Σκάνδαλο «Ασημακοπούλου»: Ο περίεργος τρόπος διερεύνησής του από ανεύθυνους και υπεύθυνους κυβερνητικούς παράγοντες

Του Κώστα Παπαδημητρίου*
Στις αρχές Μαρτίου, μετά από καταγγελίες Ελλήνων του Εξωτερικού έσκασε το σκάνδαλο “Μισέλ Ασημακοπούλου”, το οποίο καταρχάς συντάραξε το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, που έχει την αρμοδιότητα (και την ευθύνη) της διεξαγωγής των Εκλογών…

Μερικές ημέρες αργότερα ωστόσο, η κατάσταση που όλοι φαντάζονταν να έχει πάρει τον δρόμο της με διενέργεια Ενορκης Διοικητικής Εξέτασης (ΕΔΕ) και έρευνας από την Εισαγγελία και την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), περιπλέχθηκε περισσότερο με μια ανακοίνωση της Κυβέρνησης. Σε αυτήν, οι ευθύνες της διαρροής επιρρίπτονταν αφενός στους συνεργάτες του Γενικού Γραμματέα Αυτοδιοίκησης & Αποκέντρωσης (ΓΓΑΑ) και αφετέρου στον Γραμματέα Αποδήμων του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ). Οι φερόμενοι ως υπεύθυνοι αναδείχθηκαν κατόπιν έρευνας που φαίνεται να διεξήγαγε το “Μαξίμου”, δηλαδή κάποιος/οι από την Προεδρία της Κυβέρνησης, χωρίς να κατονομάζεται/ονται.

Η συνέχεια ήταν αναμενόμενη: Τόσο ο Γενικός Γραμματέας Αυτοδιοίκησης & Αποκέντρωσης Μιχάλης Σταυριανουδάκης όσο και ο Γραμματέας Αποδήμων της ΝΔ Νίκος Θεοδωρόπουλος έσπευσαν να παραιτηθούν από τις θέσεις τους, ο ένας από την κυβερνητική του γενικού γραμματέα και ο άλλος από την κομματική.  Ταυτόχρονα, προχωρούσε η έρευνα της  ΑΠΔΠΧ, στελέχη της οποίας επισκέφθηκαν το Υπουργείο Εσωτερικών και πήραν καταθέσεις, ενώ φαίνεται πως και η Εισαγγελία έθεσε ορισμένα ερωτήματα στους υπαλλήλους των εμπλεκόμενων Διεθύνσεων (Εκλογών και Μηχανοργάνωσης) του υπουργείου.

Με τις κυβερνητικές ενέργειες-ανακοινώσεις, το θέμα φαινόταν να περιορίζεται στις προηγούμενες εκλογές (του Ιουνίου 2023) και τα δεδομένα που είχαν διαρρεύσει να μην σχετίζονταν με τη νεοθεσπισμένη διαδικασία της επιστολικής ψήφου (ν.5083/2024). Τα κόμματα της αντιπολίτευσης βέβαια, εστίασαν την κριτική τους ακριβώς πάνω σε αυτήν, θεωρώντας ότι αφού δεν εξασφαλίζεται η προστασία των προσωπικών δεδομένων των ψηφοφόρων, η διαδικασία (θα) είναι διαβλητή (σχετική συζήτηση στη Βουλή μετά από ερώτηση των κομμάτων ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά και Πλεύση Ελευθερίας).

Με τους θιγέντες εκλογείς να έχουν καταθέσει τις πρώτες μηνύσεις και αγωγές αποζημίωσης, το πρωί της 4ης Απριλίου, σε εκπομπή της ΕΤ1, η Υπουργός Εσωτερικών δήλωσε ότι η έρευνα που έχει διαταχθεί διοικητικά βαίνει προς την ολοκλήρωσή της, λέγοντας μάλιστα πως έχουν γίνει συνεντεύξεις και πως ετοιμάζονται τα πορίσματα… Πολύ γρήγορα ωστόσο, έγινε γνωστό σε όλους αυτό που ήταν ήδη κοινό μυστικό μεταξύ των υπαλλήλων του Υπουργείου Εσωτερικών, πως δεν είχε διαταχθεί από την υπουργό ‘Ενορκη Διοικητική Εξέταση, το κύριο μέσο δηλαδή που γνωρίζει ο Υπαλληλικός Κώδικας (ΥΚ άρθρο 126) ως τρόπο αρχικής διερεύνησης ενός σοβαρού παραπτώματος αλλά την υπόθεση είχε αναλάβει η Διευθύντρια της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ, η λειτουργία τους ορίζεται στον ν.4795/2021). Η εν λόγω Διευθύντρια, αρκετά αργοπορημένα (σχεδόν ένα μήνα μετά) επισκέφθηκε τις Διευθύνσεις Εκλογών και Μηχανοργάνωσης του υπουργείου, πήρε καταθέσεις από υπαλλήλους (χωρίς προηγούμενη κλήση τους, χωρίς ορκωμοσία αλλά με καταγραφή πρακτικού και υπογραφή) και απ’οτι φαίνεται, ετοιμάζει το πόρισμά της.

Κατόπιν των παραπάνω περίεργων χειρισμών εκ μέρους της Κυβέρνησης (τόσο της Προεδρίας της Κυβέρνησης όσο και της Υπουργού Εσωτερικών), προκύπτουν πολλά και κρίσιμα ερωτήματα:

• Είναι δυνατόν η άτυπη (δεν έγινε γνωστό να έλαβε κάποια τυπική μορφή, κάτι δύσκολο ούτως ή άλλως γιατί η Προεδρία της Κυβέρνησης δεν είναι προϊστάμενη αρχή των υπουργείων αλλά όργανο συντονισμού τους) “έρευνα” που διεξήχθη σε πολιτικό επίπεδο, από το “Μαξίμου”, να υποκαθιστά την προβλεπόμενη και τυπικά ορισμένη διοικητική έρευνα, που όφειλε να διατάξει η αρμόδια υπουργός; Και μετά τη γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων της “έρευνας” και την κατάδειξη ως υπευθύνων των δύο προσώπων, δεν είναι φανερή η διαπλοκή μεταξύ του κυβερνητικού (του ΓΓΑΑ) και του κομματικού στελέχους (του υπευθύνου για τους απόδημους);
• Με την άτυπη πάντως εξέταση του Μαξίμου και την ανάληψη ευθυνών από τον Γνεικό Γραμματέα του υπουργείου, ο οποίος άφησε τη θέση του εντός του Μαρτίου, ουδείς φαίνεται να ασχολήθηκε με το να διαταχθεί η κατάσχεση του κρίσιμου υλικού, δηλαδή των σκληρών δίσκων των η/υ του Γραφείου του Γενικού Γραμματέα…
• Αυτός ο τρόπος, του εσωτερικού ελέγχου που είναι θεσμοθετημένος για άλλες εργασίες και όχι της ΕΔΕ από ορισμένο ανώτατο υπάλληλο, ήταν ο καταλληλότερος τρόπος διερεύνησης ενός διοικητικού παραπτώματος;
• Η διερεύνηση που διεξήγαγε η Διευθύντρια ΜΕΕ, εκτός των υπαλλήλων έφτασε ή όχι και στην ιδιωτική εταιρία που εδώ και δεκαετίες συν-διαχειρίζεται τις εκλογικές διαδικασίες; Οι σχέσεις υπουργείου και εταιρίας, με τις πιθανές κοινές χρήσεις πληροφοριών και δεδομένων διερευνήθηκαν;
• Αφού το πρόβλημα έγκειται στην παράνομη διαρροή προσωπικών δεδομένων εκλογέων, είναι ορθό η Διευθύντρια ΜΕΕ να αναλαμβάνει τη διερεύνηση υπόθεσης στην οποία εμπλέκεται και ο υφιστάμενός της, Τμηματάρχης Σχεδιασμού και Μεθοδολογίας ο οποίος φέρει εδώ και χρόνια στους ώμους του (και) τον ρόλο του Υπεύθυνου Διασφάλισης των προσωπικών δεδομένων στο Υπουργείο (DPO);
• Πολύ περισσότερο, αφού σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο (4795/2021), εκτός από τα πρόσωπα (που έδωσαν τα επίμαχα δεδομένα στους συνεργάτες του αποπεμφθέντος γενικού γραμματέα) έχουν κενά-αστοχίες και οι διαδικασίες και τα συστήματα πληροφορικής του υπουργείου, αυτά σύμφωνα με τον νόμο (άρθρο 10) όφειλε να τα έχει εντοπίσει η ΜΕΕ, οπότε έρχεται τώρα η Διευθύντρια της ΜΕΕ να ελέγξει τον εαυτό της για εργασία που φαίνεται πως δεν έκανε (“αξιολόγηση κινδύνων” άρθρου 10) τόσο τον Ιούνιο 2023 όσο και το επόμενο διάστημα;
• Επειδή απ’ ότι διαφαίνεται, ο Εισαγγελέας αναμένει το πόρισμα του υπουργείου για να προχωρήσει (ως στοιχείο εμπειρογνωμοσύνης θεσμικής και τεχνικής), αναρωτιόμαστε πως μπορεί να βασιστεί σε αυτό, που θα έχει προκύψει από μια τέτοια διαδικασία;

Σήμερα, με όλα τα παραπάνω να είναι σε εξέλιξη και πολλά σημεία να παραμένουν σκοτεινά, η προετοιμασία για εφαρμογή της επιστολικής ψηφοδοσίας τρέχει και πολλά διαφημιστικά σποτάκια κατακλύζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ωστόσο εάν αποδειχθεί πως τα συστήματα και οι διαδικασίες του Υπουργείου Εσωτερικών είχαν και (προφανώς) έχουν κενά ασφαλείας, ποιος μπορεί σοβαρά να εγγυηθεί ότι διασφαλίζει το αδιάβλητο της επιστολικής ψήφου;

* Εμπειρογνώμονας Δημόσιας Διοίκησης,
πρόεδρος Δ.Σ. Διοικητικού Επιμελητηρίου