“Καλάθι του νοικοκυριού”: Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει…

Του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου*
Ένα από τα πιο δισεπίλυτα προβλήματα αυτής της περιόδου είναι σίγουρα αυτό των ανατιμήσεων. Με τον πληθωρισμό στο 12% και τις τιμές των προϊόντων να αυξάνονται συνεχώς, για πάρα πολλούς συνανθρώπους το να γεμίσουν το «καλάθι του νοικοκυριού» αποτελεί άπιαστο όνειρο.

Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται μάλιστα μία σημαντική πτώση αγοράς ακόμα και βασικών αγαθών, απόρροια του κύματος ακρίβειας που πιέζει ασφυκτικά την κοινωνία και που έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου για μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Ως ένα μέτρο αντιμετώπισης της εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης, η Πολιτεία προέκρινε το μέτρο στήριξης του «καλαθιού του νοικοκυριού», με 50 προϊόντα που δεν πρόκειται να ανατιμηθούν ή που θα έχουν χαμηλότερες ανατιμήσεις, συγκριτικά με τα υπόλοιπα.

Το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις του για την αποτελεσματικότητα του μέτρου, κυρίως στο βαθμό στήριξης των νοικοκυριών αλλά και στις επιπτώσεις που μπορεί να έχει μία τέτοια δράση στη λειτουργία της αγοράς.

Οι θέσεις αυτές του Ε.Ε.Α. δικαιώνονται μετά και τη Γνωμοδότηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, καθώς υπάρχουν επιφυλάξεις και από την πλευρά της. Για παράδειγμα είχαμε σημειώσει την πιθανότητα να περιλαμβάνονται στη λίστα των 50 αγαθών, προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας από τα σούπερ μάρκετ. Αυτό επισημαίνει και η Επιτροπή. Δηλαδή κατά κάποιον τρόπο μπορεί να έχουμε εφαρμογή της γνωστής ρήσης: «Γιάννης κερνά, Γιάννης πίνει». Ήδη οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ-μάρκετ κατέχουν πάνω από το 85% του συνολικού τζίρου των τροφίμων. Μία τέτοια εξέλιξη απλώς θα τους αυξήσει κι άλλο. Επίσης τίθεται και θέμα πίεσης προς τις επιχειρήσεις- προμηθευτές τους, κάτι που θα επηρεάσει αρνητικά συνολικά την αγορά.

Όσο για τον αριθμό «50», το Ε.Ε.Α. συνεχίζει να θεωρεί ότι είναι μικρός για να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες των νοικοκυριών.

Το ζητούμενο σε αυτή την κρίσιμη περίοδο είναι να στηριχθούν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά οι πολίτες, να μην υπάρξουν στρεβλώσεις στην αγορά –κυρίως σε βάρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν σήμερα άμεση ανάγκη προστασίας και υπέρ ολιγοπωλιακών καταστάσεων- και κυρίως συγκράτηση των τιμών στα ράφια.

Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της μείωσης του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά, από το 13% στο 6%. Πρόκειται για πρόταση που έχουμε καταθέσει δημόσια εδώ και μήνες και που ήδη ευρωπαϊκές οικονομίες εφαρμόζουν.

Στόχος όλων των εμπλεκόμενων φορέων, από την Πολιτεία μέχρι τους αρμόδιους φορείς, πρέπει να είναι το γέμισμα του «καλαθιού του νοικοκυριού». Να μην στερηθεί δηλαδή κανένας πολίτης και καμία οικογένεια τα αγαθά εκείνα που δεν πρέπει να λείπουν από κανένα τραπέζι και κανένα σπίτι.

* Πρόεδρος Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών,
Επίτιμος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πειραιά
Δημοσιεύθηκε στη “Δημοκρατία” (1/11/22)