμή καλείται να διατηρήσει τη δημοσιονομική ισορροπία και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, σε χρονιά διεθνούς επιβράδυνσης ή και ύφεσης, αλλά και να υποστηρίξει ένα ευρύ φάσμα μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της ζωής και της ευημερίας όλων των πολιτών.

Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις μακροοικονομικές προβλέψεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο για το 2023, είναι αυξημένοι και συνδέονται κατά κύριο λόγο με τις γεωπολιτικές προκλήσεις, την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, τις συνθήκες εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο, τις τιμές της ενέργειας και των καυσίμων και την Ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική.

Για το 2022 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 5,6%, έναντι 5,3% που είχε προβλεφθεί στο Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023, 4,5% που είχε προβλεφθεί στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022 και 3,1% που είχε εκτιμηθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2022, τη στιγμή που ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή εκτιμάται να αυξηθεί κατά 9,7%, εν μέσω διεθνών πληθωριστικών πιέσεων. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να συρρικνωθεί περαιτέρω και να διαμορφωθεί σε 12,7% έναντι 13,9% που προβλεπόταν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και 14,2% στον Προϋπολογισμό του 2022.

Εντός του 2022 ελήφθησαν δημοσιονομικά μέτρα ύψους 4,8 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, μέτρα ύψους 4,4 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης. Ταυτόχρονα προωθήθηκαν μεταρρυθμίσεις, όπως ενδεικτικά είναι η διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 9,7% συνολικά μέσα στο 2022, η μείωση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), η επέκταση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, η κατάργηση του φόρου γονικών παροχών και δωρεών προς συγγενείς α’ κατηγορίας για χρηματικά ποσά και περιουσιακά στοιχεία αξίας μέχρι 800.000 ευρώ, η μείωση του τέλους κινητής τηλεφωνίας, η οικονομική ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, η αύξηση του στεγαστικού φοιτητικού επιδόματος, η επέκταση του επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα και τα σημαντικά κίνητρα για επέκταση της πλήρους απασχόλησης.

Για το 2023, υπό τις εξαιρετικά αβέβαιες συνθήκες διαμόρφωσης προβλέψεων, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αναμένεται να αυξηθεί κατά 5%, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 1,8%, έναντι μόλις 0,3% που εκτιμάται για το μέσο όρο της Ευρωζώνης και των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο Προϋπολογισμός του 2023 είναι ο πρώτος κρατικός προϋπολογισμός τα τελευταία δώδεκα έτη, που καταρτίζεται εκτός του πλαισίου μνημονιακής επιτήρησης ή ενισχυμένης εποπτείας. Συνεπώς πλέον, όλα τα δημοσιονομικά μεγέθη απεικονίζονται μόνο με τη κοινή μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ESA) και παραλείπονται πλέον εκτιμήσεις κατά πρόγραμμα.

Οι δημοσιονομικοί στόχοι που είχαν τεθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, αναφορικά με το πρωτογενές αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης, ήτοι ελλείμματος 2% του ΑΕΠ για το 2022 και πλεονάσματος 1,1% του ΑΕΠ για το 2023, αναθεωρούνται σε έλλειμμα 1,6% του ΑΕΠ για το 2022 και πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ για το 2023.

Στο ανωτέρω αποτέλεσμα, για το 2023 έχει συμπεριληφθεί το σύνολο των δημοσιονομικών μέτρων, ύψους 3,1 δισ. ευρώ από εθνικούς πόρους και 1,1 δισ. ευρώ από συγχρηματοδοτούμενους πόρους, που εξαγγέλθηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και επιπλέον 1 δισ. ευρώ για αυξημένες δαπάνες αντιμετώπισης του αυξημένου πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης.

Επιπλέον, για το έτος 2023 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 8,3 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και 7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εκ των οποίων 3,6 δισ. ευρώ από το σκέλος των επιχορηγήσεων, στο οποίο έως σήμερα έχουν ενταχθεί 440 έργα και εμβληματικές επενδύσεις ύψους 13,7 δισ. ευρώ.

Οικονομικές εξελίξεις και προοπτικές

Οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας προβλέπεται να επιδεινωθούν, κυρίως λόγω του υψηλού πληθωρισμού ο οποίος περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα και την ιδιωτική κατανάλωση και λόγω της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής παγκοσμίως η οποία αναμένεται να επιβαρύνει τις ανεπτυγμένες οικονομίες και να προκαλέσει επιδείνωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών για τις αναδυόμενες οικονομίες, αλλά και των αβέβαιων προοπτικών της κινέζικης οικονομίας που οφείλονται κυρίως στην πανδημία και στην αναταραχή στον τομέα των ακινήτων. Το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της παγκόσμιας οικονομίας, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, συνεχίζει να επιβραδύνεται με ασύμμετρες επιπτώσεις μεταξύ των οικονομιών και προβλέπεται να ανακάμψει από το 2024, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις αναμένεται να αποκλιμακωθούν.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 2022), η οικονομία της ΕΕ βρίσκεται σε σημείο καμπής και οι προοπτικές της έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά. Εν μέσω υψηλής αβεβαιότητας, οι αυξημένες πιέσεις της ενέργειας, η διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, το ασθενέστερο εξωτερικό περιβάλλον και οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης αναμένεται να οδηγήσουν την ΕΕ και την Ευρωζώνη σε σημαντική επιβράδυνση. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης αναμένεται να συρρικνωθεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέλος της το 2023. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για την ΕΕ και την Ευρωζώνη εκτιμάται σε 3,3% και 3,2% αντίστοιχα το 2022 και προβλέπεται να διαμορφωθεί μόλις σε 0,3% το 2023 τόσο για την ΕΕ όσο και για την Ευρωζώνη έναντι 5,4% και 5,3% αντίστοιχα το 2021.

Για το σύνολο του πρώτου εξαμήνου του 2022, η επίδραση της ενεργειακής κρίσης στα μεγέθη των εθνικών λογαριασμών είναι μικρότερη της αρχικής εκτίμησης, με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 7,8% σε ετήσια βάση. Το γεγονός αυτό αποδίδεται στην ισχυρή δυναμική της ελληνικής οικονομίας που είχε δημιουργηθεί πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ενισχυμένη από τη συσσώρευση αποταμιεύσεων καθώς και από την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών μέτρων κατά της ακρίβειας. Οι ευνοϊκές εξελίξεις για τον ρυθμό ανάπτυξης του πρώτου εξαμήνου οδηγούν σε εκτιμήσεις για υψηλότερη ανάπτυξη το 2022 σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις, ενώ μικρή ανοδική αναθεώρηση προκύπτει και έναντι του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού, σε 5,6% από 5,3% προηγουμένως. Η τελευταία αναθεώρηση αντικατοπτρίζει την κατ’ εκτίμηση καλύτερη επίδοση των πραγματικών εξαγωγών υπηρεσιών στο σύνολο του έτους, προς την οποία συμβάλλει ο κλάδος του τουρισμού με ονομαστικές εισπράξεις οι οποίες εκτιμώνται πλησίον (97,4%) του επιπέδου του 2019.

Το 2023 η ενεργειακή κρίση και οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία θα συνεχίσουν αναπόφευκτα να επιδρούν στην ελληνική οικονομία τόσο μέσω των καναλιών του πληθωρισμού και της αβεβαιότητας, όσο και μέσω της επιβράδυνσης της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη οριακά πάνω από το επίπεδο της στασιμότητας.

Παρόλα αυτά η ελληνική οικονομία, έχοντας το 2022 σχεδόν ανακτήσει τις απώλειες λόγω της πανδημίας για τις βασικές οικονομικές μεταβλητές από την πλευρά της παραγωγής, της ζήτησης και του εισοδήματος, προβλέπεται να συνεχίσει σε τροχιά ανάπτυξης το 2023, με ρυθμό που αντανακλά μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης απέναντι στην ενεργειακή κρίση.

Ο αντίκτυπος της κρίσης πληθωρισμού στο ελληνικό ΑΕΠ προβλέπεται διαχειρίσιμος αν συνυπολογιστούν κάποια σημαντικά δεδομένα, όπως είναι η κατάταξη της Ελλάδας στις πρώτες θέσεις της ΕΕ όσον αφορά την κατανομή, εκταμίευση και απορρόφηση πόρων του ΤΑΑ, η συνεχιζόμενη ισχυρή στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών από την ελληνική κυβέρνηση έναντι της ενεργειακής ακρίβειας, τα νέα μόνιμα αναπτυξιακά μέτρα από το 2023 και η προϋπάρχουσα της ενεργειακής κρίσης εύρωστη δυναμική της εγχώριας και εξωτερικής ζήτησης.

Την ίδια στιγμή το 2023 είναι το πρώτο έτος κατά το οποίο η ελληνική οικονομία θα λειτουργήσει εκτός της στενής δημοσιονομικής επιτήρησης που ξεκίνησε το 2010 με το πρώτο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Το γεγονός αυτό δίνει σήμα αναβάθμισης των οικονομικών προοπτικών της χώρας αποτελώντας μοχλό προσέλκυσης επενδύσεων και φέρνοντας τη χώρα πιο κοντά στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, δεδομένου, μεταξύ άλλων, του χαμηλού κόστους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, του σημαντικού ταμειακού αποθέματος ασφαλείας, αλλά και των συνετών δημοσιονομικών πολιτικών.

Στο πλαίσιο αυτό, το 2023 ο δημοσιονομικός σχεδιασμός αναμένεται να κινηθεί σε συγκριτικά στενότερα περιθώρια έναντι της μεγάλης δημοσιονομικής επέκτασης που ακολουθήθηκε για τις κρίσεις της πανδημίας και της ενέργειας την περίοδο 2020 – 2022. Ωστόσο, η δημοσιονομική πολιτική, που στήριξε την ανάκαμψη σχήματος «V» της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να φέρει μακροοικονομικά οφέλη και στο 2023.

Οι αυτόματοι σταθεροποιητές της ελληνικής οικονομίας, που στην παρούσα συγκυρία δρουν προς αποφυγή μιας μεγάλης επιβράδυνσης της ανάπτυξης, ενισχύονται από το 2023 με τα νέα μέτρα ελάφρυνσης των νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε ό,τι αφορά τη μόνιμη μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών περίπου 2,2 εκατ. εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, με επέκταση του μέτρου στο δημόσιο και στους συνταξιούχους.

Πέραν αυτών των δύο μέτρων, τα νέα κυβερνητικά μέτρα στήριξης της οικονομίας με έναρξη εφαρμογής το 2023, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

– τη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού από τον Μάιο 2023,

– την αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ),

– τη διευθέτηση μισθολογικών αιτημάτων των ενόπλων δυνάμεων,

– την κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ),

– την αύξηση του στεγαστικού φοιτητικού επιδόματος,

– την επέκταση του επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα,

– τα σημαντικά κίνητρα για επέκταση της πλήρους απασχόλησης, μέσω της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών και του τέλους επιτηδεύματος,

– την αναστολή του ΦΠΑ για νέες οικοδομές και

– το συνολικό πλαίσιο δράσεων στήριξης της στέγασης.

Από την άνοιξη του 2023, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να ενδυναμωθεί στη βάση των ως άνω μέτρων και της βαθμιαίας υποχώρησης του ρυθμού αύξησης του δείκτη τιμών. Σταδιακά μέσα στο 2023 οι διεθνείς τιμές στο πετρέλαιο αναμένεται να εξομαλυνθούν περαιτέρω, ενώ το ενεργειακό κόστος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα συνεχίσει να επιδοτείται και οι συνέπειες της πανδημικής περιόδου στη λειτουργία της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας αναμένεται να έχουν πλέον εξαλειφθεί.

Ωστόσο, η μετακύλιση του ενεργειακού κόστους σε αγαθά και υπηρεσίες για τα οποία οι τιμές τείνουν να αλλάζουν αργά, αναμένεται να διατηρήσει υψηλά τον πληθωρισμό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ως αποτέλεσμα, ο ρυθμός πληθωρισμού το 2023 προβλέπεται ηπιότερος έναντι του 2022, αλλά αυξημένος έναντι των προβλέψεων του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού 2023 (από 3% σε 5%). Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί το 2023, κατά μέσο όρο, σε 7,0% στην ΕΕ και 6,1% στην Ευρωζώνη.

Η προσήλωση στην υλοποίηση απορρόφησης των πόρων του ΤΑΑ αναμένεται να φέρει αύξηση της ετήσιας συμβολής του στην ανάπτυξη στις 1,9 ποσοστιαίες μονάδες το 2023. Η ανωτέρω υλοποίηση προβλέπεται ότι θα αποτελέσει τον κύριο μοχλό επενδύσεων του 2023, των οποίων ο όγκος προβλέπεται κατά 15,5% υψηλότερος έναντι του 2022, και τον σημαντικό παράγοντα στήριξης της ανθεκτικότητας της αγοράς εργασίας που θα συντελέσει στη μείωση της ανεργίας κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα του εργατικού δυναμικού, σε ποσοστό 12,6%.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η πρόβλεψη για την ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2023 ανέρχεται σε 1,8%, χαμηλότερα έναντι του 2022, αλλά σημαντικά πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (0,3% σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).

Βασικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας (% ετήσιες μεταβολές, σταθερές τιμές)
	2021	2022**	2023**
ΑΕΠ	8,4	5,6	1,8
Ιδιωτική κατανάλωση	5,8	7,2	1,0
Δημόσια κατανάλωση	2,2	0,2	-1,5
Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου	20,0	10,0	15,5
Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών	24,1	9,7	1,0
Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών	17,7	10,1	2,6
Αποπληθωριστής ΑΕΠ	1,3	9,6	4,8
Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή	0,6	9,7	5,0
Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή	1,0	9,9	5,0
Απασχόληση*	2,7	4,7	0,2
Ποσοστό ανεργίας*	12,4	10,7	10,6
Ποσοστό ανεργίας (Έρευνα Εργατικού Δυναμικού)	14,7	12,7	12,6

* Σε εθνικολογιστική βάση

** Εκτιμήσεις/προβλέψεις

Πηγή: Ετήσιοι Εθνικοί Λογαριασμοί (Ελληνική Στατιστική Αρχή), εκτιμήσεις/προβλέψεις Υπουργείου Οικονομικών.

 

Προϋπολογισμός επιδόσεων – Επισκοπήσεις δαπανών

Για το 2023, λαμβάνοντας υπόψιν και το νέο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί με τη διεθνή ενεργειακή κρίση, στις βασικές προτεραιότητες συγκαταλέγονται οι «πράσινες» επισκοπήσεις. Αυτές επικεντρώνονται στη λήψη μέτρων για τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας και τη συγκράτηση των αντίστοιχων δαπανών, καθώς και στην προώθηση παρεμβάσεων που έχουν θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Κύρια δράση σε αυτό το πλαίσιο, συνιστά η παρακολούθηση της εξοικονόμησης ενέργειας μέσα από την ηλεκτρονική εφαρμογή publicenergysavings.gov.gr. Η εφαρμογή αυτή παρακολουθεί καταρχήν την υιοθέτηση από πλευράς των φορέων σειράς άμεσων συμπεριφορικού τύπου δράσεων που μπορούν να εφαρμοστούν τόσο σε ιδιόκτητα όσο και σε μισθωμένα κτίρια που στεγάζουν δημόσιες υπηρεσίες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η τήρηση ορισμένων ανώτατων ορίων θερμοκρασίας στους θερμαινόμενους/κλιματιζόμενους χώρους, η απενεργοποίηση συστημάτων ψύξης/ θέρμανσης και εξοπλισμού γραφείου σε χώρους και ώρες που δεν υπάρχουν εργαζόμενοι κ.λπ. Περαιτέρω, η εφαρμογή θα παρακολουθεί και την πορεία των καταναλώσεων σε σχέση με το έτος αναφοράς για την έγκαιρη λήψη διορθωτικών μέτρων και τον περιορισμό της συνολικής δαπάνης.

Προϋπολογισμός Γενικής Κυβέρνησης

Στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2022, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης του έτους 2022, με βάση τη μεθοδολογία ESA, είχε εκτιμηθεί ότι θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 2.680 εκατ. ευρώ ή 1,4% του ΑΕΠ, ενώ στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2022 και κατόπιν της εντατικοποίησης της ενεργειακής κρίσης, το πρωτογενές αποτέλεσμα είχε προβλεφθεί σε έλλειμμα ύψους 4.039 εκατ. ευρώ ή 2,0% του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, το ανωτέρω πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 3.408 εκατ. ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις για το έτος 2023, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε δημοσιονομική βάση, προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 1.668 εκατ. ευρώ ή 0,7% του ΑΕΠ. Επισημαίνεται ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα προβλέπεται να είναι πλεονασματικό για πρώτη φορά από το έτος 2019, μετά από τρία συναπτά έτη πρωτογενών ελλειμμάτων.

Αποτελέσματα Γενικής Κυβέρνησης περιόδου 2021 – 2023 (σε εκατ. ευρώ)
Γενική Κυβέρνηση κατά ESA ανά υποτομέα		2021	2022	2023
		ΔΥΕ Οκτωβρίου 2022	Εκτίμηση	Πρόβλεψη
1.	Ισοζύγιο κρατικού προϋπολογισμού (Προεδρία της Δημοκρατίας, Προεδρία της Κυβέρνησης, Βουλή, Υπουργεία, Περιφερειακές Υπηρεσίες Υπουργείων   και Αποκεντρωμένες Διοικήσεις)	-17.384	-11.444	-7.806
2.	Ισοζύγιο Κεντρικής Κυβέρνησης (Κράτος, ΝΠ, ΔΕΚΟ ταξινομημένες εντός της Γενικής Κυβέρνησης και νοσοκομεία)	-14.979	-9.952	-5.592
3.	Ισοζύγιο Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ)	-159	-304	-148
4.	Ισοζύγιο Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ)	1.600	1.721	1.279
5.	Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης σύμφωνα με τη μεθοδολογία ESA (2+3+4)	-13.537	-8.535	-4.461
	% του ΑΕΠ	-7,5%	-4,1%	-2,0%
6.	Ενοποιημένοι τόκοι Γενικής Κυβέρνησης	4.521	5.127	6.129
	% του ΑΕΠ	2,5%	2,4%	2,7%
7.

…