Στα σκουπίδια οι προεκλογικές δεσμεύσεις για τα… σκουπίδια

Στη Βουλή έφτασε, για ακόμη μία φορά, το θέμα της εκμετάλλευσης της ανακύκλωσης των σκουπιδιών από τις πολυεθνικές, οι οποίες εξακολουθούν να κερδίζουν τεράστια ποσά από τη διαδικασία. Άκαρπες παραμένουν, για την ώρα, οι προεκλογικές υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για ένα σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων με δημόσιο χαρακτήρα.

Το πλαίσιο που θεσμοθέτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση το 1994, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, ορίζει ότι οι εταιρίες που πωλούν συσκευασμένα προϊόντα έχουν και την ευθύνη απόσυρσης των συσκευασιών τους. Για να συμβεί αυτό προκύπτει ένα κόστος, το οποίο ενσωματώνεται στην τιμή που πληρώνουμε.

Οι καταναλωτές, επομένως, πληρώνουν δύο φορές για τα σκουπίδια. Την πρώτη φορά αγοράζοντας ένα προϊόν, με ενσωματωμένο το κόστος συσκευασίας και τη δεύτερη φορά μέσω της ΔΕΗ, για την αποκομιδή των σκουπιδιών από τους δήμους.

Το κόστος αυτό ξεκινά από 0,2 ευρώ για ένα πλαστικό μπουκάλι νερού και ανεβαίνει ανάλογα με την αξία και το υλικό. Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρία Αξιοποίησης-Ανακύκλωσης Α.Ε. (ΕΕΑΑ), με τον τρόπο αυτό συγκεντρώνονται σήμερα από πελάτες πάνω από 40 εκατ. ευρώ (βλέπε σχετικό πίνακα).

Σε ιδιωτικά χέρια

Όμως, αντί αυτός ο πόρος να συγκεντρώνεται και να αξιοποιείται από το Δημόσιο, βρίσκεται στα χέρια των ίδιων των εταιριών. Έτσι, οι εταιρίες που κατηγορούνται ότι ρυπαίνουν με τις συσκευασίες τους, διαχειρίζονται τις εισφορές που συγκεντρώνουν από τους… εαυτούς τους.

Η ΕΕΑΑ έχει ως μετόχους τις εταιρίες Coca-Cola 3E, Procter&Gamble, Nestle, Colgate Palmolive, Pepsico, Vivartia, ΦΑΓΕ, Ελαΐς, Αθηναϊκή Ζυθοποιία, ΜΕΒΓΑΛ, Artenius, Crown Hellas Can, Friesland, ION, ΕΛΒΑΛ, ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ, TΕΤΡΑ ΠΑΚ, Υαλουργική ΓΙΟΥΛΑ, ΨΥΓΕΙΑ Θ. ΚΛΙΑΦΑ.

Ποια είναι η ΕΕΑΑ ΑΕ
Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ο οποίος έχει ελεγκτικό ρόλο, υπάρχουν 22 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ), εκ των οποίων τέσσερα αφορούν συσκευασίες και απόβλητά τους. Πρόκειται για τις, Ελληνική Εταιρία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης-ΕΕΑΑ, Κέντρο Εναλλακτικής Περιβαλλοντικής Διαχείρισης-ΚΕΠΕΔ ΑΕ, ΑΒ Βασιλόπουλος ΑΕ, Ανταποδοτική Ανακύκλωση ΑΕ. Να σημειωθεί, ότι από τις 07.07.2004 έχει εγκριθεί το «Ατομικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών» των προϊόντων Ιδιωτικής Ετικέτας και Εισαγωγής ΑΒ, το οποίο έχει την επίσημη έγκριση του ΥΠΕΚΑ.

Το μεγαλύτερο σύστημα, από τα παραπάνω, είναι η ΕΕΑΑ Α.Ε., με μετόχους μεγάλες επιχειρήσεις που παράγουν ή και διακινούν συσκευασμένα προϊόντα και με συμμετοχή σε ποσοστό 35% της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ).
Η ΕΕΑΑ ελέγχει τον «κουμπαρά», καθώς συγκεντρώνει τα χρήματα, τα οποία, βάσει νόμου, είναι υποχρεωμένες να πληρώνουν οι εταιρίες που παράγουν ή και διακινούν προϊόντα συσκευασιών. Με αυτά έχει κατασκευάσει μέρος των ΚΔΑΥ, αλλά και προμηθεύει τους δήμους, μεταξύ άλλων, με μπλε κάδους, απορριμματοφόρα κ.ά.

Τα οικονομικά στοιχεία που έχουν φτάσει στη Βουλή, μετά από ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, είναι αποκαλυπτικά ως προς το τι συνεισέφεραν οι μέτοχοι και τι κεφάλαια έχει σήμερα η εταιρία, με βάση τα στοιχεία των ισολογισμών της.

Ειδικότερα, η καθαρή περιουσία της ΕΕΑΑ Α.Ε. αποτελείται:

Α. Από το μετοχικό κεφάλαιο που κατέβαλαν οι μέτοχοι (2.428.566 ευρώ) και
Β. Από τα αποθεματικά κεφάλαια τα οποία προέρχονται από τους πελάτες της, που καταβάλλουν
i. χρηματικές εισφορές και
ii. τέλη συμμετοχής.

Στο απυρόβλητο οι ιδιώτες

Το εθνικό σχέδιο προέβλεπε εξυγίανση και αναδιοργάνωση αυτού του συστήματος, η οποία σήμερα, όμως, δεν φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα. Κάθε ενέργεια έχει παγώσει, ενώ κανείς δεν γνωρίζει τις ενέργειες που πρόκειται να κάνει η κυβέρνηση.

Το παράδοξο είναι ότι στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται τόσο η Περιφέρεια Αττικής όσο και οι ίδιοι οι δήμοι. Κανείς δεν θέλει να συγκρουστεί με τις ιδιωτικές εταιρίες.
Παρόλο που η κυβέρνηση έχει ανοίξει αρκετά μέτωπα, σύντομα θα κληθεί να ανοίξει ακόμη ένα. Η ανακύκλωση είναι σε κρίσιμο σημείο στη χώρα μας και επιβάλλονται λύσεις που θα «ξεβολέψουν» αρκετούς.

Οι υποσχέσεις

Η όλη διαδικασία, χωρίς αξιόπιστο ελεγκτικό μηχανισμό, φαίνεται ότι είχε αφεθεί στον αυτόματο πιλότο, εξυπηρετώντας τα κέρδη και το οικολογικό προφίλ των ίδιων των εταιριών.

Τον Οκτώβριο του 2011, ο σημερινός πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, ως τότε πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, παρουσίασε επίσημα την πρόταση του κόμματος για τη διαχείριση των απορριμμάτων, η οποία, μεταξύ άλλων, προέβλεπε: «Ριζική αναθεώρηση του συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών, με ενσωμάτωση των δράσεων και των πόρων της ΕΕΑΑ στο σύστημα διαλογής στην πηγή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης». Κάτι που, δυστυχώς, δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη.