Show me the money: αυλαία για τη μητέρα των μαχών για τον προϋπολογισμό της Ε.Ε.

Παρά τα πρωινά χαμόγελα των ηγετών, κατά την άφιξη τους στην άτυπη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών, η συζήτηση που συνεχίζεται αυτές τις ώρες δεν προσφέρεται για… χαλαρό κλίμα. Είναι, άλλωστε, η πρώτη συνάντηση στην οποία θα τεθεί επί τάπητος το λίαν ακανθώδες ζήτημα του επόμενου προϋπολογισμού της Ε.Ε. και του σχεδίου των δαπανών για το διάστημα 2021-27. Και τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά!

Η ατζέντα, βεβαίως, περιλαμβάνει επισήμως ή ανεπισήμως και άλλα ζητήματα: την εκκίνηση της επόμενης φάσης των διαπραγματεύσεων για το Brexit και το δύσκολο ζήτημα της διανομής των εδρών που κατέχει σήμερα η Βρετανία στην Ευρωβουλή στα υπόλοιπα μέλη, αλλά και το θέμα της διαδοχής στις θέσεις-κλειδιά των ευρωπαϊκών θεσμών δεδομένου ότι τόσο η ηγεσία της Κομισιόν και το κολέγιο των επιτρόπων όσο και η ηγεσία της ΕΚΤ ανανεώνονται το 2019. Αναπόφευκτα η συζήτηση θα πάει και στην εξέλιξη της ελληνικής υπόθεσης. Όμως, το κυρίως… πιάτο της Συνόδου είναι τα… λεφτά, τα λεφτά του επόμενου προϋπολογισμού και η διανομή τους.

Τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα έχουν αρχίσει ήδη να σχηματίζονται, με σημείο διαμάχης το αν τα κονδύλια θα αυξηθούν ή όχι. Το σύνολο δε, των ξένων αναλυτών συμφωνεί ότι θα είναι μια από τις σκληρότερες μάχες που έχουν λάβει ποτέ χώρα στους κόλπους της Ενωμένης Ευρώπης και σαφώς η σκληρότερη που έχει γίνει μέχρι σήμερα αναφορικά με τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι αυτή τη φορά θα υπάρχει ένας παράγοντας που θα μεταβάλει τις ισορροπίες: η έξοδος της Βρετανίας από το ταμπλό, μιας χώρας πλούσιας, την εισφορά της οποίας θα πρέπει πλέον να επωμιστούν οι υπόλοιποι.

Σύμφωνα με την μέχρι τώρα εικόνα, η ομάδα των «σκληρών» εντοπίζεται σε έναν πυρήνα τεσσάρων κρατών, στις οποίες προ μεγάλης εκπλήξεως δεν τοποθετείται, τουλάχιστον φαινομενικά, η Γερμανία. Οι «4» είναι η Αυστρία, η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία, που δεν θέλουν ούτε να ακούν περί αυξήσεως. Βεβαίως, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αποκλείεται το Βερολίνο να κινεί τα νήματα από το παρασκήνιο. Όμως, για την ώρα δεν αποφαίνεται, αφήνοντας τους έτερους βόρειους δορυφόρους της να βγουν μπροστά και να… ανοίξουν τον καυγά!

Υπάρχει, ωστόσο, και μια άλλη πιθανή εξήγηση. Η Γερμανία μπορεί, πράγματι, να είναι εκτός της ομάδας, όσο δύσκολο κι αν είναι να το πιστέψουμε, κάτι που αν όντως ευσταθεί, μπορεί να αποδοθεί μόνο σε ένα γεγονός: το νέο κυβερνητικό συνασπισμό και το deal με τους Σοσιαλδημοκράτες. Είδαμε, άλλωστε, ήδη ότι στα πλαίσια της συμφωνίας για το σχηματισμό κυβέρνησης η κυρία Μέρκελ ενέδωσε στις πιέσεις των νέων εταίρων της και συμφώνησε να ανοίξουν τα κρατικά ταμεία και να αρχίσει για πρώτη φορά, μετά από χρόνια σφιχτής πολιτικής, να ρέει χρήμα για κοινωνικές παροχές και επενδύσεις σε αναπτυξιακά έργα. Μιλάμε για μια νέα Γερμανία; Προφανώς η απάντηση θα φανεί στην πορεία.

Πάντως, ειδικά σε σχέση με τον νέο προϋπολογισμό, η Γερμανία έχει δηλώσει ότι είναι πρόθυμη να πληρώσει παραπάνω, αν έτσι πρέπει και έτσι συμφωνηθεί, προκειμένου να αντισταθμιστούν και οι απώλειες των βρετανικών εισροών. Όμως, προφανώς όλα έχουν να κάνουν με τον τελικό λογαριασμό που θα διαμορφωθεί.

Η Κομισιόν από την πλευρά της έχει ξεκαθαρίσει ότι θα πιέσει ασφυκτικά για να ανέβει ο πήχης. Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και το όραμα του για τη νέα Ευρώπη χρειάζονται επενδύσεις, οπότε ζητά την αύξηση του προϋπολογισμού για το διάστημα 2021-2027, από το 1,0% επί το ΑΕΠ της Ε.Ε. που είναι σήμερα, στο 1,1%-1,2%. Μπορεί η διαφορά να μην φαντάζει μεγάλη, αλλά δεν είναι διόλου ασήμαντη, αν συνδυαστεί με την τρύπα των περίπου 10 δισ. ευρώ ετησίως που συνιστά η έξοδος της Βρετανίας. Η Κομισιόν, πάντως, έχει στο πλάνο της ένα συνδυασμό μέτρων που θα περιλαμβάνει και κάποιες περικοπές, καθώς και την αναζήτηση νέων πηγών εσόδων.

Όσον αφορά στο χρονοδιάγραμμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελπίζει το θέμα να έχει διευθετηθεί και να έχει επιτευχθεί συμφωνία, πριν την ανανέωση της Ευρωβουλής (που πρέπει να επικυρώσει το κείμενο), άρα πριν τις ευρωεκλογές, το Μάιο του 2019. Επισημαίνει, άλλωστε, ότι το 2019 θα είναι μια «καυτή» χρονιά, με τις αλλαγές στα ηγετικά στελέχη των θεσμών και την δρομολόγηση του Brexit, άρα είναι καλύτερο η διαπραγμάτευση να προχωρήσει, όσο γίνεται, μέσα στην τρέχουσα χρονιά. Όμως, ο στόχος της δεν φαντάζει πολύ ρεαλιστικός. Αρκεί να θυμηθούμε ότι ο τρέχον προϋπολογισμός, που θεωρητικά ήταν πιο εύκολος, χρειάστηκε μόλις… 29 μήνες διαπραγμάτευσης.