Σε κρίσιμο σημείο ο σχηματισμός κυβέρνησης στην Ισπανία

Είναι, πράγματι, ειρωνικό. Μόλις ενάμισι μήνα πριν, ο Οριόλ Γιουνκέρας, μία από τις ηγετικές μορφές της Καταλονίας και υπερασπιστής του δικαιώματος της για αυτοδιάθεση, καταδικάστηκε σε 13 χρόνια κάθειρξης για το ρόλο του στο δημοψήφισμα του 2017. Σήμερα, όμως, κυριολεκτικά κρατά στα χέρια του τα κλειδιά της πολιτικής σταθερότητας της Ισπανίας.

Ο λόγος έχει να κάνει με τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις που ξεκινούν σήμερα μεταξύ του κόμματος του Γιουνκέρας, της Καταλανικής Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς (ERC) και του νικητή των ισπανικών εκλογών Πέδρο Σάντσεθ για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης.

Θυμίζουμε ότι η κάλπη στις αρχές Νοεμβρίου, η τέταρτη για την Ισπανία μέσα σε τέσσερα χρόνια, έδωσε για μια ακόμη φορά ένα αμφιλεγόμενο αποτέλεσμα που παρατείνει το πολιτικό αδιέξοδο που αντιμετωπίζει η χώρα.

Σε αντίθεση με τις εκλογές της άνοιξης, όταν οι Σοσιαλιστές του Σάντσεθ και οι αριστεροί Podemos απέτυχαν να φτάσουν σε συμφωνία συνεργασίας, παρά τις παρατεταμένες συνομιλίες τους, αυτή τη φορά οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία συγκυβέρνησης μόλις δύο ημέρες μετά τις εκλογές της 10ης Νοεμβρίου, καταλαβαίνοντας το πόσο σοβαρή είναι η απειλή για την πολιτική και οικονομική σταθερότητα της χώρας. Όμως, η αποδυνάμωση τους στη νέα βουλή καθιστά αναγκαστική τη διασφάλιση και επιπλέον εταίρων, πιθανότατα από τους κόλπους των μικρότερων καταλανικών ή βασκικών κομμάτων, για τη διασφάλιση κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.

Στην αναζήτηση αυτή, λοιπόν, ο ρόλος του ERC (και των 13 βουλευτών του) είναι καθοριστικός. Αν συμφωνήσει να στηρίξει την κυβέρνηση συνασπισμού Σοσιαλιστών και Podemos, έστω και μόνο με ψήφο ανοχής στη βουλή, τότε ο Σάντσεθ θα έχει επιτέλους την σταθερή κυβέρνηση που επιθυμεί και η Ισπανία την πρώτη κυβέρνηση κεντροαριστεράς/ριζοσπαστικής αριστεράς στην ιστορία της.  

Αν οι συνομιλίες με το ERC καταλήξουν σε αδιέξοδο, τότε ο Πέδρο Σάντσεθ δεν θα έχει πολλές εναλλακτικές λύσεις και το πιθανότερο είναι πως, αργά ή γρήγορα, η Ισπανία θα οδηγηθεί και πάλι σε εκλογές, για πέμπτη φορά.

Το πρόβλημα, βέβαια, στις συνομιλίες αυτές είναι πως στο επίκεντρο τους θα βρεθεί αναπόφευκτα το καυτό ζήτημα της Καταλονίας. Οι Σοσιαλιστές είχαν εξαρχής μια πιο προοδευτική στάση στο ζήτημα, επιθυμώντας το διάλογο, έναντι της προηγούμενης δεξιάς κυβέρνησης που με τη στάση της έφερε τη ρήξη στις σχέσεις Μαδρίτης-Βαρκελώνης, όμως και πάλι δεν έχουν τα περιθώρια να είναι υπερβολικά διαλλακτικοί. Ήδη η αντιπολίτευση του Λαϊκού Κόμματος τους κατηγορεί για προδοσία επειδή θέλουν να καθίσουν στο τραπέζι με τους αυτονομιστές, θέτοντας –όπως λένε- σε κίνδυνο την ενότητα της Ισπανίας. Το ίδιο και η άκρα δεξιά, που αναβαθμίστηκε περαιτέρω στις τελευταίες εκλογές.

Επομένως, ο Σάντσεθ δεν μπορεί να προσφέρει πολλά, όσο κι αν επιθυμεί τη στήριξη τους. Αν το ERC επιμείνει στην απαίτηση του για τη διενέργεια νέου δημοψηφίσματος στην Καταλονία, αλλά και την παροχή αμνηστίας για τους Καταλανούς πολιτικούς που έχουν διωχθεί και φυλακιστεί για τη δράση τους (όπως ο Γιουνκέρας που κινεί τα νήματα από τη φυλακή), η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ τους  φαντάζει αδύνατη. Άλλωστε, η διαχείριση του Καταλανικού διχάζει και τους ίδιους τους Σοσιαλιστές στο εσωτερικό τους.

Σημειωτέον, πάντως, πως η παράταση της κρίσης στην περιοχή έχει ωφελήσει πολιτικά τα αυτονομιστικά κόμματα, τα οποία βγήκαν κερδισμένα από την τελευταία εθνική κάλπη, καθώς η τοπική κοινωνία της Καταλονίας συσπειρώθηκε γύρω τους. Η εξέλιξη αυτή από μόνη της αποδεικνύει το αδιέξοδο της τακτικής της Μαδρίτης, κάτι που ο Σάντσεθ αντιλαμβάνεται, αλλά δεν μπορεί πρακτικά να αντιμετωπίσει εύκολα…