Σκάνδαλο Siemens… reloaded: Μετέωρο το deal του 2012!

Από τις (αόριστες…) δεσμεύσεις για επένδυση στην Pitsos φθάσαμε στο λουκέτο. Ακόμη και οι επενδύσεις στην ελληνική θυγατρική δεν έχουν επιβεβαιωθεί.

Μείζον θέμα αθέτησης της συμφωνίας Siemens – Ελληνικού Δημοσίου, με την οποία η γερμανική πολυεθνική εξασφάλισε φθηνά ένα γενικό συγχωροχάρτι για τα σκάνδαλα που φέρουν την υπογραφή της, τίθεται εκ των πραγμάτων, μετά την οριστικοποίηση του λουκέτου στην Pitsos, ενώ δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμη ότι η Siemens έχει τηρήσει έναν ακόμη σημαντικό όρο του deal με την κυβέρνηση Παπαδήμου.

Για τις μίζες που είχε μοιράσει, προκειμένου να εξασφαλίζει διαχρονικά συμβάσεις με το Δημόσιο και με κρατικούς οργανισμούς, η Siemens κινδύνευε να βρεθεί μπροστά σε τεράστιου ύψους αξιώσεις αποζημιώσεων από το Δημόσιο -η κοινοβουλευτική επιτροπή για το σκάνδαλο Siemens είχε υπολογίσει ότι οι ζημιές του Δημοσίου από τις αθέμιτες πρακτικές της εταιρείας έφθαναν τα 2 δισ. ευρώ.

Επιπλέον, διέτρεχε τον κίνδυνο να διωχθεί για βαρύτατα αδικήματα ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, αλλά και για σοβαρές παραβιάσεις του δικαίου για τον ανταγωνισμό (έχει διαπιστωθεί ότι η ελληνική θυγατρική συμμετείχε στο μεγάλο καρτέλ των κατασκευαστικών εταιρειών, που νέμονταν για δεκαετίες τα δημόσια έργα).

Το σοβαρότερο, ίσως, είναι ότι οι σοβαρές εκκρεμότητες στην Ελλάδα καθιστούσαν την Siemens μη αξιόπιστη εταιρεία, υπό την έννοια του άρθρου 45 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ, με αποτέλεσμα την απαγόρευση συμμετοχής της σε δημόσιους διαγωνισμούς.

Από όλες αυτές τις νομικές εκκρεμότητες, η γερμανική πολυεθνική «καθάρισε» με τη συμφωνία του 2012, την οποία διαπραγματεύθηκε τότε, ως υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Παπαδήμου, ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Η συμφωνία εντάχθηκε ως παράρτημα στον αχανή μνημονιακό νόμο 4072/2012 και προέβλεπε την πλήρη απαλλαγή της μητρικής Siemens και της ελληνικής θυγατρικής της από αξιώσεις, ποινές και διοικητικές κυρώσεις, με τον όρο ότι η εταιρεία θα εκπλήρωνε ορισμένες δεσμεύσεις σχετικά μικρού οικονομικού αντικειμένου.

Περισσότερα από πέντε χρόνια έχουν περάσει, αλλά τουλάχιστον μία από τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Siemens φαίνεται ότι έχει εγγραφεί στις ελληνικές καλένδες.

Πρόκειται για μια δέσμευση, διατυπωμένη με αριστοτεχνικά ασαφή τρόπο στο κείμενο της συμφωνίας: «Η SIEMENS θα εξετάσει την πραγματοποίηση επενδύσεων διαφόρων τύπων και μορφών στην Ελληνική Δημοκρατία», ανέφερε το κείμενο της συμφωνίας. «Μια τέτοια επένδυση, η οποία εξετάζεται, περιλαμβάνει την κατασκευή ενός νέου εργοστασίου παραγωγής στην Ελλάδα για ένα έργο αξίας άνω των 60 εκατομμυρίων ευρώ, που θα οδηγήσει στην απασχόληση άνω των 700 ατόμων».

Πίσω από αυτές τις σκόπιμα, όπως αποδεικνύεται, ασαφείς διατυπώσεις βρισκόταν το σχέδιο της Siemens για επενδύσεις στην Pitsos, ή BSH Hellas, όπως είναι η σημερινή της επωνυμία. Το σχέδιο για επενδύσεις στην ιστορική ελληνική βιομηχανία οικιακών συσκευών, έχει ναυαγήσει ουσιαστικά από τα τέλη του 2014, περίπου την ίδια περίοδο που η μητρική Siemens αποφάσισε να αποχωρήσει από την κοινοπραξία με την Bosch στον τομέα των οικιακών συσκευών, πουλώντας στην Bosch το 50% των μετοχών έναντι 3,8 δισ. ευρώ.

Με την επίσημη ανακοίνωση, την περασμένη εβδομάδα, ότι η BSH θα κλείσει την ελληνική μονάδα της, στα τέλη του 2018, το σκέλος της συμφωνίας του 2012, που αφορούσε την επένδυση των 60 εκατ. ευρώ, μένει οριστικά στον αέρα.

Σημειωτέον ότι η Siemens δεν αναγνωρίζει ότι η δέσμευσή της αφορούσε επενδύσεις στην BSH Hellas, ενώ στο παρελθόν είχε κάνει προσπάθεια να εκπληρώσει τη δέσμευση με μια άλλη επένδυση: τη δημιουργία ενός κέντρο βιομηχανικού λογισμικού στην Ελλάδα, με συνολικό κόστος επένδυσης 100 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων, όμως, τα 57 εκατ. ευρώ αφορούσαν άδειες χρήσης λογισμικού της μητρικής Siemens (έτσι, μεγάλο μέρος των επενδυτικών κεφαλαίων θα έκαναν ένα κύκλο από την Γερμανία, στην Ελλάδα και πίσω στην Γερμανία).

Μάλιστα, το φθινόπωρο του 2014, η Επιτροπή Επενδύσεων που δημιουργήθηκε για να αξιολογεί τις επενδυτικές προτάσεις της Siemens, είχε απορρίψει την πρόταση για δημιουργία «Παγκόσμιου Κέντρου Αριστείας» για βιομηχανικό λογισμικό και είχε εισηγηθεί στην Επιτροπή Εποπτείας την καταγγελία της σύμβασης Siemens – Δημοσίου, καθώς το επενδυτικό σχέδιο που είχε προταθεί απείχε πολύ από τις νόμιμες δεσμεύσεις της γερμανικής εταιρείας.

Και δεύτερος «μετέωρος» όρος!

Σε κάθε περίπτωση, περισσότερα από πέντε χρόνια μετά την έγκριση της συμφωνίας από τη Βουλή, το σκέλος που αφορά τη μεγάλη επένδυση των 60 εκατ. ευρώ παραμένει μετέωρο. Όχι μόνο αυτό, όμως: πριν από ένα μήνα, αποκαλύφθηκε στη Βουλή ότι και άλλη μια βασική δέσμευση δεν έχει επιβεβαιωθεί πως έχει εκπληρωθεί!

Χρειάσθηκε να υποβάλλει δέκα (!) φορές την ίδια ερώτηση προς τον Ευκλείδη Τσακαλώτο ο βουλευτής της «Ποταμιού», Γιώργος Αμυράς, για να απαντήσει, τον Σεπτέμβριο, ο υπουργός Οικονομικών τι ακριβώς έχει συμβεί με την εκπλήρωση των δεσμεύσεων της Siemens, αλλά για ένα κρίσιμο ζήτημα ο κ. Τσακαλώτος δήλωσε ότι δεν ήταν έτοιμος να απαντήσει.

Ο υπουργός Οικονομικών δεν κατάφερε να δώσει απάντηση για το αν η Siemens έχει επενδύσει 100 εκατ. ευρώ στην ελληνική θυγατρική της, για να διασφαλίσει την παρουσία της στην Ελλάδα με διατήρηση τουλάχιστον 600 θέσεων εργασίας. Όπως δήλωσε στη Βουλή, δεν έχει ακόμη στη διάθεσή του τα σχετικά στοιχεία.

Εδώ υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα: η συμφωνία του 2012 ανέφερε ρητά ότι η Siemens «αναλαμβάνει να διασφαλίσει την παρουσία της Siemens Α.Ε. στην Ελλάδα, η οποία απασχολεί σήμερα περισσότερους από 600 εργαζομένους, με τη χρήση, εντός του 2012 (σ.σ.: η υπογράμμιση δική μας) των ενδεικνυόμενων μέσων και ενεργειών οικονομικής στήριξης της SΑΕ με ποσό που υπολογίζεται στα 100 εκατ. ευρώ. Η εκπλήρωση αυτής της διάταξης θα στοιχειοθετείται εγγράφως στην Επιτροπή Εποπτείας από τους ορκωτούς ελεγκτές της SΑΕ».

Δηλαδή, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έφθασε τον Σεπτέμβριο 2017 να δηλώνει στη Βουλή ότι δεν έχει επαρκή στοιχεία για μια υποχρέωση της Siemens που έπρεπε να έχει υλοποιηθεί από το 2012 (!). Πόσα χρόνια χρειάζονται, άραγε, οι ελεγκτές της πολυεθνικής για να βεβαιώσουν κάτι τόσο σημαντικό; Μήπως δεν το βεβαιώνουν, επειδή η συμβατική υποχρέωση δεν έχει εκπληρωθεί;

Θα μπορούσε να είναι κατανοητή, με πολιτικούς όρους, μια ανεκτική στάση έναντι της Siemens από τον κ. Τσακαλώτο, αφού είναι γνωστό ότι οι σχέσεις με την Siemens έχουν αντανάκλαση στις σχέσεις Αθήνας – Βερολίνου, που είναι ιδιαίτερα κρίσιμες, όσο η Ελλάδα παραμένει σε πρόγραμμα οικονομικής υποστήριξης από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης.

Όμως, η συμπεριφορά της Siemens δοκιμάζει κάθε όριο μιας εύλογα ανεκτικής στάσης της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς έχουν περάσει περισσότερα από πέντε χρόνια από τη σκανδαλωδώς ευνοϊκή για την Siemens συμφωνία εξωδικαστικού συμβιβασμού  με το Δημόσιο και υπάρχουν ακόμη δύο βασικοί όροι (δεσμεύσεις της Siemens) που παραμένουν ανεκπλήρωτοι…