ΣΕΒ: Δέκα προτάσεις για την αντιμετώπιση της διαφθοράς

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της διαφθοράς δεν έχει μια μονοσήμαντη λύση, αλλά απαιτεί ολοκληρωμένες και συντονισμένες δράσεις, τόσο σε επίπεδο αμιγώς δημοσίου τομέα, όσο και σε επίπεδο επιχειρήσεων, αναφέρει ο ΣΕΒ στο εβδομαδιαίο του δελτίο, προτείνοντας δέκα δράσεις.

Οπως αναφέρει ο Σύνδεσμος, η στόχευση πρέπει να εστιάζεται στην υιοθέτηση προληπτικών μέτρων και σε δράσεις ενίσχυσης της διαφάνειας.

Για τον λόγο αυτό, σημειώνει ο ΣΕΒ, συγκεκριμένες δράσεις μπορούν να επιφέρουν ορατά και άμεσα αποτελέσματα, όπως:

1. Επέκταση της ηλεκτρονικοποίησης των διοικητικών διαδικασιών για την ελαχιστοποίηση της επαφής δημοσίων υπαλλήλων-πολιτών/επιχειρήσεων.

2. Εφαρμογή στην πράξη του Νόμου 4305/2014 για την ανοικτή διάθεση και περαιτέρω χρήση εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων του δημόσιου τομέα.

3. Ανάπτυξη Μονάδων Κανονιστικής Συμμόρφωσης και Συστημάτων Εσωτερικού Ελέγχου με βάση τα διεθνή πρότυπα και πρακτικές στο δημόσιο τομέα.

4. Ενδυνάμωση και ενοποίηση του νομικού πλαισίου για την καταγγελία φαινομένων διαφθοράς (whistleblowing).

5. Υλοποίηση στοχευμένων εκπαιδευτικών δράσεων για τους δημοσίους λειτουργούς.

6. Μηδενική ανοχή στη διαφθορά και χρήση αποτελεσματικών εργαλείων εντοπισμού της – Παροχή κινήτρων αποδοτικότητας στους δημόσιους λειτουργούς – Επιβράβευση – Αξιολόγηση βάσει στόχων.

7. Καταστολή διαφθοράς (Βελτίωση των χρονοδιαγραμμάτων απονομής της δικαιοσύνης, εξορθολογισμός ελεγκτικών φορέων).

8. Καταστολή πολιτικής διαφθοράς (Πλήρης διαφάνεια και έλεγχος της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων, ηλεκτρονικοποίηση του συστήματος υποβολής δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης, έλεγχος τήρησης του Κώδικας Δεοντολογίας των μελών του Κοινοβουλίου και σαφείς κανόνες επιβολής κυρώσεων στα μέλη του).

9. Εφαρμογή αρχών «καλής νομοθέτησης».

10. Προώθηση των πρακτικών αντιμετώπισης και πρόληψης της διαφθοράς σε επιχειρήσεις.

Οπως αναφέρει ο Σύνδεσμος, στους 17 Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που έχει θέσει ο ΟΗΕ με ορίζοντα το -όχι και τόσο μακρινό- 2030, όπου έχει δεσμευθεί και οφείλει να αναλάβει δράση και η Ελλάδα, ο Στόχος 16 περιλαμβάνει συγκεκριμένους υποστόχους για τη μείωση της διαφθοράς, την αύξηση της διαφάνειας, τον περιορισμό των παράνομων χρηματικών ροών και τη βελτίωση της πρόσβασης στην πληροφορία.

Είναι σαφές, σημειώνει ο σύνδεσμος, ότι σε ένα περιβάλλον όπου ενδημεί η διαφθορά, βιώσιμη ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει, καθώς αποστερεί πολύτιμους πόρους από την εθνική οικονομία, πλήττοντας σοβαρά και εξίσου όχι μόνο το κράτος και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, αλλά και την απασχόληση, το βιοτικό επίπεδο, την ποιότητα των δημόσιων αγαθών και εντέλει την κοινωνική ευημερία. Αποτελεί ένα σημαντικότατο αντικίνητρο για τις επενδύσεις που έχει ανάγκη να προσελκύσει η χώρα μας για να ξεφύγει από την κρίση και πλήττει το κύρος και τη φήμη της επιχειρηματικότητας.

Οι προσπάθειες που καταβάλλονται τα τελευταία χρόνια μέσω των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων διακρίνονται δυστυχώς από αποσπασματικότητα και περιορισμένη βούληση της πολιτείας να θεραπεύσει στη ρίζα τους, στο πλαίσιο μιας συνεκτικής στρατηγικής, τις πρακτικές που γεννούν, αναπαράγουν και διογκώνουν τα φαινόμενα διαφθοράς.

Είναι χαρακτηριστικό, σημειώνει, ότι το 2016 οι φορολογικές αρχές διεξήγαγαν 3.569 πλήρεις και 19.943 μερικούς ελέγχους σε φορολογούμενους, ενώ την ίδια χρονιά οι έλεγχοι περιουσιακής κατάστασης υπαλλήλων του δημοσίου ήταν μόλις 23. Επιπλέον, οι επίορκοι υπάλληλοι προσφεύγουν συνήθως στην (αργή) δικαιοσύνη, με αποτέλεσμα είτε να συνταξιοδοτούνται πριν την εκδίκαση της υπόθεσής τους, είτε να ενεργοποιούνται προθεσμίες παραγραφής ή αυτόματης αποκατάστασής τους.

Αντίστοιχα και οι θεσμοί αντιμετωπίζουν εν πολλοίς διεκπεραιωτικά την άσκηση αυτή, όπως μαρτυρά η απουσία ουσιαστικής αξιολόγησης των επαναλαμβανόμενων δράσεων καταπολέμησης της διαφθοράς στα κατά σειρά μνημόνια.

Έτσι, τα αποτελέσματα εξακολουθούν να παραμένουν φτωχά και η πίστη των πολιτών και των επιχειρήσεων στο κράτος δικαίου, στους θεσμούς και στην ικανότητα της αγοράς να αυτορρυθμίζεται, εξακολουθεί να πλήττεται.

Η Ελλάδα κατατάσσεται το 2016 στην 69η θέση σε σύνολο 176 χωρών στον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας και το 40% των επιχειρήσεων στη χώρα θεωρεί ότι η διαφθορά και το έλλειμμα διαφάνειας αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στη λειτουργία τους (Έρευνα Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος του ΣΕΒ «Ο σφυγμός του επιχειρείν», Ιούλιος 2017).